Güzelleme Nedir? Edebiyatta Güzelleme Örnekleri Nelerdir?

Halk ve divan edebiyatı hem içerik hem de üslup bakımından birbirinden farklıdır. Halk edebiyatında bir yerin ya da sevgilinin meziyetlerinin övüldüğü eserlere güzelleme denir. Divan edebiyatında ise padişah ve devlet büyüklerini övmek için kaleme alınan eserler kaside ve methiye olarak adlandırılır.

Güzelleme Nedir?

Güzel kelimesinden türetilmiş olan güzelleme, bir kişiyi ya da yeri övmek anlamına gelir. Halk edebiyatında güzellemeler genellikle sevgili için yazılır. Divan edebiyatında ilahi aşkın konusu olan sevgili, halk edebiyatında dünyevi aşka karşılık gelir. Güzellemelerde diğer halk edebiyatı şiirlerinde olduğu gibi sade bir dil kullanılmıştır. Şair, coşkulu bir üslupla sevgilisinin güzelliğini metheder.

Güzellemeler lirik şiirlerdir. Bu şiirlerde genellikle sevgilinin endamından, nazlı nazlı yürüyüşünden, güzel gözlerinden bahsedilir. Halk edebiyatında az da olsa bir yörenin güzelliğinden bahseden güzellemeler de yazılmıştır.

Bu türün en önemli temsilcileri Yunus Emre, Dertli ve Karacaoğlan'dır. Koşma nazım biçimiyle yazılan güzellemeler dörtlüklerden oluşur.

Edebiyatta Güzelleme Örnekleri Nelerdir?

1- Görenler aşık olurdu sana bin bir can ile
Tahammül getirdim buna düşündüm izan ile
Farkı yoktur mahbupların ateş-i suzan ile
Ey aşıklar ey arifler yandı bayram günleri

Dertli

Şair yukarıdaki dörtlükte, sevgilisinin güzelliğini mübalağa sanatını kullanarak anlatmıştır. Şiirde, gören herkesin aşık olacağı bir sevgiliden bahsedilir. Bu şiirin hece ölçüsü a + a + a + b şeklindedir.


2- Sevdiğim üstüne dört libas giymiş
Biri kara biri yeşil biri al biri beyaz
Güzellerde dört şey icad olmuş
Bir şive bir cilve bir eda bir naz

Karacaoğlan

Karacaoğlan, en fazla güzelleme yazan halk ozanlarının başında gelir. Şair bu dörtlükte de hem sevgilisinin güzelliğini övmekte hem de onun nazlı ve cilveli olmasından dolayı şikayet etmektedir. Bu şiirin hece ölçüsü a + b + a + b şeklindedir.