Panoptikon Nedir, Kim Tarafından Tasarlanmıştır? Panoptikon Kuramı Neyi Simgeler?
15.12.2021 - 15:26 | Son Güncellenme:
Hem sosyolojinin hem de modern felsefenin temel kavramlarından biri olan Panoptikon, bir hapishane modelidir. Pan ve opticon kelimelerinin birleşmesiyle oluşturulan panoptikon kelimesinin sözlük anlamı bir yeri tamamen gözetlemektir. Bir gardiyanın bakış açısına göre tasarlanan bu hapishane modelinin tasarlanma amacı tüm mahkumları denetlemek ve onları her an kontrol altında tutmaktır. Panoptikon nedir, kim tarafından tasarlanmıştır tüm detayları ile derledik.
Panoptikon üzerine kaleme alınmış bazı eserler ve yazarları şunlardır:
1- Catherine Pease Watkin - Panoptikon / Gözün İktidarı
2- Michel Foucault - Hapishanenin Doğuşu
3- Jenni Fagan - Panoptikon
4- Guy Debord - Gösteri Toplumu
5- David Lyon - Gözetlenen Toplum
Panoptikon Nedir?
Panoptikon, öncesinde bir hapishane modeli olup daha sonrasında felsefi bir kurama dönüşmüş olan bir teoridir. Birçok filozof ve sosyolog, 18. yüzyılda geliştirilen bu modelin gerekli olduğunu savunmuştur. Başta Michel Foucault, Terry Eagleton ve Jean Baudrillard ise, panoptikon kavramını iktidarın ezici üstünlüğü olarak tanımlamıştır.
Panoptikon Kim Tarafından Tasarlanmıştır?
Panoptikon, faydacılık akımının kurucusu olan Jeremy Bentham tarafından tasalanmıştır.
Panoptikon Kuramı Neyi Simgeler?
Ünlü Fransız düşünür Michel Foucault, bu hapishane modelini görülmeden gözetim altında tutan iktidar olarak tanımlamıştır. Foucault'un teorisine göre, panoptikon, iktidarın görünmezliğini simgeler. Görünmez olan şeylerin her zaman, her yerde olma ihtimali vardır. Bu nedenle panoptikon sadece mahkumları değil tüm toplumu gözetim altında tutan bir mekanizmadır.
