İki nükleer güç karşı karşıya! Dünyanın gözü Keşmir'de
Uzun yıllardır Hindistan ile Pakistan arasındaki gerilimin önemli aktörlerinden Keşmir bölgesinde geçen günlerde yaşanan saldırının ardından, iki ülke arasındaki ilişkiler uzun süredir hiç olmadığı kadar gergin. İki nükleer güç arasındaki gerilimin yükselmesi de gözleri bölgeye çevirmiş durumda. Peki, şu süreçte tam olarak ne yaşanıyor? Yoksa tarih tekerrür mü edecek?
Derleyen: Oğuzcan Atış / Milliyet.com.tr – Önemli bölümü Hindistan kontrolünde olan ancak uzun yıllardır Pakistan-Hindistan ve Çin arasında tartışma konusu olan Keşmir’de geçen günlerde yaşanan terör saldırısı, son yıllarda bölgede yaşanan en büyük saldırılardan oldu. Salı günü bölgenin tatil beldelerinden birinde yaşanan saldırıda en az 26 turist hayatını kaybetti, 34 kişi de yaralandı. Hindistanlı yetkililer, yaralıların çoğunun durumunun ağır olduğunu açıkladı. Saldırının detayları henüz tam olarak netleşmemiş olsa da Hindistan medyasında yer alan haberlerde saldırıların arkasında Pakistan olduğu iddia edildi. Pakistanlı yetkililer saldırıyı gerçekleştirenlerle Pakistan hükümetinin bir ilişkisi olmadığını açıkladı ancak sonrasında Hindistan iki ülke arasındaki ana sınır kapısı olan Attari-Wagah sınırını kapattı. Pakistan vatandaşlarına verilen vizenin de iptal edildiği açıklanırken Pakistanlıların ülkeyi 48 saat için terk etmesi istendi. Hindistan’ın iki ülke arasındaki en kritik anlaşmalardan biri olan 1960 tarihli Indus Suları Anlaşması’ndan çekilmesiyle birlikte yaşanan gerilimin silahlı bir çatışmaya dönüşmesinden endişe ediliyor.
Anlaşma, İndus Havzası'ndaki 6 nehrin iki ülke arasında paylaştırılmasını kararlaştırmıştı. Pakistan, tarım için kullandığı suyun yaklaşık yüzde 90'ını Hindistan'dan geçen İndus Nehri sisteminden gelen suyla sağlıyor. Pakistan hükümeti, daha önce Pakistan'a akan su akışını engellemeye yönelik bir girişimi "savaş sebebi" olarak göreceğini açıklamıştı.
Dünya Bankası'nın 1960'ta aracılık ettiği İndus Su Anlaşması, her iki ülke için de bir can simidi olan bir nehir sisteminin sularının paylaşılmasına izin veriyor. Anlaşma, ülkeler arasında 1965 ve 1971'de yaşanan iki savaşı ve 1999'daki büyük bir sınır çatışmasına rağmen yürürlükte kalmıştı.
‘PAKİSTAN KENDİNİ SAVUNMAYA HAZIR’
Pakistan, Hindistan’ın Keşmir'de 26 turistin ölümüyle sonuçlanan terör saldırısının ardından Hindistan’ın aldığı kararlara misilleme yaptı ve bu kapsamda bir dizi karar aldı. İslamabad, Hindistan vatandaşlarına verilen tüm vizeleri derhal aldı. Alınan kararlar gereği bazı Hindistanlı diplomatlarında ülkeyi terk etmesi istendi. Tüm bunlardan ayrı olarak Pakistan hava sahası Hindistan uçaklarına kapatıldı. İki ülke arasındaki ticaret de askıya alındı. Pakistan Dışişleri Bakanı Ishaq Dar, "Hindistan, suçlama oyununu defalarca oynadı. Eğer Pakistan'ın bu saldırıda parmağı olduğuna dair kanıt varsa, lütfen bunu bizimle ve dünyayla paylaşın" dedi.
İndus Havzası sahip olduğu kaynaklarla paha biçilemeyen bir bölge. Hindistan ile Pakistan arasında uzun yıllardır süregelen anlaşmazlığın da sebebi.
Pakistan hükümetinin perşembe günü yaptığı güvenlik toplantısının ardından yapılan açıklamada Pakistan'da yasaklı Leşker-i Tayyibe (LET) örgütünün uzantısı olan Direniş Cephesi'nin (TRF) gerçekleştirdiği saldırı ile Pakistan hükümeti arasında bir bağlantı olduğu iddiaları yalanlandı ve bu yönde bir kanıt bulunmadığının altı çizildi. Açıklamada, “Pakistan'ın egemenliğine ve halkının güvenliğine yönelik herhangi bir tehdit, tüm alanlarda kesin olarak karşılık bulacaktır” ifadeleri kullanıldı. Hindistan Savunma Bakanı Rajnath Singh’de daha önce yaptığı açıklamada sadece saldırının faillerine değil, aynı zamanda Hindistan topraklarındaki "kötü niyetli eylemlerin" arkasındaki beyinlere karşı da harekete geçileceği sözünü vererek "güçlü bir yanıt" verileceğine söz vermişti.
Hindistan ve Pakistan arasında 1947, 1965, 1971 ve 1999 olmak üzere birçok savaş ve silahlı çatışma gerçekleşti. İki ülke arasındaki son ciddi gerilim 2019 yılında yaşandı. Yine Keşmir’de yaşanan terör saldırılarının ardından yükselen gerilim sonucunda taraflara ait savaş uçakları karşı karşıya gelmişti. Yaşanan olay sonucunda Pakistan, Hindistan'a ait 2 savaş uçağını düşürdüğünü, Hindistan da Pakistan'ın bir F-16 savaş uçağını düşürdüğünü açıklamıştı.
ÇATIŞMALARIN ANA SEBEBİ: KEŞMİR SORUNU
Hindistan, Pakistan ve Çin arasında tartışma konusu olan Keşmir bölgesi sahip olduğu kaynaklarla öne çıkan bir bölge. Keşmir Sorunu, Hindistan, Pakistan ve Çin arasında uzun yıllardır süregelen bir anlaşmazlık olarak biliniyor. Bölge, Hindistan ve Pakistan arasında 1947'deki bölünme sırasında özel bir statüye sahip oldu. Bölünme sonrası Keşmir, çoğunluğu Müslüman olan bir nüfusa sahipken, Hindistan'a katıldı ve bu durum Pakistan ile Hindistan arasında toprak anlaşmazlıklarına yol açtı. Hindistan, Keşmir’in büyük kısmını kontrol ederken, Pakistan ise bölgenin küçük bir kısmında kontrol sahibi. Çin ise Keşmir’in kuzeydoğusunda bulunan Aksai Chin bölgesini kontrol ediyor.
Keşmir Sorunu, zamanla askeri çatışmalar, terör saldırıları ve sınır ötesi gerilimlerle derinleşti. 1947, 1965, 1971 ve 1999 yıllarında Hindistan ile Pakistan arasında savaşlar yaşandı ve bölgenin geleceğinin belirsizliği halihazırda devam ediyor. 2019'da Hindistan hükümeti, Keşmir'in özel statüsünü sona erdirerek bölgeyi doğrudan Hindistan'a bağlama kararı almış ve bu durum Pakistan ile Hindistan arasındaki ilişkilerde daha da gerginleşmeye yol açmıştı. Hem Pakistan hem de Hindistan, Keşmir’in tamamı üzerinde hak iddia ediyor ve bu anlaşmazlık, iki ülke arasındaki gerilimin en önemli sebebi olmaya devam ediyor.
