İlk kez kimin keşfettiği bilinmeyen yer: Kuzey Kutbu! Zirveyi görmek için her yolu denediler
29.01.2023 - 07:03 | Son Güncellenme:
Tarih boyunca onlarca kâşif kimsenin cesaret edemediği bu yolculuk için birden fazla kez deneme yaptı. Ancak içlerinden birkaçı tarihe adını altın harflerle yazdırdı. Kuzey Kutbu'nun keşfi içi verilen kıran kırana mücadeleyi kazandığı söylenen Robert Peary'nin soru işaretleri yaratan zaferinin detayları ise hâlâ merak konusu.
Derleyen: Betül Yasemin Keskin / Milliyet.com.tr - 1900'lü yıllardan önce Kuzey Kutbu, dünyanın en gizemli yerlerinden biri olarak kabul ediliyordu. Henüz ayak basılmayan o yerde neler olduğunu bilen tek bir kişi bile yoktu. Kimsenin cesaret edemediği o keşfi elbette biri yapacaktı. O dönem için gerçek bir meydan okuma olan bu yolculuk nereden bakılırsa bakılsın tarihe geçmeye değerdi, öyle de oldu.
KEŞİF İÇİN YILLARCA SEYAHAT ETTİ
Robert Peary ABD ordusunda görev yapan bir denizciydi. Her zaman cesur girişimlerde bulunma dürtüsüyle yaşayan bu denizcinin bir hayali vardı. O yıllarda dünyanın dört bir yanından kâşiflerin Kuzey Kutbu'na ulaşmaya çalışırken hayatlarını kaybettiğini duymuştu. Dolayısıyla bu, büyük ve çetin bir yolculuk olacaktı. Peary'nin isteğini dönemin ABD Başkanı Theodore Roosevelt de destekledi ve ekip kurması için destek oldu.
Kuzey Kutbu'nun keşif yolculuğundan önce yakın yerlere birkaç sefer düzenlenmeliydi. 1886 ila 1897 yılları arasında Grönland ve Kanada'ya beş sefer yapıldı, ekip tüm bu seferlerin ardından 16 Temmuz 1905 yılında Roosevelt gemisiyle New York'tan Kuzey Kutbu seferine çıktı. Ancak Kuzey Kutbu'nun çetinliği tıpkı diğer kaşifler gibi Robert Peary'i de engelledi. Ancak o pes etmedi, kısa bir süre sonra bu kez 24 kişilik bir ekip, 19 kızak ve 133 köpekle Kuzey Kutbu'na ulaşmak için bir kez daha yola çıktı. Uzun yolculuk sonunda karaya ayak bastıklarında ise Eskimolar tarafından karşılandılar.
Eskimoların bölgenin kültürü ve yaşantısı hakkında verdikleri bilgiler sayesinde Robert Peary ile ekibi daha kolay hareket edebildi. Bazı tarihçiler bu yardım olmasaydı ABD'li kâşifin Kuzey Kutbu'nun merkezine asla ulaşamayacağını iddia ediyor.
Sonunda o an geldi çattı ve Robert Peary ekibiyle birlikte 1909 yılının nisan ayında Kuzey Kutbu'nun merkezine ulaştı. Peary'nin bu meydan okuması büyük bir adımdı. Sonunda kendilerince zirve gördükleri bir noktaya ulaşan Peary ve ekibi ellerindeki ABD bayrağı buraya dikerek zaferlerini kutladı. Bu başarı ABD tarihine yazıldı ve Robert Peary ülkesine döndüğünde bir kahraman gibi kabul edildi. Ancak kısa bir süre sonra Kuzey Kutbu'nun daha önce Frederick Cook adında biri tarafından kendisinden 1 yıl önce keşfedildiği iddiası gündeme geldi. Kuzey Kutbu keşfedilmiş miydi? Öyleyse bu neden bilinmiyordu ya da neden kabul edilmemişti?
'ZATEN KEŞFEDİLDİ' İDDİASI
Robert Peary ve ekibi ülkeye döner dönmez Frederick A. Cook, Nisan 1908'de Kuzey Kutbu'na yürüyerek ulaştığını duyurdu. Kendisinin ve iki arkadaşının kış boyunca bir mağaraya sığınmak zorunda kaldıklarını ve bu nedenle haber vermekte geciktiklerini söyledi. Ancak Cook buna dair bir kanıt sunamadı. Hâl böyle olunca ABD Ordusu'nda görevli tuğamiral Peary de Kuzey Kutbu'na ulaştığı iddiasıyla ilgili açıkça ifade vermeye zorlandı. Çünkü bu büyük ve inanması güç bir keşifti.
ASLA KABUL ETMEDİLER
6 Nisan 1909 günü Peary ve ekibinin bulundukları konumu doğrulamak için yeterli veri yoktu. Dolayısıyla Kuzey Kutbu'nun zirvesi olarak iddia ettikleri nokta belki de zirve değildi. Bu konu her zaman bir soru işareti olarak kaldı. Cook ve Peary'nin Kuzey Kutbu'na varıp varmadığını ve ulaştıysa oraya ilk kimin ulaştığı ise kesin olarak çözülemedi. Çünkü ne Cook'un ne de Peary'nin yolculuklarını belgeleyecek dijital kameraları ya da GPS alıcıları vardı. Birçok araştırmacı yaptıkları hesaplamalara ve kullandıkları araçlara dayanarak, her ikisinin de Kuzey Kutbu'na ulaşamadıkları konusunda hemfikir. Ancak yine de Robert Peary'nin kanıtları bu keşfi yapmış olacağı noktasında çok daha güçlü olarak kabul ediliyor. Bu yüzden de adı tarihe Kuzey Kutbu'na ayak basan ilk kişi olarak geçti. Peary'nin keşfinden tatmin olmayan bazı kâşifler ise birçok kez Kuzey Kutbu'na seyahat ederek zirve noktasını arayıp durdular.
Bunlar arasında en etkileyici olanı Richard Weber ve Mikhail Malakhov tarafından yapılan keşifti. Mikhail Malakov, 1995 yılında Kanadalı Richard Weber ile hiçbir dış destek almadan ve insan gücüyle Rusya'dan kutup noktasına yürümeyi başardı. Dünyada bir ilki gerçekleştiren Malakov ve Weber, 1909 yılında Robert Peary'nin Kuzey Kutbu'na ulaştığı iddiasının gerçek olmadığını açıklamışlardı.
