Bu rahatsızlıkları olanlara artık ehliyet yok

Sürücü adayları ve sürücülerde aranacak sağlık şartlarına dair yönetmelikte yapılan değişikliğe göre, zeka geriliği (IQ düzeyi 79 ve altı), bunama sorunu, duygu ve heyecanı düşünceyi bozan sürekli bir hastalığı olanlar sürücü belgesi alamayacak. Daha önce sürücü belgesi verilmesi uygun görülmeyen bazı kalp damar hastalarına, uzman doktor kanaatine göre sürücü belgesi verilebilecek. Ağır derecede obstrüktif uyku apnesi veya orta derecede apne ile gündüz uyuklama hali tespit edilenler, tedavi görmeden sürücü belgesi alamayacak.

"Sürücü Adayları ve Sürücülerde Aranacak Sağlık Şartları ile Muayenelerine Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik" Resmi Gazete'de yayımlandı. Buna göre, sürücü ve sürücü adaylarının muayeneleri, Sağlık Bakanlığına ve üniversitelere bağlı sağlık tesisleri, aile sağlığı merkezleri ve Sağlık Bakanlığınca ruhsatlandırılan özel sağlık kuruluşlarında görevli tabip veya uzman tabip tarafından yapılacak ve sağlık raporu düzenlenecek. Tabiplerce verilen sağlık raporlarında tabibin kaşe ve imzası bulunacak. Tabiplerce verilen raporların gerçeğe uygun olmadığının tespiti halinde bu raporlar geçersiz sayılacak ve sorumlular hakkında Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulacak. Bu tabipler bir daha sürücü adayları ve sürücüler için sağlık raporu veremeyecek.

Tabip tarafından, sürücü veya sürücü adayının yapılan genel muayenesinde, işitme kaybı, günlük hayatı kısıtlayan denge problemi, baş dönmesi nedeni olabilecek bir hastalık, uyku bozukluğu, malign tümör hikayesi, eklem hareketlerinde kısıtlama, ekstremite noksanlığı, kas, tendon ve bağ lezyonları, hipoglisemiye yol açabilecek ilaç kullanılan diyabet hastalığı, kalp-damar hastalığı, organ yetmezliği, santral sinir sistemi hastalıkları, periferik sinir sistemi hastalıkları, epilepsi, kas hastalıkları, ruh hastalığı (ağır akıl hastalığı, zeka geriliği, demans, kişilik bozukluğu, ağır davranış bozukluğu), alkol bağımlılığı, psikotrop madde bağımlılığı, görme değerlendirmesi yapılacak.

Muayene sonucunda, sürücülüğe engel hali tespit edilen veya hakkında karar verilemeyen sürücü ya da sürücü adayının muayene bulguları ve sevke neden olan uzmanlık muayenesi hariç sürücü belgesi alabileceği sağlık raporunda belirtilecek ve ilgili uzman tabiplere gönderilecek. İlgili uzman tabipler tarafından sürücü/sürücü adayının muayenesi yapılarak sağlık raporu verilecek. Bu durumda, ilk muayene sonucunu gösteren sağlık raporu ve uzman tabipler tarafından düzenlenecek sağlık raporu birlikte geçerli olacak. Kişinin, adına düzenlenen rapora itirazı, raporun verildiği ilin il sağlık müdürlüğüne yapılacak.

Sürücü adayı veya sürücünün sağlık şartları nedeniyle araç kullanması belirli şartlara bağlanmış ise bu şart kod numarasıyla sağlık raporuna yazılacak. Sürücünün sağlık şartları ile araçta bulunması gereken özel tertibatlara ilişkin kod numaraları, sürücü ve araçlara ilişkin kod tablosuna uygun olarak sürücü belgesi ve araç tescil belgesinin ilgili bölümüne yazılacak.

Görme bozuklukları

Sürücü ya da sürücü adayının motorlu bir aracı kullanmak için gerekli olan yeterli görme keskinliğine sahip olduklarından emin olunması için uygun değerlendirilme yapılacak. Kişilerin görme keskinliğinin yetersiz olduğuna veya göze ait bir hastalığa dair bir şüphe söz konusu olduğunda, uzman tabip tarafından muayene edilecek. Görme derecesi snellen eşeli ile ölçülecek. Gözlük ve kontak lensle düzeltme kabul edilecek ancak sürücü araç kullanırken gözlüğünü veya lensini takmak zorunda olacak. Her iki gözde santral skotom olanlar, hiçbir sınıf sürücü belgesi alamayacak. Tek gözde santral skotom olanlar monoküler (tek gözü görmeyen) sürücü belgesi alabilecek. Periferik görme alanı, yatay düzlemde her iki gözde ayrı ayrı görme alanı 120 dereceden daha az görme alanına sahip olanlar sürücü belgesi alamayacak. Santral 20 dereceye kadar olan alanda küme şeklinde veya tek nokta tarzında kayıp kabul edilmeyecek. Hemianopsi ya da kadranopsi uzantısı olan santral görme alanı kayıplarından, gece körlüğü, glokom, retinopati gibi organik ve ilerleyici tabiatta olan hastalıklarda görme alanı defektlerinde normal binoküler görme alanı şartı aranacak. Binoküler homonium ya da bitemporal defektler-hemianopik ya da kadranopik defektler sürüş için güvenli kabul edilmeyecek ve bu kişiler sürücü olamayacak.

Gece körlüğü olanlar gün doğumunun bir saat sonrasından itibaren gün batımından bir saat öncesine kadar araç kullanabilecek. Renk körlüğü olanlar, herhangi bir koşul aranmadan sürücü olabilecekler. Görme derecesi ne olursa olsun iki gözünde tam pitozisi olanlara sürücü belgesi verilmeyecek. Tek taraflı pitozisi olup pupili kapalı kişiler monoküler gibi işlem görecek. Diplopi ve paralitik şaşılığı olanlara görme dereceleri ne olursa olsun sürücü belgesi verilmeyecek. Katarakt hastalığında, her bir grup için asgari standartlar mevcut olmak koşuluyla, tıbbi görüş doğrultusunda ve tıbbi kanaatte öngörülen aralıkta muayene ve kontrolleri yapılmak kaydıyla sürücü belgesi alacak. Monoküler kişiler, sürücü belgesi alabilecek ancak ambulans, resmi veya ticari araç kullanamayacak.

İç hastalıkları

Ağır diyabet vakalarında, kişinin araç kullanmasını olumsuz etkileyecek ölçüde kronik komplikasyonları olan insülin, oral antidiyabetik kullanmak zorunda olup sık hipoglisemiler nedeniyle kan şekeri regulasyonu sağlanamayan labil kan şekerine sahip olanlara, kalıcı hipoglisemi duyarsızlığı olanlara ve durumu sağlık raporuyla tespit edilenlere sürücü belgesi verilmeyecek.

Diyabet tanısı konmuş kişiler ilk muayenede ve kontrollerde diyabetli olduklarını bildirmekle yükümlü olacak. Anjinal yakınması olanlara, akut koroner sendrom tanısı almış olanlara ve koroner arter bypass cerrahisi uygulanan sürücü adaylarına gerekli medikal tedavi ve invaziv girişimleri tamamlandıktan 6 hafta sonra yapılacak olan uzman tabip kanaatine göre sürücü belgesi verilecek.

Kalp atım sayısı çok düşük, atrioventriküler bloklu ve hasta sinüs sendromu olanlardan kalıcı kalp pili takılmamış olanlar, kardiyoloji uzmanı kanaatine göre sürücü belgesi alacak. Kardiyoverter defibrilatör implantasyonu yapılmış olan sürücü ve sürücü adayları ile kalp yetersizliği ve kapak hastalığı tanısı konan ve ağır semptomatik sürücü adaylarına kardiyoloji uzmanı kanaatine göre sürücü belgesi verilecek.

Organ yetmezliği

Hayati önemi haiz organlarında dekompanse yetmezliği olanlara sürücü belgesi verilmeyecek. Büyük organ nakli geçirmiş olanlara veya kronik böbrek yetmezliği olup diyaliz tedavisi görenlere, ilgili uzmanın görüşü alınmak suretiyle sürücü belgesi verilecek. En az bir kulakta işitme cihazsız veya cihazlı saf ses ortalaması 35 dB veya daha iyi ise yeterli kabul edilecek. Bu kriteri işitme cihazı ile sağlayanların sağlık raporlarında işitme cihazı kullanma kodu belirtilecek. İşitsel implant kullanan sürücü adaylarına da bu bendde belirtilen şartları sağlamaları halinde birinci grup sürücü belgesi sınıfları verilebilecek. Tedavi edilemeyen veya kontrol edilemeyen baş dönmesi rahatsızlığı olan kişilere sürücü belgesi verilmeyecek.

Ağır derecede apnesi olanlar veya orta derecede apne ile birlikte gündüz uyuklama hali tespit edilenler tedavi görmeden sürücü belgesi alamayacak. Uyku apnesinin tespitinde, vücut kitle endeksi 33 ve üzerinde olan kişilerden şikayetine bakılmaksızın tüm gece polisomnografi testi istenecek.

Malign (Kötü huylu) tümör ve santral sinir sistemi metastazı olanlar ile malign hastalığın kontrol dışına çıkması nedeniyle genel durum bozukluğu ve düşkünlüğü olan kişilere sürücü belgesi verilmeyecek. Kişinin baş ve boynunu arkaya döndürmesini ve bakmasını yüzde 50'den fazla engelleyen boyun vertebra ve boyun bölgesi hastalıklarında sürücü belgesi verilmeyecek. Lumbal vertebra eğilme ve dönme hareketlerini yüzde 75'den fazla engelleyen durumlarda da sürücü belgesi alınamayacak. Her iki omuz veya dirsek artrodezinde veya fonksiyonel olmayan ankilozlarında sürücü belgesi verilmeyecek.

Ruh sağlığı hastalıklarından, ister doğumsal isterse hastalığa, travma veya beyin sinir ameliyatına bağlı oluşmuş ağır akıl hastalığı olanlar, zeka geriliği olanlar, demans veya yaşlılığa bağlı davranış bozukluğu olanlar, muhakeme, davranış ve uyumu belirgin ölçüde bozacak düzeyde kişilik bozukluğu, dürtü kontrol bozukluğu ve ağır davranış bozukluğu olanlar ruh sağlığı ve hastalıkları uzmanı tarafından değerlendirilecek.

Yönetmelikte sürücü belgesi verilemeyecek durumlar şöyle sıralandı:

Zeka geriliği (IQ düzeyi 79 ve altı)

Bunama Dikkat bilinci, duygu ve heyecanı düşünceyi bozan sürekli bir hastalığın ya da ilaç kullanımının olması

Alkol bağımlılığı olanlar veya alkollü araç kullanmaktan vazgeçmeyenler

Uyuşturucu veya uyarıcı maddelere bağımlı olanlar veya bağımlı olmasa da düzenli olarak kullananlar.

Santral sinir sistemi ile ilgili doğuştan veya sonradan geçirilmiş veya cerrahi girişime bağlı hastalıklarla ortaya çıkan uzuvların parezi ve paralizileri (duyusal, motor, koordinasyon ve denge açısından), araç kullanmasını ve trafik güvenliğini engelleyecek şekilde olanlara da sürücü belgesi verilmeyecek.

Yönetmelik değişikliği, 1 Ocak 2016'dan itibaren yürürlüğe girecek.