Arkas’tan çifte müjde

NİHAN YARKENT İNCE - İzmir’in bir sanat şehri olması vizyonuyla uzun yıllardır sanata yatırım yapan Arkas Holding Yönetim Kurulu Başkanı Lucien Arkas, hem tarihi Mattheys Köşkü’nü restore etti hem sanat merkezine çevirdi. İlk sergi de ‘16 ve 19. Yüzyıl Anadolu Halıları’ oldu. Arkas, “Atatürk’ü ağırlayan, o dönemki ev sahibi Hortense Wood’un kendi deyimiyle Cumhuriyet’in geleceğinin konuşulduğu Mattheys Köşkü, Cumhuriyet’in 100. yılında yeniden hayat buldu. Bu da benim Cumhuriyet’in 100. yılına armağanım olsun” dedi.  

n Köşkün görkemli kapısından girer girmez büyüleyici bir bahçeyle karşılaştık. Kimin eseri? 

Restorasyonu yaparken bahçe kısmıyla da oğlum Bernard Arkas ilgilendi. Köşkün bahçesi de peyzaj düzenlemesiyle yenilendi. Özenli bahçeler, Bornova köşklerinde en az yapının kendisi kadar önemlidir. Köşklerin ana giriş kapıları prestij kapısı olarak adlandırılır.  

n Bu noktada Mattheys Köşkü’nün belirgin özelliği nedir? 

Mor salkımlı leylak çiçekleriyle sarıp sarmalanan, güzelliğiyle ünlü kemerli ana giriş kapısı. Bahçe kapısından girildiğinde köşke doğru iki yanı ağaçlı bir yol uzanıyordu. Köşk bahçesinin simgesi haline gelen servi ağaçlarına atfen köşkün giriş yolunu alle şeklinde servi ağaçları ile yeniden oluşturduk. Bahçenin simgesel ağalarından olan çınar ağacı ve pek çok ağacın korunmasına özen gösterdik.  

12 yılda 4. merkez 

n Sanat yolculuğunuzda bu kaçıncı merkez? 

İzmir’in sanat şehri olmasını arzu ediyorum. Hatta diyebilirim ki, bu benim en büyük arzularımdan biri. 12 yıl içinde dördüncü sanat merkezimizi açıyoruz. Arkas Sanat Merkezi, Arkas Deniz Tarihi Merkezi ve Arkas Sanat Urla’dan sonra şimdi de köşkün içinde bulunan Arkas Sanat Bornova. Elbette, devam eden projelerimiz de var.  

n Halılara ilginiz nasıl başladı? 

Halı benim için büyük bir tutku. Aynı zamanda bu topraklara ait çok önemli bir kültürel değer. Ailemden kalma halıları 90’lı yılların başından bu yana aldığım antika halılarla zenginleştirdim. Arkas Halı Koleksiyonu’nda halı sanatının nadir örnekleri yer alıyor. Koleksiyondan ağırlıklı olarak Batı Anadolu’da, 16 ve 19. yüzyıl arasındaki dönemde üretilmiş 75 halıdan oluşan bir seçkiyi Arkas Sanat Bornova Mattheys Köşkü’nde geçmişi hatırlatmak vizyonuyla sergilemeye başladık.  

n Dönemin eserleri, dönemin binalarında sergileniyor. Ne hissediyorsunuz? 

18. yüzyıldan 20. yüzyıl başına uzanan döneme ait eserleri topluyoruz ve onları üretildikleri döneme ait ortamlarda sergilemeyi arzu ediyoruz. Bu amaçla Mattheys Köşkü’nde olduğu gibi nitelikli tarihi değeri olan yapıları da aynı zamanda sanat merkezi olarak İzmir’in kültür sanat hayatına kazandırıyoruz. Böylelikle hem İzmir’in geçmişinin önemli tanıkları olan bu yapıların daha uzun yıllar var olmalarını sağlıyor hem de sanatı geniş kitlelerle paylaşma amacımızı yerine getirmiş oluyoruz. Paylaşmak ise işte o en büyük mutluluğumuz.

Bornova’yı temsil ediyor

Bernard Arkas: Bornova’nın bütününü temsil eden bir bahçe olsun istedim. Bahçedeki minyatür köşk maketleri ve mini golf sahası da bu yüzden. Köşkü ziyaret eden insanların Bornova’nın bütünü hakkında fikri olmalı diye düşünüyorum, böylece insanlar hala ayakta olan diğer köşkleri de görmek isteyeceklerdir.

Arkas Sanat Direktörü Müjde Unustası: Arkas Halı Koleksiyonu, 30 yılı aşkın bir sürede bir araya getirilen, 15. yüzyıldan 20. yüzyıla kadar olan döneme ait 600’ün üzerinde halıdan oluşuyor. Arkas Sanat Bornova’da sergilenen 75 halı da Uşak bölgesinden Holbein, Bellini, Lotto, yıldızlı Uşak, madalyonlu Uşak, Transilvanya halıları olarak bilinen sütunlu ve mihraplı seccadeler, Gördes, Bergama, Çanakkale, Konya, Milas, Akhisar yörelerine ait halılardan oluşuyor.

‘Gayem, geçmişi hatırlatmak’

n Günümüzde bu tarihi köşk gibi aslında halı sanatı da unutulmaya yüz tutmuş durumda değil mi?  

Kesinlikle. Zaten benim de gayem geçmişi hatırlatmak, hatta yeniden yaşatmak. Biz uzun süredir unutulmaya başlayan bu sanatı ve tarihi-kültürel değerleri yaşatmaya çalışıyoruz.  

n “16-19. Yüzyıl Anadolu Halıları” sergisinde neler yer alıyor?  

Arkas Koleksiyonu’ndan derlenen seçkide, Batı ve Orta Anadolu’da, Uşak, Çanakkale, Bergama, Konya, Karapınar, Akhisar, Gördes, Kula, Milas yörelerinde 16. ve 19. yüzyıllar arasında üretilmiş Anadolu Halılarını bir araya getirdik. Her odada farklı bir yöre ve konunun ele alındığı sergi, bu halıların tasarımı ve motif kullanımı açısından birbirleriyle olan ilişkisini ortaya koyuyor.  

n Peki bu özel seçkiyle neyi amaçladınız? 

Bu özel seçki, bu kıymetli kültür mirasının Arkas Halı Koleksiyonu’ndaki önemli örneklerini bir araya getirerek korumayı, tanıtmayı ve gelecek nesillere aktarmayı amaçlıyor.