Son dakika haberleri: Gürcistan'da seçim günü! Döner dönmez tutuklandı...

Nazlı Erdol Akar / milliyet.com.tr - Gürcistan'da bugün seçim günü... 2021 Yerel Seçimleri için nefesler tutuldu. Partilerin seçim kampanyalarında meydanlarda tansiyon bir hayli yükseldi. Ana muhalefet partisi Birleşik Ulusal Harekat’ın destekçileriyle iktidardaki Gürcü Hayali Partisi’nin destekçileri arasında zaman zaman arbedeler yaşandı. Ancak seçim öncesinde ülkede yeni bir gündem de var: Eski Devlet Başkanı Mihail Saakaşvili'nin kişisel Facebook hesabından yaptığı paylaşım, açıklamaları ve sekiz yıl aradan sonra ülkeye dönüşü!

2004 ve 2008 yılında yapılan seçimleri kazanarak göreve gelen Devlet Başkanı Saakaşvili, görev süresinin dolduğu 2013 yılından beri ülkesine dönemiyordu. Gürcistan Savcılığı, 2007'de muhaliflerin mitingini dağıtmak, İmedi televizyon kanalının kurucusu Badri Patarkaçişvili'nin mal varlığına el koymak, yolsuzluk ve görevi kötüye kullanmak ve bir milletvekilini dövdürmekle suçladığı Saakaşvili hakkında tutuklama kararı çıkarmıştı. Tiflis Şehir Mahkemesi de 2018'de Saakaşvili'ye bir cinayet davasında af yetkisini kötüye kullandığı gerekçesiyle 3 yıl hapis cezası vermişti.

GELİR GELMEZ TUTUKLANDI

Eski Devlet Başkanı Saakaşvili, ülkeye gelir gelmez tutuklandı. İçişleri Bakanlığı'nın, Saakaşvili'nin Ukrayna'dan Gürcistan'a gelme planlarıyla ilgili önceden bilgi edindiğini aktaran Başbakan Garibaşvili, "Bu süreç tamamen kontrol altındaydı." dedi. Gürcistan Başsavcılığı'ndan yapılan açıklamada da, Saakaşvili hakkında 6 yıl gıyabı hapis cezası kararı bulunduğu hatırlatıldı.

Rustavi kentindeki 12. hapishanede Saakaşvili'yi ziyaret eden Gürcistan Ombudsmanı Nino Lomcaria, eski Devlet Başkanı'nın sağlık durumunun iyi olduğunu ifade etti. Saakaşvili'nin bir Ukrayna vatandaşı olduğu için Ukrayna'nın Tiflis Başkonsolosu ile bir araya gelmek istediği ve aynı zamanda açlık grevi başlattığını kaydeden Lomcaria, "Açlık grevi ilan ediyor ve Ukrayna vatandaşı olarak Ukrayna Konsolosu ile görüşme talebinde bulunuyor." dedi.

2015'TE UKRAYNA VATANDAŞLIĞI VERİLDİ

Saakaşvili, 2013'te Gürcistan'da görev süresinin dolmasının ardından ülkeden ayrılarak ABD'ye gitmişti. Hakkındaki tutuklama kararı nedeniyle sekiz yıldır ülkesine dönemeyen Saakaşvili'ye, Dönemin Ukrayna Devlet Başkanı Petro Poroşenko, Mayıs 2015'te Ukrayna vatandaşlığı vermişti.

4 Aralık 2015'te Gürcistan vatandaşlığından çıkarılan Saakaşvili, Ukrayna'da parti kurup muhalefette yer almıştı. Ancak takvimler 26 Temmuz 2017'yi gösterdiğinde Saakaşvili, dönemin Ukrayna Devlet Başkanı Petro Poroşenko'nun imzaladığı kararnameyle Ukrayna vatandaşlığından da çıkarılmıştı. Zelenskiy'nin Ukrayna vatandaşlığını geri verdiği eski Gürcistan Devlet Başkanı, 2019'un Mayıs ayında Kiev'e geri dönmüştü.

UKRAYNA'DAN AÇIKLAMA GELDİ

Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba, 8 yıl sonra döndüğü ülkesinde gözaltına alınan Saakaşvili'nin kendi vatandaşları olduğunu belirterek kendisine gerekli desteğin sağlanacağını söyledi. Kuleba, Gürcistan'ın Kiev Büyükelçisi'nin bu sabah Bakanlığa geleceğini ve konuya ilişkin görüşüleceğini aktararak, "Başı derde giren her Ukrayna vatandaşını koruruz." dedi.

HALKI MEYDANLARA ÇAĞIRDI

Saakaşvili, 27 Eylül akşamı Facebook hesabından bir paylaşımda bulundu. Ülkedeki gündemi değiştiren göneride uçak biletinin fotoğrafını paylaşan siyasetçi, 2 Ekim'deki yerel seçimde Gürcistan'a döneceğini açıkladı. "2 Ekim akşamı Tiflis'te sizinle olmak, iradenizi savunmak ve Gürcistan'ın kurtarılmasında yer almak için bilet aldım." ifadelerini kullanan Saakaşvili, halkı seçim günü oylarını kullandıktan sonra meydanlara çağırdı.

"AYAK BASAR BASMAZ HAPSE GÖNDERİLECEK"

Gürcistan Başbakanı Irakli Garibaşvili ise, Saakaşvili'nin seçin günü yani 2 Ekim'de Kiev-Tiflis uçağıyla ülkesine döneceğini açıklamasından sonra, "Cevap basit, ona devlet yanıt verecek." dedi. Garibaşvili ayrıca, "Saakaşvili topraklarımıza ayak basar basmaz, anında tutuklanacak ve hapse gönderilecek." ifadelerini kullandı. Garibaşvili, eski Cumhurbaşkanı'nın 8 yıldır adaletten korktuğunu ve ülkesine dönemediğini söyledi ve Saakaşvili'nin amacının yıllar sonra Gürcistan'da "istikrarsızlık, karışıklık ve kaos yaratmak" olduğunu öne sürdü.

"SEKİZ YIL ARADAN SONRA GÜRCİSTAN'DAYIM" İDDİASI

Dün de Facebook hesabından yeni bir açıklama yapan Saakaşvili, “Günaydın Gürcistan. Sekiz yıl aradan sonra Gürcistan’dayım” ifadelerini kullanarak kafaları karıştırdı. Gürcistan İçişleri Bakanlığı ise Saakaşvili'nin açıklamasını yalanladı. AKşam saatlerinde ise Saakaşvili tutuklandı.

SAAKAŞVİLİ'NİN DÜŞÜŞÜ

Saakaşvili'nin gerçekten de iddia ettiği gibi ülkesine dönüp dönmeyeceği sadece ülkesinde değil tüm dünyada merak konusuydu. Saakaşvili'nin o dönemki hükümetle iplerinin gerilme sürecini, Rusya ve Avrasya Araştırmacısı Ümit Nazmi Hazır Milliyet.com.tr'ye anlattı. Hazır, Rusya'nın bölgedeki rolünün altını çizdi ve "2003 yılında Renkli Devrim ile başa geçen Saakaşvili, bazı önemli hatalarının yanında, eski Sovyet ülkelerinin hala en büyük sorunlarından biri olan yolsuzluğun çözülmesi konusunda önemli işler başardı. Rus hinterlandından çıkan ve yüzünü Batı’ya dönen Gürcistan’ın demokratikleşme ve diğer konularda başarı sağlaması Rusya için risk taşıyordu çünkü Gürcistan diğer eski Sovyet ülkeleri için de örnek teşkil edebilir ve Rusya’nın eski Sovyet coğrafyasındaki zihinsel hegemonyasını kırabilirdi.

Rusya’nın 2008’de Gürcistan’a müdahale etmesindeki ve gözden kaçırılan nedenlerden birisi de budur. 2008 Rus-Gürcü savaşı sonrası Saakaşvili gücünü ve prestijini kaybetmeye başladı ve 2012 yılında iktidarını Gürcü Rüyası Partisi'ne kaptırdı. Bu arada parantez içinde Gürcistan’da hala egemen olan politik vektörün Batıcılık olduğunu belirtmek gerekiyor. İktidar partisi ile Saakaşvili arasında çok gergin bir ilişki süregeldi. Saakaşvili 2013 yılından beri Gürcistan dışında ve hakkında tutuklama kararı bulunuyor. Gürcü vatandaşlığından da çıkartıldı." ifadelerini kullandı.

"DÖNMESİ DE SORUN DÖNMEMESİ DE..."

Ümit Nazmi Hazır, Kremlin karşıtı Rus muhalif lider Aleksey Navalnıy'ın ülkesine ayak basar basmaz tutuklandığını da hatırlattı. Hazır, "Saakaşvili, 2013 yılından beri birçok kez söz vermesine rağmen ülkeye geri dönmedi. Rus muhalif Navalnıy gibi bu sefer ülkesine dönmeyi ve tutuklanmayı göze alacak mı sorusu akla geliyor. Saakaşvili’nin Gürcistan’a dönmesi de sorun, dönmemesi de sorun ve paradoks. Dönmediği takdirde itibarı büyük zarar görecek, döndüğü takdirde ise tutuklanma ihtimali var ve bu ona bir şey kazandırmaz." dedi.

TUTUKLANACAK MI YOKSA GERİ Mİ GÖNDERİLECEK?

Eski Devlet Başkanı'nın ülkeye dönmesiyle, siyasi durumun daha da gerginleşme ihtimalinin olduğunun altını çizen Hazır, "Gürcistan’a gelmesiyle hükümetin ülkede gerginlik çıkmaması için tutuklamak yerine, geri göndermesi de ihtimallerden biri. Saakaşvili’nin döneceğini duyurmasındaki asıl neden ise; seçim öncesi muhalefeti hareketlendirmek, heyecanlandırmak ve mobilize etmek olduğunu düşünüyorum. Bunda da belli ölçüde başarılı olmuş gözüküyor. Gürcistan’da muhalefette bulunan Hukuk ve Adalet Partisi Başkanı ve milletvekili Tako Charkviani, eski Cumhurbaşkanı Saakaşvili’nin ülkeye dönmesi için bir halk hareketi başlattı. Charkviani’ye göre, Saakaşvili'nin barışçıl bir şekilde ülkeye dönmesi için oluşturulan harekete şimdiden 104 bin kişinin kayıt yaparak desteklediği" dedi.

YEREL SEÇİMDEN DAHA FAZLASI

Ümit Nazmi Hazır Saakaşvili’nin böyle bir hamle yapmasının sebebini ise şöyle açıkladı: "Bunun nedeni, Gürcistan’daki gerçekleşecek bu yerel seçimlerin, sıradan bir yerel seçimden daha fazlasını ifade ediyor olması ve neredeyse referandum mahiyeti taşıması. İktidardaki Gürcü Rüyası Partisi, Avrupa Birliği’nin aracılığı ve insiyatifinde Nisan ayında muhalefetle bir anlaşma yaptı. Çünkü muhalif partiler geçen seneki parlamento seçimlerinde iktidar partisinin oyları çaldığını iddia etmiş ve seçimi boykot etmişlerdi. Bu anlaşmaya göre iktidar partisi bu yerel seçimlerde yüzde 43’ü geçemediği takdirde erken parlamento seçimlerine gidecek. İktidardaki Gürcü Rüyası Partisi %43’ü geçeceğini iddia ediyor. Fakat son anketlere göre iktidar partisinin oyu yüzde 37 iken Saakaşvili’nin kurduğu Ulusal Birlik Haraketi (UNM)’nin oyu ise yüzde 27. Burada iktidar partisinin alacağı oy ve yüzde 43’ü geçip geçemeyeceği Gürcistan için belirleyici olacak ve politik krizin çıkıp çıkmayacağını gösterecektir."

"GÜL DEVRİMİ" BENZETMESİ

Ankara Kriz ve Siyaset Araştırmaları Merkezi (ANKASAM) Dış Politika Uzmanı Emrah Kaya da, Rusya'nın Gürcistan’ın topraklarının bir kısmını işgal ettiğini hatırlattı ve "Bilindiği gibi Rusya, 2008 yılında Gürcistan’ın topraklarının bir kısmını işgal etmiş ve bölmeye çalıştı. 13 yıl önce yaşanan işgal, hala devam etmektedir. Bu durum, halk nezdinde Rusya karşıtlığını arttırmakla birlikte Tiflis’in Batı Dünyası’na daha da yakınlaşmasına yol açtı." ifadelerini kullandı.

Günümüzdeki Başbakan İrakli Garibaşvili yönetiminin dengeli bir dış politika izlemeye çalıştığını aktaran Kaya, bunun sebebi olarak ise Gürcistan'ın Batı’yla ilişkilerini güçlendirmeye çalışsa da hemen yanı başında Rusya gibi bir güç bulunmasını gösterdi. Eski Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili ise Batı’ya yakın bir isim olduğunu vurgulayan Kaya, "Dolaysıyla Saakaşvili’nin Gürcistan’a dönmesi, “Batı yanlısı-Rusya karşıtı” grupları daha da hareketlendirecektir. Batı yanlısı grupların etkisinin artması, Rusya’nın Gürcistan’a yönelik tutumunu sertleştirmesine yol açacaktır. Garibaşvili, Saakaşvili’nin amacının istikrarsızlık ve kaos yaratmak olduğunu söylemiştir. Bu noktada ise Saakaşvili’nin halkı oy kullandıktan sonra sokağa çağırması akıllara 2003 yılında yaşanan “Gül Devrimi”ni getirmektedir." ifadelerini kullandı.

"ADAY OLMASI BİLE OY KAYBETTİRİR"

Kaya, Saakaşvili'nin geri dönüşünü ise şöyle yorumluyor: "Saakaşvili, geri döndüğü zaman muhtemelen Gürcistan’daki Batı’ya yakın politika izlenmesi gerektiğini söyleyen partilerin faaliyetleri ve halk desteği artacaktır. Saakaşvili’nin aday olmasa bile Garibaşvili’nin partisinin oy kaybetmesine neden olabilir."

İKİ İHTİMAL

(ANKASAM) Dış Politika Uzmanı Emrah Kaya, eski Devlet Başkanı'nın geri dönüşüyle birlikte yaşanabilecek iki olasılıktan bahsetti: "Saakaşvili’nin çeşitli suçlamalarla tutuklanması, Saakaşvili destekçilerinin sokağa dökülmesine neden olabilir ve Batı, Tiflis’e tutuklama nedeniyle eleştiri yöneltebilir. Bunun sonuncunda Saakaşvili, serbest bırakılacak ve kendisini zorluklara rağmen mücadele eden biri olarak sunacaktır. Saakaşvili tutuklanmasaydı da, toplumdaki prestijini kullanarak seçimlere etki etmek isteyecekti. Kısaca Saakaşvili, Gürcistan siyasetinde tekrardan etkili bir aktöre dönüşmeyi ve yönetime geçmeyi amaçlamaktadır."

SİYASETE DÖNÜŞE YEŞİL IŞIK

Saakaşvili'nin Ekim 2020’de düzenlenen seçimlerde kendi partisi tarafından başbakan adayı olarak gösterildiğini hatırlatan Kaya, "Bu durumda eski Cumhurbaşkanı’nın siyasete dönmek istediği şeklinde yorumlanabilir. Ancak yasal olarak bu şimdilik mümkün görünmemektedir. Çünkü Saakaşvili’nin önündeki en önemli sorun vatandaşlık mevzusudur. Saakaşvili, 2015 yılının Mayıs ayında Ukrayna vatandaşlığı alırken aynı yılın Aralık ayında Gürcistan vatandaşlığından çıkarılmıştır. 2018 yılında Saakaşvili, vatandaşlığını geri talep etse de Tiflis yönetimi buna sıcak yaklaşmamıştır. Bu noktada Saakaşvili, Gürcü siyasetinde Batı yanlısı grupları hareketlendirse de vatandaşlık alamadığı sürece, ülke yönetiminde yasal olarak bir rol üstlenemeyecektir." ifadelerini kullandı.

KAFKASYA'DA REKABET VURGUSU

Dünyanın çeşitli bölgelerinde Batı ile Doğu nezdinde çok önemli jeopolitik ve stratejik gelişmeler yaşandığının altını çizen Kaya, ABD'nin AUKUS’a öncülük ettiğini ve İran'ın Şanghay İşbirliği Örgütü’ne dahil olduğunu hatırlatarak, "Yakın bir dönemde de Kafkasya’da bir rekabetin yaşanması söz konusu olabilir. Saakaşvili’nin dönüşünü aslında bu açıdan da okumak önemli" diye konuştu.