07.06.2021 - 12:40 | Son Güncellenme:
Eşeysiz üreme bir canlıdan döllenme gerçekleşmeden başka bir canlı meydana gelmesine verilen isimdir. Eşeysiz üremenin farklı çeşitleri vardır. Bunun yanında çeşitli özellikleri de bulunmaktadır.
Eşeysiz Üreme Nedir, Çeşitleri ve Özellikleri Nelerdir?
Eşeysiz üreme gerçekleştiren canlılarda döllenme meydana gelmeden yeni bir birey oluşumu gözlemlenmektedir. Eşeysiz üremede üreyen canlı ile aynı özelliklere sahip olan yeni bir birey meydana gelmektedir. Bu nedenle bu üreme çeşidinde kalıtsal çeşitlilik görülmesi mümkün değildir.
Eşeysiz üremelerde mitoz bölünme görülmektedir. Ana canlının aynı özelliklerine sahip olan yeni bir birey meydana gelmektedir. Eşeysiz üremelerde canlıların tüm özellikleri aynı şekilde diğer canlılara aktarılmaktadır. Bu üreme şekli ile çoğalan canlıların ortam şartlarına uyum göstermesi çok az olmaktadır. Eşeysiz üreme görülen bakteriler ile paramesyumlar eşeyli bir şekilde de üreyebilmektedir.
Eşeysiz üremelerde çoğalma bölünme ile gerçekleşmektedir. Bu nedenle bu üreme şekli hızlı bir şekilde gerçekleşmektedir.
Eşeysiz Üreme Çeşitleri
Bu üreme şeklinde canlı üzerinde bir çıkıntı meydana gelmektedir. Bira mayaları, hidralar, mercanlar bu şekilde üreme göstermektedir. Tomurcuklanma ile meydana gelen canlı ana canlıdan ayrılıp hayatına devam edebilir ya da ana canlı ile birlikte yaşayabilir.
Ökaryotik canlılar ve bakteriler bölünerek çoğalmaktadır. Bölünme mitoz ile olursa yanına bölünme, amitoz ile olursa boyuna bölünme görülmektedir.
Mantarlar, çiçeksiz bitkiler, plazmodiumlar sporla üreme göstermektedir. Burada da üreme bölünme yardımı ile olmaktadır. Sporla üremeye sporogona ismi de verilmektedir. Eğrelti otları ile sıtma parazitleri sporla üremeye örnek olarak gösterilebilmektedir. Su yosunlarının sporları zoospor ismi ile mantar sporları ise ekzospor olarak isimlendirilmektedir.
Yüksek yapılı bitkilerde vejetatif üreme görülmektedir. Tohumsuz bitkilerde genellikle bu üreme şekli görülmektedir. Kavak, muz, çekirdeksiz üzüm bu üreme şekline örnek olarak gösterilebilir.
Eşeysiz Üreme Hangi Canlılarda Görülür?
Eşeysiz üreme ile çoğalan canlılar;
Mantarlar
Bazı bitkiler
Bakteriler
Veprositler şeklindedir.
Eşeysiz üremelerde tek bir ata vardır. Mitoz bölünme ile üreme gerçekleşmektedir. Bu nedenle döllenme görülmez. Eşeysiz ürünlerde çeşitlilik yoktur. Kısa sürede yeni canlı oluşumu görülmektedir. Evrim hızı çok düşüktür. İlkel canlılar ile tek hücreli canlılarda görülmektedir