İkinci aşama ne olacak?

Gazze’de sağlanan ateşkes sürerken, ABD Başkanı Donald Trump ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun görüşmesi sonrası nasıl adımlar atılacağı merakla bekleniyor. İsrail basınında yer alan haber ve analizlerde, Netanyahu’nun ateşkesin ikinci aşamasının uygulanmaması ve savaşın devam etmesi için ABD Başkanı Donald Trump’ı ikna etmek istediği öne sürülüyor. İsrail içinde aşırı sağcıların baskısı altında olan Netanyahu’nun, savaşa devam edilmemesi durumunda siyasi baskı altına gireceği ifade ediliyor. Netanyahu hükümeti bir yandan ABD’nin talebi doğrultusunda ateşkes anlaşmasını sürdürmek, diğer yandan İsrail içindeki siyasi dengeleri karşılamak ve ‘Hamas’ı yok etme’ sözünü gerçekleştirmek durumunda.

Hamas da görüşmeye hazır

Bu şartlar altında ABD’ye giden Netanyahu dün ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Mike Waltz ve Trump’ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff ile görüştü. İsrail’den yapılan açıklamada, İsrail’in, Gazze’de ateşkes ve esir takası anlaşmasının uygulanmasına devam edilmesiyle ilgili teknik ayrıntıları görüşmek üzere çalışma heyetinin hafta sonunda Doha’ya gitmesi konusunda mutabık kalındığı ve bunun için hazırlıklar yapıldığı açıklandı. Netanyahu’nun ABD’den döndükten sonra İsrail Güvenlik Kabinesini toplayacağı ve anlaşmanın ikinci aşamasına ilişkin İsrail’in genel pozisyonunu ele alacağı kaydedildi. Hamas da önceki gün ateşkes anlaşmasının ikinci aşaması için görüşmelere hazır olduklarını açıklamıştı.

‘Sorunlar yaşanıyor’

Öte yandan ateşkesin ikinci aşamasıyla ilgili endişeler devam ediyor. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Hamas ile İsrail arasında Gazze Şeridi’nde sağlanan ateşkese ilişkin anlaşmanın ikinci aşamasında sorunlar yaşandığına dair sinyaller aldıklarını belirterek “Ateşkes anlaşmasına rağmen şiddet devam ediyor” dedi. Lavrov, “İsrail, Batı Şeria’da askeri eylemlerini tereddütsüz sürdürüyor. Güvenilir bilgilere göre, İsrail, Filistinlileri Gazze Şeridi’nden çıkarmasının yanı sıra Şeria Nehri’nin kuzey batısını kontrol altına almayı planlıyor. İsrail, Lübnan topraklarında da kalmayı planlıyor. ABD’de Donald Trump’ın iktidara gelmesiyle Suriye’deki Golan Tepeleri de kayıp toprak olarak değerlendirilebilir” ifadelerini kullandı.

Bununla birlikte İsrail’in adımlarından rahatsız olan Lübnan yönetimi BM’ye başvurdu. Lübnan Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamada, ülkenin New York’taki daimi temsilciliğinin, İsrail hakkında, 1701 sayılı kararı ihlal ve ateşkes anlaşmasına uyulmaması nedeniyle BMGK’ye konuyla ilgili şikayet dilekçesi sunduğu belirtildi. İsrail’in ilgili kararın uygulanmasına göre yükümlülüklerini “tamamen göz ardı ettiği” ifade edilen açıklamada, 27 Kasım’da yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasına da aykırı saldırılar yaptığı kaydedildi.

‘Gazze’de seçenekleri olsa ayrılmak isterlerdi’

Netanyahu ile ortak bir açıklama yapan Trump, Gazze’nin tamamen bir yıkım alanı olduğunu ve yaşanılabilir bir ortamın kalmadığını belirtti. Trump, “Eğer doğru toprak parçasını bulabilirsek ve güzel yerler inşa edebilirsek, Gazze’ye geri dönmekten çok daha iyi olur. Seçenekleri olsaydı Gazze’den ayrılmayı isterlerdi” diye konuştu. Ortadoğu’da herkesin barış istediğine değinen Trump, “Mısır ve Ürdün, Gazzeleri kabul etmeyeceklerini söylediler ve ben de kabul edeceklerini söyledim” ifadelerini kullandı. İsrailli rehinelerin yüzde 75’ini aldıklarını söyleyen Binyamin Netanyahu ise, “Hedeflerimizden vazgeçmeyeceğiz. Hamas’ın Gazze’de olması iyi değil, Amerikan Başkanı yanımızda olmazsa yapamayız” açıklamasında bulundu.

‘Nükleer İran’ paniği

ABD’li New York Times gazetesinin haberine göre, İranlı bilim insanlarından oluşan gizli bir ekip, ülke yönetiminin nükleer silah geliştirmeye karar vermesi halinde bunu nasıl hızla gerçekleştireceklerini araştırıyor. New York Times’a konuşan kaynaklara göre, ABD istihbaratı Biden yönetiminin son aylarında bu konu ile ilgili özel olarak toplandı, kritik bilgiler daha sonra başkan Trump’ın ekibine de iletildi. NYT’ye göre Netanyahu’nun Trump’la görüşmesinde bu konu da önemli yer tuttu. Geçen ay BM nükleer gözlemci kurumu başkanı Rafael Grossi, İran’ın uranyum zenginleştirmede “gaz pedalına bastığını” belirtirken başkan Trump ise, İran’a “maksimum baskı kampanyasını” yeniden hayata geçirecek olan kararnameyi imzaladı.