Divanı Lügatit Türk Nedir, Özellikleri Nelerdir?

Dönemin en önemli eserleri içerisinde yer alan Divan-ı Lügati't-Türk, günümüzde hala farklı amaçlar altında değerlendirilmektedir. Yazıldığı dönem hem Arapça hem de Türkçe olarak kullanım imkanı vermesi üzerinden büyük öneme sahip eserler içerisinde gelmektedir.

Divanı Lügatit Türk Nedir?

Divanü Lügatit Türk Kaşgarlı Mahmut tarafından yazılmış olan bir Türkçe sözlüktür. Daha çok Türkçe Arapça sözlük olarak da ifade etmek mümkündür. 11. yy’da (1072-1074) yılları arasında yapılmış bir eser olarak da öne çıkıyor. Günümüz Türkçesi anlamı üzerinden ise Türk dilinin toplu sözlüğü şeklinde ifade edilmektedir. Aynı zamanda Türkçenin ilk sözlüğü ve aynı zamanda ilk dil bilgisi kitabı olarak da öne çıkıyor. O yüzden hem Türkçe açısından hem de tarihi açıdan oldukça önemli bir yere sahip eserler içerisinde gelmektedir.

Divanı Lügatit Türk Özellikleri Nelerdir?

Türkiye'nin en önemli eserleri içerisinde yer alan Divanı Lügatit Türk, aynı zamanda birçok farklı özelliği ile ön plana çıkıyor.

- 11. yüzyılda yazılmıştır.
- Türkçenin ilk sözlüğü, dilbilgisi, antolojisi ve ansiklopedisi olarak ifade edilir.
- Araplara Türkçe öğretmek ve Türkçeyi daha yaygın hale getirmek için kaleme alınmış bir eserdir.
- Özellikle Kaşgarlı Mahmut birçok farklı Türk boyunu gezmek suretiyle, önemli derlemeleri bu eser içerisinde birleştirilmiştir.
- Sözcükleri örnekleyen atasözleri ile beraber şiirler bulunmaktadır.
- Kitabın hazırlanmış olduğu lehçe Hakaniye Türkçesiyle yazılmıştır.
- Kitabın açıklamaları Arapça olarak yazılmış ve Araplara Türkçe öğretmek için sunulmuştur.

Genel olarak bu özellikleri ile beraber Türkçenin en kapsamlı ve en özel tarihi eserleri içerisinde yer almaktadır.

Divanı Lügatit Türk Edebi Değeri ve İçeriği

Özellikle o dönemde Türk boylarının lehçeleri ve dil farklılıklarını etkin biçimde ortaya koyan bir kitap olarak Divanı Lügatit Türk öne çıkıyor. Özellikle sözcükler hakkında detaylı ve geniş bir bilgi bulunmaktadır. Türk toplulukları ile beraber onların dil, biçim ve anlam kavramlarını etkin şekilde sunma olanağı sağlıyor. Özellikle Türkçenin Arapçadan hiçbir zaman geri kalmayan ve hatta daha zengin bir dil olduğunu anlatan edebi değere sahiptir. Ayrıca dönemin Türk boyları arasındaki lehçelere göre dil bilgisi kurallarını başarılı şekilde aktaran en önemli eser olarak da ifade etmek mümkün.