Akide şekerinden çikolatalı bayramlara

Bayramların geleneksel ikramı olan, ismi, Ramazan Bayramı ile özdeşleşen şeker; akide, üzeri mani yazılı kağıtlardan başlayarak geçirdiği üretim yolculuğunda, tahtını çikolataya kaptırdı.
AA muhabirinin derlediği bilgiye göre, Türkiye’de şekerin bayram ikramı olma özelliği uzun yıllar öncesine dayansa da 1950’li yıllarda tüketimi artıyor. Öyle ki, bu yıllarda anneler, çocuklarının bayramlık pantolonlarını, daha fazla şeker toplayabilmeleri için bol cepli dikerken, cepler, bayram sabahını iple çeken çocukların kapı kapı dolaşarak özenle dizayn edilen şekerliklerden aldıkları akidelerle dolardı.
Bayram sabahı büyüklerin elleri öpüldükten sonra "kim daha fazla şeker toplayacak" yarışına giren çocuklar, ceplerini kirleten ambalajsız akide şekerleri, yerini önce şeffaf görünümlü ambalajsız, ardından dış yüzeyi jelatinle kaplı "cıncık" olarak adlandırılan şekerlere bırakınca adeta devrim yaşadılar. Bu arada, şeker piyasasında moda olan üzeri mani yazılı kağıtlara sarılı, çeşitli desenlerde ambalajları olan şekerler de özellikle kız çocukları tarafından tercih edilmeye başlandı.
Bayramlık şeker kültüründe içi sıvı, dışı çikolata kaplı, özel ambalajda satışa sunulan Lord marka ürünler ise, bugünkü çikolatanın adeta ilk adımı oldu. Bu ürünün değişik versiyonlarının ardından şekerlikleri uzun yıllar yaprak çikolatalar süslerken, her geçen yıl kalite ve sunumunu geliştiren çikolatalar, gelir düzeyi yüksek evlerde ise kilogramı 150 YTL’ye kadar uzanan el yapımı ürünler bayramların bugünkü lezzeti oldu.

ÇİKOLATA ŞEKERİ GEÇTİ
Cadbury Kent Gıda Kurumsal İlişkiler Genel Müdür Yardımcısı Ömer Taşçı, ikramlık ürünlerin geleneksel şekerlerle başlamasına rağmen özellikle çocukların daha yumuşak ve tatlı olması nedeniyle tercihlerini çikolatadan yana kullanmasının, son yıllarda bayramlarda ikram edilen ürünlerde çikolatayı ön plana çıkardığını ifade etti. Taşçı, şunları söyledi:
"Geçmişte çikolatanın daha pahalı, kişi başı gelirin düşük olması nedeniyle, en fazla satılan ürünler, geleneksel şekerlemelerdi. Ancak zaman içinde gelir düzeyinin artmasıyla geleneksel şekerlerden ambalajlı şekerlere geçilmeye başlandı. Son yıllarda çikolatanın da hızlı bir şekilde gelişmesiyle, çikolata da bayramlık ürünlerde önemli yer tutmaya başladı. Son yıllara baktığımızda ise çikolata satışları şeker satışlarını geçmiş durumda."

GELENEKSEL LOKUMLAR DA ÇİKOLATAYLA KAPLANDI
Dedezade Lokumları sahibi Mustafa Dede ise, özellikle 1980’li yıllara kadar bayramlarda şekerlerin yanı sıra sade, güllü, meyveli, fındıklı ve fıstıklı lokumların da vatandaşlar tarafından ikram edilen ürünler arasında yer aldığını hatırlatarak, başta çocuklar olmak üzere tüketicilerde yaşanan tercih değişiminin lokum sektörünü de etkilediğini belirtti.
Tüketicilerin değişen damak tatlarını dikkate aldıklarını vurgulayan Dede, şöyle devam etti:
"Kültürümüzün bir parçası olan lokumlar bayramlarda çok ilgi görüyor, özel misafirlere lokum ikram ediliyordu. Fakat son yıllarda çikolatanın ön plana çıkması nedeniyle biz de lokumları çikolata kaplayarak satışa sunmaya başladık."