Kaside Nedir, Kasidenin Özellikleri Nelerdir? Kaside Nazım Biçimi Nasıl Olur?

İslamiyet öncesi nazım türleri oldukça az sayıdadır ve 4 ana başlık altında toplanır. Bunlar; Sagu, Sav, Koşuk ve Destandır. Halk Edebiyatı nazım türleri ise; Tasavvuf, Aşık ve Anonim olmak üzere 3 ana başlık altında incelenir. Batı Kaynaklı Nazım Türleri ise; Sone, Triyole, Serbest Müstezat, Balad ve Terza Rima'dır. Divan Edebiyatı Nazım Türeleri; Mısra, Gazel, Beyit, Mesnevi, Kıta ve Kaside'dir.

Kaside Nedir?

Kaside, dini konu dışında genelde dönemin ileri gelen kişilerinden birisini veya bir devlet büyüğünü farklı sebeplerle övmek, yapılan övgünün karşılığı olarak ise memdûhtan câ'ize almak amacı ile yazılmış olan manzumelere denir. Bir kasidede toplamda 6 adet bölüm bulunmaktadır. Her bölüm tamamlandıktan sonra övme kısmına geçilir. Kasidenin bölümleri ise şunlardır;

1. Nesib veya teşbib: Başlangıç bölümüdür.
2. Girizgah (gürizgah): Konuya giriş bölümüdür.
3. Tegazzül: Gazel bölümüdür. Araya sıkıştırılır.
4. Medhiyye (maksad, maksûd): Allah'ın, Peygamberin, padişahın ve ileri gelen kişilerin övüldüğü bölümdür.
5. Fahriyye: Şair bu bölümde kendisini över.
6. Du'â: Kasidenin en son bölümüne denir.


Kasidenin Özellikleri Nelerdir?

Genellikle din ve devlet büyüklerinin övülmesi ya da yerilmesi için yazılan şiirlerdir.

En çok 99, en az 15 beyitten oluşur. Genelle 33 - 99 beyit arasında değişkenlik gösterir.

İlk beyitte bulunan mısralar kendi aralarında, diğer beyitlerde bulunan mısralardan 1.si serbest, 2.si 1. mısra ile uyaklıdır.

Aruz ölçüsünün farklı kalıpları ile yazılabilir.

İlk beyit - matla, son beyit - makta, mahlasın geçtiği beyit - tac beyit adını alır.

En güzel beyit, beytü'l - kasid olarak adlandırılır.

Tegazzül ve Fahriyye dışındaki tüm bölümlerin olması zorunludur.

Özel bir adı yoktur.

Dize ortalarında kafiye bulunan kasidelere ise musammat kaside adı verilir.

En ünlü şairleri; Fuzuli, Nef'i, Ahmet Paşa, Baki, Nedim'dir.

Kaside Nazım Biçimi Nasıl Olur?

Kasideler konularına göre;

Tevhid: Allah'ın birliğinin anlatıldığı kasidelerdir.

Naat: Peygamberin övüldüğü kaside türüdür.

Münacaat: Allah'a dua etmek, yalvarmak amacı ile yazılmış olan kaside türüdür.

Hicviye: Dönemin yöneticilerinin eleştirildiği kaside türüdür.

Medhiye: Dönemin ileri gelenlerinin övüldüğü kaside türleridir.