Gıdanın geleceği için arı gibi çalışmak şart

Duygu Erdoğan - Dünya Arı Günü etkinlikleri bu yıl Türkiye’de 14’üncü kez gerçekleştiririldi. 20 Mayıs’la başlayan hafta boyunca ele alınan tüm veriler, daralan alanlar ve kontrolsüz tarım ilacı kullanımı nedeniyle arı ve arıcılar için zor bir gelecek öngörüsü taşıyor. 

Arıların beslendiği tüm doğal ortamlar, çayırlar, tarla alanlarının daha iyi korunması ve pestisit (tarım ilacı) ya kontrollü kullanımı, ya da pek çok türünün kullanımının yasaklanması tavsiye ediliyor. Tüm gıdanın yüzde 90’ı aslında 82 farklı bitki türünden elde ediliyor. Bu 82 türün ise 63’ü arılar tarafından tozlaştırılarak tohumları saçılıyor. Gıdanın teminatı arılar, ekosistemin düzeni için de birincil öneme sahip. 

Tehdit altındalar...

‘Doğada tüketmeden üreten canlı’ olarak bilinen arılar; dünyada farklı sebeplerle daralan üretim alanları ve iklim krizi tehdidi altındaki gıdanın geleceği için mücadele ediyor. 

Türkiye Arı Yetiştiricileri Merkez Birliği (TAB) tarafından yayınlanan verilerde; dünya üzerinde her gün onlarca bitki ve hayvan türünün yok olma riskine dikkat çekilirken, “Bal arıları ürettikleri değerli arı ürünlerinin yanı sıra tozlaştırıcı özelliği sayesinde tarım ve hayvancılığın vazgeçilmezidir. İnsan gıdasının üçte biri bal arılarının tozlaşmaya olan katkıları ile elde edilmektedir. Bal arısının ortaya koyduğu üretim gücü sayesinde; artan insan nüfusuna ve azalan tarım arazilerine karşın; artan gıda arzını karşılamada arı önemli bir umut ışığıdır” değerlendirmesi yapıldı.

En büyük endişe tarım ilaçları

Arıların geleceğini tehdit eden en büyük sorun, artan tarım ilacı kullanımı. Hem zararlı farklı pek çok ilacın kullanılması hem de kullanıldığı saat dilimleri, arıların yaşamını riske atıyor. 

FAO verilerine göre son beş yılda tarım ilacı kullanımının yüzde 30 arttığı görülüyor. Bilinçsizce kullanılan tarım ilaçları sebebiyle her yıl binlerce arı kolonisinin yok olduğu biliniyor. Buna karşı; tarımda kimyasal mücadelenin son çare olarak önerilen ilaçlarla ve bilinçli şekilde yapılması ile ilaçlamanın arıların uçmadığı gece saatlerinde yapılması uyarılarında bulunuluyor.

Dünyanın en büyük ikinci üreticisi

Türkiye Arı Yetiştiricileri Merkez Birliği (TAB) verilerine göre Türkiye’nin arı ve bal potansiyeli:

■ Türkiye’de 4.319 endemik bitki varlığı mevcut.

■ Dünyadaki toplam 27 bal arısı türünün 6’sı Türkiye’de.

■ 8 tescillenmiş arı ırk ve ekotipi var.

■ 9.2 milyon arılı kovan mevcut.

■ Türkiye bal üretiminde 115.000 ton ortama ile dünyada 2. sırada.

■ 9 ay arıcılık yapılabilecek iklimsel ve doğal potansiyel bulunuyor.

Kayıtlılık oranı artacak

Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı da önceki gün, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada; yürürlüğe giren ‘Arıcılık Yönetmeliği’ni paylaştı. Buna göre, 

■ Arı konaklama noktaları oluşturularak gezginci arıcıların sorunları giderilecek,

■ Konaklama alanlarında ne kadar kovan bulunacağı belirlenerek uygun floradan bal üretimi sağlanacak,

■ Mera komisyonunun uygun görüşü ile bölgedeki arı konaklama kapasiteleri genişletilecek,

■ Arı gen kaynaklarının korunması amacıyla oluşturulan izole bölgelere yönelik ilave tedbirler alınacak,

■ Arı ürünlerinin kayıt altına alınması ve üretimine yönelik tedbirler alınacak.

Sevdikleri bitkilerle arılara balkondan güç verin...

Bu yıl bahar aylarındaki toz taşınımı ile yine şehirlerde artan inşaat/kentsel dönüşüm faaliyetleriyle ortaya çıkan toz ve azalan ağaç sayısı sonucunda arılar birçok bölgeye uğramadı. Bu bölgelerde ekili ağaçların meyve vermediği görüldü.

Arıcılık koşulları giderek zorlaşırken, şehir hayatında da arılara destek olmak mümkün. Bunun için ufacık balkonlarda, küçük bahçelerde hatta pencere önlerinde bile arılar için sevdikleri bitkileri ekebilirsiniz.

Buğday Derneği ‘arıların sevdiği bitkileri’ açıklayarak, şehir içinde de küçük çabalarla ekosisteme destek olma çağrısı yapıyor. Buna göre arıları en çok mavi, mor, eflatun, beyaz ve sarı cezbediyor. Arılar için balkon, pencere önü ve bahçelere; lavanta, kekik, adaçayı, biberiye, yonca, karahindiba, bakla, acı bakla, hodan, nane, kabak çeşitleri, ayçiçeği, ıhlamur, iğde, kestane, erguvan, yalancı akasya ekilebilir.