Son dakika: Macaristan Uluslararası Ceza Mahkemesi'nden çekiliyor, karar Netanyahu'nun gelişi sırasında alındı
03.04.2025 - 11:27 | Son Güncellenme:
AP AFP
AA
Macaristan, Perşembe günü yaptığı son dakika açıklamasında, savaş suçları ve soykırımla ilgili dünyanın tek kalıcı küresel mahkemesi olan Uluslararası Ceza Mahkemesi'nden (UCM) çekilme sürecini başlatacağını' duyurdu. İşte ayrıntılar...
Netanyahu'yu dün akşam Macaristan Savunma Bakanı Bobrovniczky karşıladı. AFP
Macaristan Başbakanı Viktor Orban’ın kabine şefi Gergely Gulyas yaptığı kısa bir açıklamada "Macaristan, Uluslararası Ceza Mahkemesi'nden çekilecek," diye yazdı ve ekledi: "Hükümet, anayasal ve uluslararası hukuki çerçeveye uygun olarak Perşembe günü çekilme sürecini başlatacaktır."
Açıklama, Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin hakkında tutuklama kararı çıkarmasına rağmen İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun Macaristan'ın başkenti Budapeşte'ye varmasıyla aynı gün yapıldı.
Macaristan, Roma Statüsü'nü 15 Ocak 1999'da imzalamış ve 30 Kasım 2001'de onay belgesini tevdi etmişti. UCM'yi kuran Roma Statüsü 1 Temmuz 2002'de yürürlüğe girmişti.
ÇEKİLME NE ZAMAN OLABİLİR?
Roma Statüsü'nün 127. maddesine göre çekilme işlemi, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri'ne yazılı bildirimle gerçekleştiriliyor. Bildirimde daha sonraki bir tarih belirtilmediği takdirde, çekilme bildirimin alınmasından bir yıl sonra yürürlüğe giriyor.
Roma Statüsü'nün 127. maddesinde, "Bir devlet, çekilme nedeniyle, Statü'ye taraf olduğu süre içinde doğan yükümlülüklerden, tahakkuk etmiş olabilecek mali yükümlülükler dahil, kurtulmuş sayılmaz. Çekilme, çekilen devletin işbirliği yapma görevi bulunduğu ve çekilmenin yürürlüğe girdiği tarihten önce başlatılmış olan cezai soruşturmalar ve yargılamalarla bağlantılı olarak Mahkeme ile işbirliğini etkilemeyeceği gibi çekilmenin yürürlüğe girdiği tarihten önce Mahkeme tarafından hâlihazırda incelenmekte olan herhangi bir meselenin sürekli olarak değerlendirilmesini hiçbir şekilde engellemez" ifadeleri yer alıyor.
Buna göre bu bir yıllık süre içerisinde Macaristan'ın UCM'ye karşı Roma Statüsü'ndeki yükümlülüklerini yerine getirmeye devam etmesi, yani gerektiğinde tutuklama emrini uygulaması gerekiyor.
Macaristan'a benzer şekilde daha önce Filipinler, UCM'nin ülkedeki duruma ilişkin ön soruşturma başlatmasından yaklaşık bir ay sonra, 14 Mart 2018'de Roma Statüsü'nden çekilme niyetini açıklamış, çekilme işlemi bir yıl sonra 16 Mart 2019'da tamamlanmıştı.
Ancak Filipinler'in UCM'den çekilmiş olması, çekilme tarihinden önceki dönemde işlenen suçlara ilişkin yargı yetkisini etkilememişti. Filipinler eski Devlet Başkanı Rodrigo Duterte, ülkesinin UCM'den çekilmiş olmasına rağmen, çekilme öncesi döneme ait suçlamalarla ilgili olarak halen UCM'de tutuklu olarak yargılanıyor.
NETANYAHU HAKKINDAKİ TUTUKLAMA KARARI
Hollanda'nın Lahey kentinde bulunan UCM, Netanyahu'yu Gazze Şeridi’ndeki savaşla ilgili insanlığa karşı suç işlemekle suçlayarak tutuklama kararı çıkarmıştı. Orban liderliğindeki sağcı popülist Macar hükümeti, Netanyahu'ya ziyaret davetini geçtiğimiz Kasım ayında yapmıştı.
Netanyahu’nun yakın müttefiki olan Orban, tutuklama kararını 'aşırı küstah' ve 'alaycı' olarak nitelendirmişti. UCM üyesi ülkeler, haklarında tutuklama kararı bulunan kişileri topraklarına girdiklerinde gözaltına almakla yükümlü. Ancak mahkeme, bu kararları zorla uygulatma yetkisine sahip değil ve kararı uygulamak üye devletlerin iş birliğine bağlı.
