Mersiye Nedir, Özellikleri Nelerdir? Mersiye Örnekleri Nelerdir?

Ölen bir kişinin ardından hissedilen kaybın acısını anlatmak için yazılmış nazım veya şiir türü mersiye olarak bilinir. Mersiyehan, mersiyeyi bu gibi törenlerde veya kutsal günlerde okuyan kişinin genel adıdır.

Mersiye Nedir?

Divan edebiyatı nazım ve şiir türlerinden biri olan mersiye ölen kişilerden duyulan üzüntünün ve acının ele alındığı, duygu yüklü yazılardır. O dönemlerde ağırlıklı olarak şehzade ve padişah benzeri devletin büyük insanlarının arkasından yazılan manzume şeklindeki yazılar olan mersiyeler zaman içerisinde ölen farklı kişiler adında yazılmıştır. Bu özelliği göz önüne alındığında mersiyelerin methiye anlamı taşıdığı da söylenebilmektedir.

Mersiyenin Özellikleri Nelerdir?

Mersiyelerde lirik bir anlatım tarzı kullanılır; duyguların yoğun biçimde ifade edilmesi ve acının derin bir şekilde anlatımı söz konusudur.

Manzum tarzı mersiyelerde terkib-i bend biçimindeki yazı tarzı tercih edilir. Bazı mersiyelerde terci-i bend ve kaside gibi biçimler de tercih edilebilmektedir.

Savaş sonrası kaybedilen yerlere dair yazılmış olan mersiyelere vatan mersiyesi adı verilir. Hayvanların ölümü adına yazılan mersiyelerden de söz edilebilmektedir.

Mersiyelerde ölüm dışında kişinin yapmış olduğu hizmetlere dair övgü, kahramanlık, ölen kişinin topluma mal olmuş değerleri, cömertliği gibi kavramlardan da söz edilir.

Mersiyelerin halk edebiyatımızdaki karşılığı ağıttır. Ağıtların yazım tarzı dörtlük şeklindedir.

Türk edebiyatında mersiyenin en güzel örneklerinden biri Alp Er Tunga’nın ölümü üzerine yazılmış Türkçe dilindeki manzume eserdir. Fars edebiyatında ise mersiye örneği olarak Rudeki’den söz edilebilir. Divan edebiyatı türünün yazılmış ilk mersiye örneğini Ahmedi ele almıştır. Süleyman Şah’ın vefatına dair konu alınan bu mersiye o dönemde oldukça popüler bir nitelik kazanmıştır.

8 bentten oluşan yapısıyla Kanuni Mersiyesi’nin Sultan Süleyman’ın ölümünün ardından Baki tarafından kaleme alındığı bilinmektedir.

Mersiye Örnekleri Nelerdir?

Mersiye konusunun daha iyi pekişmesini sağlayacak bazı örnek anlatımlar şu şekildedir;

Kanuni Sultan Süleyman mersiyesinden bir bölüm;
“Hurşîde baksa gözleri halkın dolagelür
Zîrâ görünce hâtıra ol meh-likaa gelür”

Yavuz Sultan Selim mersiyesinden bir bölüm;
“Öldi Sultan Selim hayf ü diriğ
Hem kalem ağlasun ana hem tiğ.”