Ayçiçeği stoğu endişesi doğdu
27.01.2024 - 07:00 | Son Güncellenme:
Ayçiçek yağında ithalat sınırları gevşetildi. Ramazan ayı öncesinde fiyatın stabil tutulmasını amaçlayan uygulama, yeni hasat dönemine kadar devam edecek. Çiftçi, sanayicilerin bu dönemde ürün stoklayarak daha sonra yerli hasatta alım yapmayacağından endişeli.
Duygu Erdoğan - Türkiye, yıllık ayçiçek yağı ihtiyacının yüzde 65-70’lik kısmını üretirken, yüzde 30-35 arasında bir ithalata ihtiyaç duyuyor. Bu nedenle her yıl belli dönemlerde ham ayçiçek yağı ithalatı için gümrük vergisi düşürülüyor. Dün Resmi Gazete’de yayımlanan karar ile 100 bin ton yağlık ayçiçeği tohumu, 250 bin ton ham ayçiçek yağı ithalatı için tarife kontenjanı açıldı. Bu kapsamda 15 Nisan’a kadar ithal edilecek yağlık ayçiçeği tohumunda gümrük vergisi yüzde 27’den yüzde 12’ye, ham ayçiçeği yağında ise yüzde 36’dan yüzde 22’ye indirildi. Ticaret Bakanlığı’nın açıklamasında, tüketimin artacağı öngörülen zamanlarda benzeri uygulamalar yapılabildiği belirtildi. Üreticiler ise sanayicinin bu imkanlarla yağı stokladığını, hasat zamanı gelince üreticiden yağ almayarak fiyatları düşürdüğünü vurguluyor.
‘Üretim düşebilir’
Ayçiçek yağının en çok ithalata konu olan ürün olduğunu belirten Tarım Yazarı Ali Ekber Yıldırım, Türkiye’nin en çok Ukrayna’dan alım yaptığını söyledi. Yıldırım, “Hasat en erken mayısta Çukurova’da başlıyor. Gümrük vergisi düşürülünce sanayici stok yapacak diye üretici endişeleniyor. Bu sene fiyatlar içeride çok düşük kalınca zaten çiftçi kazanamadı. Bu nedenle 2024’ün daha düşük bir üretimle geçme riski var. Ramazan öncesi hükümet piyasayı stabil tutma öngörüsüyle gümrük vergisini düşürmüş olabilir” diye konuştu. Kırklareli Ziraat Odası Başkanı Ekrem Şaylan, fabrikaların bu vergi indirimi dönemlerinde depolarını doldurduğunu, hasat zamanında ise üreticiden ayçiçeği almadıklarını vurgulayarak, “Üretim maliyetleriyle baş edemeyen çiftçi, ürünü ekmekten vazgeçiyor” dedi.
2024 için tehlike çanları
2023 sezonunda oldukça düşük seyreden ayçiçeği fiyatına karşı tüketiciler tepkilerini sık sık ifade etmiş, üretimin farklı ürünlere yöneltilebileceği kaygısı iletilmişti. Toprak Mahsulleri Ofisi’nin aralık ayında sahada yaptığı gözlemlere göre, Tekirdağ ve Kırklareli’de yağlık ayçiçeği ekimi yerine çiftçi hububata yöneldi, Karadeniz’de de buğday ve arpaya geçişler var.
Fiyat grafiği yükseliyor
Ayçiçek yağı fiyatlarında market raflarında son bir aydır fiyat artışları yeniden başladı. Daha önce düşük seyreden fiyatlara göre bir litre ayçiçek yağı fiyatı 42 lira ile 54 lira arasında bulunurken; bu ay litresi markasına göre 64 liraya kadar çıkıyor. Bazı markalarda ise fiyatlarda bir değişim yok. Ramazan ayı öncesinde sıklaşan tedbirlerin özellikle temel gıdada fiyatları stabil tutmaya yönelik olduğu belirtiliyor.
