03.08.2022 - 14:46 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr
Haftalardır konuşulan dedikodu Salı günü gerçeğe dönüştü, uçuş sitesi flightradar.com'da yüz binlerce insanın takip ettiği uçak Tayvan'ın başkenti Taipe'ye iniş yaptı.
ABD, tam çeyrek asır sonra Tayvan'a en üst düzey destek veriyor. ABD Başkanı ve başkan yardımcısından sonra protokolde üçüncü sırada yer alan ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'yi taşıyan SPAR19 uçağı, Salı günü yerel saatle 22.44'te Songşan Havalimanı'na teker koydu.
İlk ziyaretini Tayvan parlamentosuna gerçekleştiren 82 yaşındaki Demokrat Parti'li siyasetçi, beraberindeki heyetle balkondan gazetecilere el salladı. Nancy Pelosi, ardından Tayvan lideri Tsai Ing-wen'le bir araya geldi.
Son 25 yıldır adayı ziyaret eden en kıdemli Amerikalı siyasetçi olan Pelosi, Tsai ile görüşmesinde Tayvan'ı yüzüstü bırakmayacaklarını söyledi, heyeti ve kendisinin sarsılmaz dostluklarını su götürmez bir şekilde göstermek için Tayvan'da olmaktan gurur duyduklarını vurguladı. ABD'li politikacı, "Şimdi ABD'nin Tayvan'la dayanışması hiç olmadığı kadar can alıcı. Ve bugün adaya getirdiğimiz mesaj bu" dedi.
Tayvan lideri Tsai Ing-wen ise, Nancy Pelosi'ye tereddütsüz desteği için içten teşekkür edip Temsilciler Meclisi Başkanı'nın ülkesinin en sadakatli dostlarından biri olarak saydı. Tsai, Rusya'nın Ukrayna'yı işgaline atıfta bulunup "Tayvan geri adım atmayacak" diye konuştu.
Tsai Ing-wen, Pelosi'ye Tayvan'ın en yüksek ödüllerinden biri olan Uğurlu Bulutlar Nişanı'nı özel şeridiyle birlikte verdi ve ikili eğilerek birbirlerini selamladı.
Nancy Pelosi, temaslarının ardından Güney Kore'ye gitmek üzere Tayvan'dan ayrıldı.
23 milyon nüfuslu Tayvan, yıllardır muhtemel bir Çin işgalinin korkusuyla yaşıyor. Güney Asya'daki ada, Çin'in en hassas bölgesel sorunu. Pekin yönetimi, Tayvan’ı ayrı bir ülke olarak tanımıyor ve parçası olarak görüyor.
Nancy Pelosi'nin ziyaretine şiddetle karşı çıkan Çin, Pekin'deki ABD Büyükelçisi'ni Dışişleri Bakanlığı'na çağırdı ve Washington'ı protesto etti.
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hua Chunying ise, bugün düzenlediği basın toplantısında Pelosi'yi şov yapmak ve tribünlere oynamakla suçladı. "Hiçbir ülke, hiçbir güç ve hiç kimse Çin hükümetinin ve halkının ülkenin egemenlik ve toprak bütünlüğünü koruma kararlılığı konusunda yanlış hesaplar yapmamalı" diyen sözcü Chunying, Washington'ın Pekin'i kışkırtmayı denediğini savundu.
Dışişleri Bakanlığı sözcüsü, Tayvan'a muhtemel yaptırımların sorulması üzerine "Ektiklerini biçecekler" ifadesini kullandı.
Pekin yönetiminin tepkisini, Çin Komünist Partisi'nin İngilizce yayın organı Global Times'ın haberlerinde net şekilde görmek mümkün. Resmi gazete Global Times, Çin ordusunun Tayvan çevresindeki manevralarını ve kalkış yapan savaş uçaklarını arka arkaya Twitter hesabından paylaşıyor.
Gazetede Franz Gayl imzalı bir analiz, 'Pelosi'nin Tayvan ziyareti, ABD'nin kaybedeceği Çin'le savaşın yaylım ateşini başlatıyor' başlığıyla yer aldı. Statükonun nihayet değiştiğini belirten yazar, ABD'nin 'Tek Çin' politikasına bağlı olduğu yanılsamasının buharlaştığını kaydediyor. Başkan Joe Biden'ın muhalefet etmesine rağmen Pelosi'nin Tayvan'a resmi bir gezi gerçekleştirdiğini vurgulayan Gayl, Washington'da bir çatlak var gibi görünse de aslında ABD'nin oyun oynadığını savunuyor. ABD'nin onlarca yıldır Tayvan'ı tepeden tırnağa silahlandırdığını dile getiren Gayl, Pelosi'nin Taipei'ye inmesiyle birlikte Washington'ın 'Tek Çin' politikasından ayrıldığının en güçlü resmi işaretinin verildiğini yazdı. Eski bir Amerikan deniz subayı olan Franz Gayl, "Ziyaret ABD ve Çin arasındaki savaşın yaylım ateşiydi, ABD'nin bizzat kendisinin başlattığı" ifadesini kullandı. Analizde kullanılan çizimde ise, ABD tarafından ateşlenen Tayvan yazılı bir kibrit ve TNT kutuları vardı.
Nancy Pelosi'yi paraşütle inerken gösteren bir karikatürde ise, 'Hey Tayvan, ben geliyorum' yazıyordu.
Çin ordusu ise, SPAR19 uçağının Malezya'dan Tayvan'a doğru yola çıkmasıyla jetlerini adanın etrafına gönderdi. Global Times gazetesi, Çin'e ait uçak gemileri Liaoning ve Shandong'un da bulundukları limandan ayrılarak Tayvan'a doğru seyretmeye başladığını yazdı.
Çin ordusu, Tayvan etrafında üç gün sürecek tatbikatına bugün başladı. Çin ve Tayvan arasındaki Tayvan Boğazı, uluslararası medya tarafından dünyanın en tehlikeli noktası olarak tanımlanıyor.
Adanın çevresindeki Çin tatbikatları, Tayvan'ın tamamen abluka altına alınması anlamına geliyor. BBC, Çin ordusunun halihazırda adayı hava ve deniz ablukasıyla çevrelediğini bildiriyor.
BBC'nin Çin muhabiri Stephen McDonell, resmi medya tarafından yayınlanan tatbikat haritasını sosyal medya hesabından retweet etti.
Pekin yönetimi, tatbikat bölgelerine herhangi bir yabancı uçak veya geminin girmemesini istiyor.
ABD ordusu ise Tayvan'ın etrafına dört savaş gemisi yolladı. Söz konusu araçlardan biri, uçak gemisi USS Ronald Reagan. Bölgede Amerikan savaş uçakları da bulunuyor.
Beyaz Saray sözcüsü John Kirby, Çin'in askeri yanıtının sürpriz olmadığını belirtip "ABD Çin'e karşılık vermeyecek. Yalnızca izleyeceğiz" dedi.
Çin'in Tayvan'a tepkisi, yalnızca askeri değil. Pekin, Çarşamba günü ada ülkesine yönelik yeni ihracat yasakları açıkladı. Tayvan'dan limon, iki çeşit balık ve kum ithalatı yasaklandı.
Tayvan, ihracatının yüzde 30'una yakınını en büyük ticaret ortağı olan Çin ile gerçekleştiriyor.
Çin'in devasa sosyal medya platformu Weibo'da Tayvan ve Nancy Pelosi bir numarada. Çin'in Twitter'ındaki popüler başlıklardan biri, Çin ordusunun Tayvan etrafındaki tatbikatı. Söz konusu başlık yaklaşık 2 milyar kez görüntülenmiş durumda. Tayvan'da bir grup Çin taraftarının Pelosi'yi protesto etmesi ise 1,3 milyardan daha fazla görüntülendi.
Çin'in Tayvan'a sattığı doğal kumun ihracının askıya alınmasını isteyenler ise, 850 milyon kez paylaşım yaptı.
Çinlilerin çoğu, Pelosi'nin ziyaretine öfkelerini yansıtıyor. BBC, sosyal medyanın sıkı şekilde kontrol altında tutulduğu Çin'de Pelosi'nin uçağı havadayken Weibo'ya erişimin kesildiğini ve Çarşamba sabahı yeniden izin verildiğini bildirdi.
Weibo'ya Pazartesi gününden bu yana Tayvan'da erişilemiyor.
Yeryüzünün en tehlikeli noktası olarak tanımlanan Tayvan Boğazı, Çin'le Tayvan'ı birbirinden ayırıyor. Boğazın genişliği ise, 180 kilometre. 1949 yılında Çin iç savaşı sırasında, komünistlere yenilen milliyetçiler, Tayvan adasına kaçmışlardı.
Çin'de 2005 yılında Ulusal Halk Kongresi'nin yıllık toplantısında, Tayvan’ın bağımsızlığına karşı gündeme alınan yasa tasarısı oybirliğiyle kabul edilmişti. Söz konusu yasa, resmi olarak bağımsızlık ilan etmesi halinde Tayvan’a karşı askeri güç kullanılmasını öngörüyor.
Çin Tayvan'ı bir gün anakara ile bir araya gelecek bir eyaleti olarak görse de, birçok Tayvanlı ülkelerinin bağımsız olduğunu savunuyor. Çin ayrıca uluslararası alanda tecrit etmeye çalıştığı Tayvan'la, diplomatik ilişkileri olan az sayıdaki ülkeye de baskı uyguluyor.
Pekin yönetimi 2019'un başında Tayvan'ın bağımsızlığının bir felaket olacağını duyurmuş, Xi Jinping ada ülkesine saldırabileceklerini söylemişti:
"Tayvan'daki herkes, bağımsızlığın, büyük bir felaket olacağını anlamalıdır. Ayrılıkçı herhangi bir adıma izin vermeyeceğiz. Kuvvet kullanmamak noktasında bir söz vermeyeceğimiz gibi, tüm gerekli adımları atmak konusunda da hakkımızı saklı tutacağız."
Tayvan'ın en önemli müttefiki ise, ABD. Washington, Nisan ve Mayıs 2019'da Çin'in muhalefetine rağmen Tayvan Boğazı'na savaş gemileri gönderdi. ABD Tayvan'la diplomatik ilişkisi kurmasa da çeşitli anlaşmalar gereği Tayvan'ı koruma altında tutuyor ve bu ülkeye silah satıyor. Pentagon'un açıkladığı verilere göre, son 10 yılda Tayvan'a 15 milyar dolardan fazla silah satışı yapıldı.