İskoçya’nın yeni ‘Cesur Yüreği’
02.04.2023 - 07:00 | Son Güncellenme:
İskoç Ulusal Partisi’nun lideri seçildikten sonra başbakanlık koltuğuna oturan Pakistan kökenli Hamza Yusuf, koyu bir dindar olarak biliniyor ama aynı zamanda LGBT savunucu tutumu da dikkat çekiyor.
Ege Doğaç Erdoğan - İSTANBUL - Hintli bir başbakan, Pakistanlı bir başkent belediye başkanı, şimdi ise krallığın en büyük ikinci ülkesinin başında Müslüman bir lider, Birleşik Krallık’tan sözediyoruz. Hamza Yusuf İskoç Ulusal Partisi (SNP)’nin lideri ve buna mukabil İskoçya’nın yeni başbakanı olarak göreve başladı. Parlamento’da başbakanlık için yeterli oyu aldıktan sonra attığı ilk tweetlerden biri başbakanlık konutunda (Bute House) ailesine namaz kıldırırken çekilen görüntüyü yansıtıyordu. Her ne kadar İskoçya bağımsız bir ülke olmasa da Avrupa Birliği içinde yer alan ilk Müslüman başbakan olarak Yusuf’tan bahsedebiliriz. Geleneklerine oldukça bağlı Birleşik Krallık’ta göçmen kökenlilerin siyasetteki yükselişi de aslında bize ülkedeki toplumsal değişimi gösteriyor. Buna II. Elizabeth’ten sonra tahta geçen Kral III. Charles’ın farklı kültürlere olan kucaklayıcı yaklaşımını ve genel olarak ilerici ve değişime açık hayat görüşünü eklersek 21. Yüzyılda bambaşka bir ada toplumunun evrildiğini öngörebiliriz.
OLASI SENARYO
Başpiskoposların parlamentoda kalıcı sandalyelerinin bulunduğu, devlet başkanının (kralın) aynı zamanda kilisenin de başı olduğu bir ülkenin seküler olduğunu iddia etmek mümkün değil ancak İngilizler inanç özgürlüğü konusunda geniş çaplı bir toplumsal mutabakata varmış durumdalar. 1960’larda eski sömürgelerinden gelen göçmen dalgasının bugünlerde ülkeyi yönetecek kadrolarda yer alıyor olması bir bakıma kaçınılmazdı. 2016’da İşçi Partisi’nin adayı Sadık Khan Londra Belediye Başkanı seçilerek Batı Avrupa’da bir başkentin ilk Müslüman yerel yöneticisi olmuştu. Yerine geldiği isim ise çok tanıdık: Boris Johnson. Şu an için Khan’ın ulusal boyutta bir siyaset yapma iddiası yok ancak halefinin bir sonraki adresinin Birleşik Krallık başbakanlık konutu olan Downing Caddesi Numara 10 olduğunu düşünürsek ileride bir gün hem İskoçya’da hem de Büyük Britanya’da olmak üzere iki Müslüman başbakanının adanın yönetimini ele almaları olası bir senaryo.
MEŞRUİYET SORUNU
İskoçya’yı ilgilendiren iki büyük mesele var. Bunlardan biri Birleşik Krallık’ın genelinde süregelen hayat pahalılığı. Diğeri ise SNP’nin varoluş amacı olan İskoçya’nın bağımsızlığı. 2014’teki bağımsızlık referandumunda yüzde 55 hayır oyu çıkmıştı ve İskoçya ‘Birlik’ten ayrılmamıştı. Ancak Brexit’e büyük çoğunlukla karşı oy veren İskoçlar 2020 yılında yapılan bir kamuoyu araştırmasında bu sefer yüzde 53 oranında bağımsızlık isteklerini belirttiler. SNP İskoçlar’ın büyük oranda Brexit’e karşı oy kullanmalarına rağmen halihazırda AB dışında kalmalarının bir meşruiyet sorunu teşkil ettiğini savunuyor.
Amma velakin ekonominin kötü gittiği bu dönemde İskoçya ve İngiltere’nin birbirine daha çok ihtiyacı olduğunu söyleyebiliriz. Sanırım İskoçlar bağımsızlık arzularını bir süre daha Cesur Yürek (Braveheart) filmini izleyerek törpülemek zorunda kalacaklar.
Bağımsız İskoçya hayali
İngiltere 1284 yılında Galler’i işgal eder, 1536’da resmi olarak bu iki ülke Britanya’yı oluşturur. 1707 yılında İskoçya’yı da kapsayan Büyük Britanya Krallığı oluşturulur. Daha sonra 1801’de İrlanda’nın da eklenmesiyle Büyük Britanya ve İrlanda Birleşik Krallığı (United Kingdom of Great Britain and Ireland) kısa adıyla Birleşik Krallık kurulur. 1997’de İşçi Partisi’nin iktidara gelmesiyle beraber Birleşik Krallık’a bağlı Galler, İskoçya ve Kuzey İrlanda’ya bazı yetkiler devredilir, ayrı parlamentolar açmalarına izin verilir. İskoçya’da işte SNP’nin gayesi Birleşik Krallık’tan ayrılarak bağımsız bir İskoçya kurmaktır.
LGBT savunucusu dindar bir Müslüman
Hamza Yusuf ailesiyle iftar ve namaz kılma resimlerini twitter hesabından paylaşırken aynı zamanda 18 yaşından küçüklerin cinsiyet değiştirmelerini mümkün kılan fakat Birleşik Krallık parlamentosundan veto yiyen yasayı da savunuyor. İskoçya’nın ancak ilerici değerleri benimsemeye devam ederek bağımsızlığını kazanabileceğini ifade ediyor. İstifa eden SNP lideri ve İskoçya başbakanı Nicola Sturgeon’ın en yakın olduğu aday olan Yusuf’un büyük ölçüde halihazırda yer alan politikaları devam ettireceği öngörülüyor. Geçmişte İskoçya’nın sırasıyla Ulaştırma Bakanı, ve Adalet Bakanı olarak görev yapan Yusuf son olarak Sağlık Bakanlığı koltuğunda oturuyordu. Yusuf’un babası Pakistan’dan İskoçya’ya 1960’lı yıllarda göç ederken, annesi Kenya’da Güney Asyalı bir ailenin kızı.
‘İngiltere Başbakanı’ diye bir makam aslında yok!
Şu an aslında bu yazıyı yazarken bile doğru terimleri kullanmakta zorlanıyorum zira sadece biz değil dünyanın büyük çoğunluğu İngiltere derken aslında Birleşik Krallık’ı kastediyor. Artık dilimize pelesenk olmuş bir şekilde kullandığımız ‘İngiltere başbakanı’ diye bir şey teknik olarak aslında yok! Daha da detaycı olmak gerekirse her ne kadar Hamza Yusuf için ‘İskoçya başbakanı’ desek de aslında o da tam doğru bir kullanım değil zira Birleşik Krallık başbakanına ‘prime minister’ denirken İskoçya’da ‘first minister’ ünvanı kullanılıyor. Londra’da yer alan parlamento ve parlamentonun bir üyesi olan başbakan ise aslında Birleşik Krallığı oluşturan dört ülkeyi temsil ediyor.
