Körfez ülkelerinin Türkiye'den çıkarı ne? İran ve ABD çıkmazında Ankara'nın rolü
25.08.2023 - 15:21 | Son Güncellenme:
Milliyet.com.tr
Türkiye ile Körfez ülkelerinin yakınlaşması ve ilişkilerini geliştirmesini mercek altına alan Al Arabiya, Arap ülkelerinin neden Türkiye ile yakın temas kurmak istediğini inceledi.
Vilnius'ta düzenlenen kritik NATO zirvesi sonrası Cumhurbaşkanı Erdoğan Körfez ülkelerine yönelik önemli temaslarda bulundu. 4 gün süren ziyaretlerde Erdoğan, mevkidaşlarıyla ekonomi ve yatırım alanında işbirliği konusunda görüştü. Görüşmelerin en önemlisi ise Suudi Arabistan ile oldu. Türkiye'nin en büyük havacılık anlaşmasının imzalandığı temaslarda iki ülke arasında toplamda 5 konuda imzalar atıldı. Suudi Arabistan’ın savunma ve üretim kapasitesini güçlendirmek amacıyla bakanlık ve Baykar şirketi arasında 2 satın alma anlaşması imzalandıklarını belirten Prens Selman ise bu kapsamda ülkesinin Türkiye’den İHA satın alacağını duyurdu.
ARAP BASINI TÜRKİYE'Yİ MERCEK ALTINA ALDI
Al Arabiya'da yapılan haberde, Orta Doğu'daki değişen anlaşmazlıklar, jeopolitik ve bölgesel hırslar konusunda Türkiye, Mısır ve Suudi Arabistan'ın tarihinde sık sık karşı karşıya geldiği yazıldı. Her ne kadar bu ülkeler karşı karşıya gelse de bölgenin üç aktörünün de ilişkileri dostane olarak devam ediyor. Bu bağlamda Erdoğan'ın Körfez'e yaptığı ziyareti inceleyen gazete, son dönemde Ankara ve Riyad arasında 'kardeşlik' ilişkilerinin geliştiğini aktardı.
Gazete söz konusu haberde ABD merkezli Leight Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Profesörü Henri J. Barkey'in sözlerine yer verdi. Barkey, temasların Körfez ülkelerinin beklediği gibi olmadığını öne sürdü ve 'Erdoğan, Körfez liderlerini küçümsedi; onlardan daha güçlü olduğunu göstermeye çalıştı' dedi.
İLİŞKİLER SAĞLAMLAŞTI
Körfez ülkeleri ile Ankara'nın geçmiş dönemlerde ilişkilerin bu seviyede olmadığını hatırlatan Barkey, bu sorunların artık arşive kaldırıldığını ve bölgede yeni bir ilişkiler dönemi başladığını bildirdi. Haberin devamında Türkiye'nin ülkeye yatırım çekmek için bu ülkelerle olan ilişkileri düzeltmeye çalıştığı belirtilerek turizm, emlak ve altyapı çalışmaları konusunda potansiyelin yüksek olduğu vurgulandı. Erdoğan için 'Pragmatik bir lider değişen siyasi kumlarda yürümeye alışık' değerlendirmesinde bulunan Al Arabiya, Türkiye ve Körfez ülkeleri arasındaki ilişkilerin sağlamlaştığını söyledi.
Policy Reform Now adlı çevrimiçi yayında yazan dış ilişkiler analisti Charles Horowitz de bu görüşe katıldı ve Al Arabiya English'e şunları söyledi:
'Erdoğan, Türk ekonomisi için Körfez ülkeleri ile anlaşarak kısmı bir çözüm bulmayı umuyor. NATO'nun en büyük ikinci ordusu ile diplomatik ilişkiler yürüten Körfez ülkeleri ise ( özellikle küçük olanlar) Türkiye ile çalışmaktan memnuniyet duyuyor'
KÖRFEZ ÜLKELERİNİN ÇIKARI NE?
Erdoğan yatırımlar karşılığında vaat edilen mevduatlarını aldı. Peki Türkiye'ye yatırım yapan bu ülkeler karşılığında ne kazanacak? Analistlerin bu konuyla ilgili çeşitli görüşleri var. Yaygın olanlardan biri, Körfez'e oldukça uzak olan stratejik bir konuma sahip bir ülkede artan yatırımlarla beraber Arap dünyasının uluslararası arenada temsilinin sağlanması. Bu durum ABD'den sonra ittifakta ikinci büyük orduya sahip bir NATO ülkesi olduğu düşünüldüğünde oldukça büyük bir başarı.
İRAN DETAYI
Ankara ve Tahran arasındaki ilişkiler göz önüne alındığında, Körfez ülkeleri, Türkiye ile bağları normalleştirerek, İran'ın kendi topraklarına saldırı düzenlemesine karşı aslında bir nevi güven elde etti. Türkiye ile ilişkilerin güçlenmesi, Tahran'ın Riyad ile yapılan ateşkes anlaşmasından caymaya karar vermesi durumunda bir miktar güvenlik garantisi de sağlıyor.
ÖZERKLİK İÇİN ARAYIŞTALAR
Küresel jeopolitiğin değişen rüzgarlarında Körfez ülkeleri, Washington'a bağımlılıklarını azaltmak amacıyla ABD'den daha fazla özerkliğe doğru kendi rotalarını çizmeye başladı. Son zamanlarda daha da belirgin hale gelen bu değişimin Ortadoğu'nun siyasi manzarasını büyük ölçüde yeniden şekillendireceği kesin. Tarihsel olarak Körfez ülkeleri askeri koruma, teknoloji ve geniş yelpazedeki ekonomik ortaklıklar konusunda ABD ile oldukça yakınlar.
BÖLGESEL SORUNLAR TEKRAR ELE ALINACAK
Türkiye ile Körfez ülkeleri arasındaki bağların normalleşmesi, Orta Doğu'nun istikrarı ve işbirliği açısından önemli sonuçları olan bir dizi bölgesel siyasi sorunu ele alma fırsatı sunuyor. Suriye savaşı, hem Türkiye'nin hem de Körfez'in çözülmesini istemesi gereken önemli bir bölgesel sorun; zira her iki taraf da çatışmanın içine çekilmiş ve doğrudan ve dolaylı yollarla farklı derecelerde müdahil olmuş durumda.
Haberin son kısmında ise iki tarafın ilişkileri normalleştirmesi sayesinde Orta Doğu'nun siyasi manzarasını değişebileceğine vurgu yapıldı. Her iki tarafın da kendi içerisinde 'Ağır siklet' bir ülke olduğunu belirten Al Arabiya, işbirliğinin devam etmesinin bölgede istikrara, refaha ve entegrasyona yol açmasını bekliyor. Ancak bu yolların açılması için yine her iki tarafın da şeffaf diyalog ve uzlaşı için yeterli esnekliği göstermesi gerekiyor.
