İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatının Genel Özellikleri Nelerdir?
04.06.2021 - 02:44 | Son Güncellenme:
Türk edebiyatı belirli dönemlere ayrılmaktadır. İslamiyet öncesi Türk Edebiyatı ise Türklerin Orta Asya dönemlerini kapsamaktadır. İslamiyet öncesi Türk Edebiyatının dönemi ise Türklerin bilinmeyen geçmişinden başlamıştır. İslamiyet öncesi Türk edebiyatı döneminde Türkler göçebe bir hayat tarzı sürmektedirler. Bu dönem İslamiyet öncesi Türk Edebiyatı, İslamiyet etkisi altındaki Türk edebiyatı ve Batı etkisi altındaki Türk edebiyatı olarak sınıflanmaktadır. İşte, merak edilen tüm detaylar.
İslamiyet öncesi Türk edebiyatı döneminde Türk toplumu göçebe bir hayat sürmekteydi. İslam öncesi edebiyat döneminde geçim kaynağı olarak ise hayvancılık ve arıcılık ile ilgilenmekteydiler.
İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı
İslamiyet öncesi Türk Edebiyatı 8 Yüzyıla kadar dayanmaktadır. Göktürk yazıtları ise bu edebiyatın eski tarihlere dayandığının en iyi kanıtıdır. İslamiyet öncesi Türk Edebiyatı yazılı ve sözlü olarak iki ayrı dala ayrılmaktadır. Yazıtlarda ise çok iyi ve ince bir dil görülmektedir.
İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatının Yapısı
Bu dönem edebiyatının belirli özellikleri vardır. Bu özellikler şu şekilde sıralanabilir;
Göçebe bir toplumun yapısını yansıtmaktadır.
Yerli bir edebiyat yapısına sahiptir.
Bu edebiyatın başlangıç dönemi belli değildir.
İslamiyet öncesi Türk edebiyatı 11. Yy ortalarına kadar sürmektedir.
İslamiyet öncesi Türk edebiyatı doğa, kahramanlık ve aşk konularını işlemektedir.
Genellikle sözlü bir edebiyat türüdür.
İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı Sözlü Dönem
Bu dönemin başlangıcı bilinmemektedir. Bu dönem 8. YY kadar devam etmiştir. Bu dönemin özellikleri ise şu şekilde sıralanmaktadır;
Bu dönem edebiyatı Budizm ve Şamanizm dinlerinden etkilenmiştir.
Bu dönemdeki eserlerin sahipleri bilinmemektedir.
Dil günlük konuşma diline benzemektedir.
Yabancı etkilerden uzaktır.
İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatının Yapısı
Şiir şeklinde anlatılmaktadır.
Dinsel törenlerden etkilenmiştir.
Şiirlere kopuz eşlik etmiştir.
Dizelerde genellikle yarım uyak kullanılmıştır.
Nazım birimi ise dörtlüktür.
Şiirlerde ise aşk ve ölüm acısı yoğun olarak işlenmiştir.
Sözlü Dönem Eserleri
Sagu: Bu eserler yas törenlerinde dile getirilmiştir. Biçim olarak ta koşuk tarzındadır. Divan edebiyatının mersiye karşılığıdır.
Koşuk: Kopuz adı verilen saz eşliğinde söylenmektedir. Şölenler sırasında ozanlar tarafından okunur. Dörtlük biçimindedir.
Sav: Atasözü olarak adlandırılır. Halkın düşünce ve duygularını aktaran ifadelerdir.
Destan: Var oldukları toplumların geçmişiyle ilgili anlatılan olaylardır. Toplum tarafından belirlenir ama bilimsel altyapısı yoktur.
Yazılı Dönem
Yazılı döneme ait olan eserler ilk olarak 6. YY DA yazılmıştır. Edebi açıdan bakıldığında ise yüksek bir değere sahip değillerdir. Bu nedenle ilk eser 8. YY’a ait olan Göktürk Yazıtlarıdır. Türk edebiyatının yazılı dönem eserleri Uygur ve Göktürk dönemi olarak ikiye ayrılmaktadır.
