Coğrafya'da İç Kuvvetler Nedir, Nelerdir Ve Kaça Ayrılır? Enerjisini Ve Kaynağını Nereden Alır?

Coğrafya'da iç kuvvetler gücünü ve enerjisini magmadan alan ve yerşekillerinin oluşmasını sağlayan kuvvetlerdir. İç kuvvetler orojenez, epirojenez, volkanizma ve depremler olarak bilinir.

Coğrafya'da İç Kuvvetler Nedir, Nelerdir ve Kaça Ayrılır?

Coğrafya'da iç kuvvetler enerjisini ve gücünü magmadan alarak yerşekillerinin oluşumunda olumlu etkiler yaratan kuvvetlerdir. Yeryüzündeki her şekil ve oluşum birbirinden farklıdır ve bunun nedeni de iç kuvvetlerin enerjisinin mantodaki magmadan gelmesidir. Kıtalar kaymasına bağlı olarak ayrılmalar olur ve ayrılan her kara parçası da levhaları (palka) oluşturur. Birbirinden ayrılan levhalar magmaya sokulur ve ayrılmayı ve katılaşmayı kuvvetli bir hale getirir. Bazı levhalar bu durumda uzaklaşmaz aksine birbirine yaklaşır ve sıkışır. Bu sıkılaşma ile levhalar kırılır ve yükselir bunun sonucunda da sıradağlar oluşur. Coğrafya'da iç kuvvetler Orogenez, Epirojenez, Volkanizma ve Depremler olmak üzere 4 ana grupta incelenmektedir:

Orojenez (Dağ Oluşumu): Dış kuvvetler tarafından aşındırılan malzemeler okyanus ya da deniz tabanlarında birikir ve jeosenklinaller oluşur. Jeosenklinalde biriken malzemeler yükselerek dağ oluşumunu sağlar. Dağ oluşumu kıvrımlı dağlar ve kırıklı dağlar olarak iki şekilde oluşur.

Epirojenez (Kıta Oluşumu): Kara ve deniz kütlelerinde meydana gelen yükselme, alçalma ve yaylanma ile uzun süreli olan hareketlerdir. 

Volkanizma: Yerin derinlerinde sıvı halde olan magmanın fay hatları boyunca yeryüzüne hya da yakın bir yerlerde sokulması volkanizma olarak tanımlanır. Volkanizma ile malzemeler yeryüzüne katı, sıvı ya da gaz halinde çıkar. KAtı halde taş, sıvı halde lav ve gaz halinde ise CO2 gazları yeryüzüne çıkar.

Depremler (Seizma): Yer kabuğunda meydana gelen sarsıntı sonucu oluşan depremler yeryüzü şekillerinin oluşmasında oldukça etkilidir. 

Enerjisini ve Kaynağını Nereden Alır?

İç kuvvetler enerjilerini ve kaynaklarını magmadan alır ve bunun sonucunda yerşekillerinin oluşumu üzerinde etkide bulunurlar. İç kuvvetler arasında dağ oluşumu (orojenez), kıta oluşumu (epirojenez), volkanizma ve depremler vardır. Ayrıca dış kuvvetler de iç kuvvetlerin oluşmasında oldukça etkilidir. Kıvrım dağların ve kırık dağların ortaya çıkması da denizlerin ilerlemesi ya da gerilemesi, geniş alanların lavlar ile kaplanması tamamen iç kuvvetlerin etkisi ile mümkündür.