Bir kol saatiydi, 'terörist işareti' oldu! Listenin başında Bin Laden var

Derleyen: Oğuzcan Atış / Milliyet.com.tr - Günümüzde dijital kol saatleri söz konusu olduğunda akıllara gelen Japonya merkezli, çok uluslu elektronik cihaz üretimi üzerine çalışmalarıyla bilinen CASIO. İkinci Dünya Savaşı’nın sona ermesinden hemen sonra imalat teknolojisinde uzmanlaşmış bir mühendis olan Tadao Kashio tarafından kurulan şirket, kısa süre içinde ucuz, dayanıklı ve kullanışlı ürünler geliştirerek kendi sektöründe bir dev haline geldi. Dünyanın ilk kompakt elektronik hesap makinesini üreten, dijital fotoğraf makinelerinin gelişiminde önemli katkısı olan şirket, dünyada seri üretime geçen ilk dijital kol saatlerinin de geliştiricisi oldu.

CASIO F-91W da ilk kez üretildiği 1989 yılından bu yana kol saatleri söz konusu olduğunda birçok kişinin hafızasında canlanan ilk modeller arasında. Satışa sunulduğunda 20 dolarlık fiyatıyla dünyanın en ucuz dijital saatlerinden olan F-91W, ucuz olmasının yanı sıra kullanışlılığı ve dayanıklılığı sebebiyle birçok kişi tarafından tercih edildi. Günümüzde ise hâlâ her yıl 3 milyondan fazla üretilen F-91W, neredeyse hemen herkesin kullandığı ve bildiği bir saat haline geldi. F-91W, bir noktada o kadar popüler oldu ki bazı terör örgütlerinin radarına girdi. Wikileaks tarafından sızdırılan bazı belgeler de ABD’li yetkililerin F-91W'yi bir terör şüphelisinin en önemli işaretlerinden biri olarak gördüğünü ortaya çıkardı. Peki mütevazı bir saat nasıl oldu da terör şüphesinin en belirgin özelliklerinden biri haline geldi?

UCUZ, SAĞLAM VE GÜVENİLİR!

Yedi basamaklı bir sayının sığabildiği gri LCD ekrana sahip olan F-91W'nin en çok satanlar listesinde başı çekmesinin altında suya ve darbelere dayanıklı olması, uzun pil ömrü ve kullanışlı olması yatıyor. Oldukça mütevazı görünen, siyah plastik malzemeden üretilen ve  zamana meydan okuyarak günümüze kadar gelmeyi başarabilen bu saat, 2000’li yılların ortalarında duyanları şaşkına çeviren haberlerle basında kendine yer buldu.

F-91W'nin sağlamlığı ve kolay kullanımı, onu terör örgütleri içinde cazip hale getirmişti. Çatışma ortamı basit, dayanıklı ve kullanımı kolay ekipmanların kullanımını zorunlu kılıyordu. F-91W'de tam da böyle bir cihazdı. Aynı dönemde El Kaide’nin liderliğini yapan ve 11 Eylül 2001 saldırılarının mimarı olarak bilinen Usame bin Ladin dahi F-91W kullanırken görüntülenmişti. Ayrıca zaman ayarı 24 saatlik bir sürenin ötesine ayarlanabildiği için saat bir bomba zamanlayıcısı olarak da işlevi de görüyordu. Öyle ki 'teröre karşı savaş' sırasında Pakistan’da yapılan operasyonlarda, hücre evlerinde 600'den fazla F-91W saat bulundu ve bu durum aynı model saati kullanan herkesi terör şüphelisi haline getirdi.

GUANTANAMO’NUN ŞİFRESİ OLDU

Birçok terör örgütü üyesinin F-91W kullanması, ABD istihbaratının gözünden kaçmamıştı. 90’lı ve 2000’li yıllarda Afganistan ile Pakistan’daki eğitim kamplarında kalan savaşçılarına bu saatlerden verdiği askeri raporlara yansımış ve F-91W 'terör şüphelisi' için bir işaret haline geldi. Guantanamo’da bulunan cezaevinde görev yapan görevlilerin hangi mahkûmların canlı bomba saldırısı düzenleme olasılığının daha yüksek olduğunu belirlemek için kullandığı 'Düşman Savaşçılarının Tehdit Düzeyi Matriksi' adlı çalışmada bir terör şüphelisinin en belirgin özelliği de F-91W kullanması olarak yer alıyordu. Yine 2011 yılında Wikileaks tarafından sızdırılan belgelerde Guantanamo’da tutulan mahkumlar içinde gözaltına alındığı sırada F-91W takanların en az üçte birinin patlayıcılarla bilinen bir ilişkisi olduğunu bilgisi bulunuyordu.

Guantanamo’da tutulan mahkûmlara sorguda neden F-91W marka saat kullandıkları sorulduğunda ise çok farklı cevaplar alındı. Bazı mahkumlar saatin su geçirmez özelliğine dikkat çekti bazı mahkumlar ise saatte bulunan pusulayı kullanarak kıble yönünü belirlediklerini iddia etti. Ancak bu cevabı veren şüphelilerin unuttuğu husus F-91W model saatlerde pusula olmadığıydı ve verdikleri cevapla kendilerine yöneltilen suçlamaları güçlendirmişlerdi. Aynı model saati takmak bazı mahkûmların tutukluluklarının devam etmesi için yeterli bir sebep olarak bile kabul edilmeye başlandı.

Guantanamo'da bugüne kadar El Kaide ile bağlantılı 5 Türk tutuklu kaldı. Murat Kurnaz Guantanamo'da yaşadıklarını, 'Hayatımın 5 yılı' adıyla kitaplaştırdı. Guantanamo'da sorgulanan diğer Türkler ise Yüksel Çelikgöğüs, İbrahim Şen, Mahmud Nuri Mert ve Salih Uyar. Amerikan askerleri Salih Uyar'ı (30) Pakistan'da F-91W marka saat kullanması nedeniyle tutukladı. El Kaide ve Taliban'ın bomba ateşleme düzeneklerinde, ucuz plastik F-91W marka saat kullandığını tespit eden CIA, aynı model saat kullananları potansiyel El Kaide ve Taliban militanı kabul etti. Çok sayıda kişi saat yüzünden tutuklanıp Guantanamo'ya gönderildi.

BİRÇOK EYLEMDE İZİNE RASTLANDI

F-91W, 24 saatlik bir sürenin ötesine ayarlanabildiği için birçok bombalı eylemde kullanıldı. Eylül 1999'da Rusya’nın başkenti Moskova’nın da içinde 3 şehirde düzenlenen ve 367 kişinin hayatını kaybettiği bombalı saldırıların ardından yapılan soruşturmada bomba düzeneğinde F-91W model saatler kullanıldığı tespit edildi.

Remzi Yusuf adlı bir El Kaide militanı, 1994 yılında, Filipin Havayolları’na ait bir uçuş sırasında uçak tuvaletinde yaptığı bombada F-91W'yi 4 saatlik zamanlayıcı olarak kullandı. Bir sonraki uçuşta patlayan bomba, Yusuf'un koltuğunda oturan Haruki Ikegami adlı bir Japon iş adamını öldürdü ancak uçakta ciddi bir hasar meydana gelmedi. Aynı model saatlerin geçmişte daha birçok saldırıda zamanlayıcı olarak kullanıldığı düşünülüyor.