ABD ve Çin’in 5G savaşı kızışıyor

Son olarak İngiliz hükümeti ABD safını seçti ve Çin’in Huawei şirketinin ekipmanlarının 2027 yılına kadar İngiltere’nin 5G altyapısından çıkarılmasına karar verdi. Zaman zaman NATO’nun bile açıklamalarıyla devreye girdiği bu mücadelede temel soru ise şu:

“Küresel ekonominin geleceğini oluşturacak altyapıyı ABD mi yoksa Çin mi kuracak?”

Küresel ekonominin geleceği

Kadir Has Üniversitesi’nden Doç. Dr. Akın Ünver, “Mesele, sadece 3G ya da 4G’de olduğu gibi internetin hızı değil. 5G teknolojisinde, çok daha iyi askeri teçhizat, endüstriyel üretim malzemesi yapılabiliyor. İnşaat, tarım gibi pek çok sektörde ileri teknoloji ürünler 5G teknolojisiyle piyasada olacak” diyor. ABD, tüm bu ürünler için kurulacak altyapıyı Google, Amazon gibi birden fazla şirketiyle; Çin ise tek bir firma yani Huawei ile kurmayı vadediyor. Uzmanlar, “Altyapınızı yapan hangi ülkenin şirketiyse, sizin bütün iletişiminizi de kontrol edebilir” diyor. Ülkeler ise ABD ve Çin tarafını, iki dev güç arasındaki ticari ve siyasi ilişkilerine göre seçiyor.

ABD tarafındaki ülkeler: Avusturalya, Japonya, Tayvan, Kanada, Yeni Zelanda, İngiltere  

Ortada olan ülkeler: Belçika, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Hindistan, Norveç, Polonya, İsveç

Çin’e göz kırpan ülkeler:

Huawei ile ticaret yapmayan ama yapacağına dönük olumlu sinyal gönderen ülkeler: Almanya, Arjantin, Avusturya, Brezilya, Fransa, İtalya, İspanya, Güney Kore.

Huawei altyapısını kullanan, ileri teknoloji altyapısında Çin’i önceleyen ülkeler: Endonezya, Suudi Arabistan, Güney Afrika, Türkiye, Birleşik Arap Emirlikleri.

NBA fanusun içinde!..

ABD’nin Florida eyaletinde Kovid-19 vakalarında Haziran ayından bu yana muazzam bir artış var. Her gün ortalama 12 bin kişi hastalığa yakalanıyor, günlük ölüm sayıları ise 100 civarında seyrediyor. Florida eyaleti salgınla mücadele ederken, ABD Ulusal Basketbol Ligi NBA’in 22 takımı, kendileri için izole edilen Florida’nın Orlando kentindeki Disney Dünyası’nda... 22 takım, 30 Temmuz’da yeniden başlayacak lige hazırlanıyor.

Spor yorumcusu Kaan Kural, “Florida’ya gelmeden yapılan ilk testlerde, 340 oyuncunun 14’ünde virüs çıktı. Bu kişilerin hiçbiri bu fanusun içine alınmadı. Özel izole bölgede bekletildi. Son testte 2 kişi hala pozitifti, onlar da karantina sürecinin geçmesini bekliyorlar” dedi.

Tabldot ile imtihan

Bu arada basketbolcular, zamanlarının önemli bir bölümünü antrenman yaparak geçiriyor. Geri kalan zamanlarını ise, balık tutmak, golf oynamak gibi çeşitli aktivitelerle değerlendiriyor. Dünya, onların fanus içindeki eğlenceli anlarını Instagram hesaplarından takip ediyor. Yıldızlar, zaman zaman otel odalarının küçüklüğü ve pandemi önlemleri yüzünden dağıtılan tabldot yemeklerden şikayetçi.

Takım elbise kuralına son

Ve, son bir not daha... NBA’in en sert kurallarından biri, uzun yıllardır bir gelenek olan, sporcuların ve teknik ekibin saha dışında takım elbise giyme zorunluluğu pandemi sürecinde kaldırıldı. 2000’li yılların başından beri taviz verilmeyen bu kural, Disney World fanusu içindeki maçlar için geçerli olmayacak.

Denver Nuggets oyuncusu Troy Daniels’ın Instagram paylaşımı

UNESCO’nun 3 kriteri

Ayasofya’nın müzeden cami statüsüne dönüştürülme kararı sonrası Birlemiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü UNESCO’dan, “Ayasofya’nın da içinde olduğu Tarihi Yarımada’nın Dünya Kültür Mirası listesindeki durumu gözden geçirilebilir” açıklaması geldi. Ancak uzmanlar, sadece yapının işlevselliği yani “tabelası” değiştiği için bunun mümkün olamayacağını söylüyor. UNESCO ancak yapıda inşaat veya restorasyon yapılıyorsa, yahut ülke, yapıyı taahhüt ettiği gibi korumuyorsa adım atabilir.

Varlığa eşit erişim

UNESCO açısından bir eserin, “Dünya Kültür Mirası” listesinde kalabilmesinin iki önemli kriteri var. Bunların ilki, ziyaretçi yönetimi,  yani din, dil, ırk, cinsiyet farkı olmaksızın herkesin o yapıyı ziyaret edebilmesi. Örneğin Yunanistan Ayronoz’daki Atnos Dağı’na, dini itikatlara göre, kadınların girmesi bin yıldır yasak.  (Aynoroz’un kıyısına gelen Meryem Ana’nın yarımadada kadın cinsini temsil etmesi gerektiğine inanılıyor). Japonya’daki Okinoshima Kutsal Adası’nda kadın ziyaretçi yasağı hala uygulanıyor. UNESCO, eşitsizlik olarak gördüğü iki olumsuz örneğin de düzeltilmesini istiyor.

Yerel halkın isteği

UNESCO, eserin korunması ve sürdürülebilir kullanımına katkı sağlamasından dolayı yerel halkın fikrini de önemsiyor. 2005’te Yunanistan, Dünya Kültür Mirası listesindeki Rodos’ta, Kanuni Sultan Süleyman’ın fetih sonrası yaptırdığı Süleymaniye Camii’ni ibadete kapattı, müzeye çevirdi. UNESCO, Atina’nın “Halkın arzusu” diyerek aldığı karara itiraz edemedi.

Uzmanlar, “Türkiye, Ayasofya’da yapısal değişikliğe gitmez, yapıya herkesin erişimini sağlarsa - ki bu konuda Cumhurbaşkanı düzeyinde ‘Eserin korunacağı ve herkese açık olacağı’ açıklaması yapıldı - konunun UNESCO Komitesi’nin gündemine gelmemesi gerekir” diyor.

UNESCO Dünya Kültür Mirası listesi:

Dünyadaki 1.121 varlığın 18’i Türkiye’de

Listedeki eserler: Tarihi Yarımada (İstanbul), Divriği Ulu Camii (Sivas), Kapadokya (Nevşehir), Hattuşa (Çorum), Nemrut Dağı (Adıyaman), Pamukkale (Denizli), Letoon (Antalya-Muğla), Safranbolu(Karabük), Truva (Çanakkale), Selimiye Camii (Edirne), Çatalhöyük (Konya), Cumalıkızık (Bursa), Bergama (İzmir), Diyarbakır Kalesi, Efes (İzmir), Ani Harabeleri (Kars), Aphrodisias (Aydın), Göbekli Tepe (Şanlıurfa).