‘ABD sonuçtan neden memnun olmasın ki?’

“Basına eleştiri, yolsuzluk, dış politika... (Amerikan yönetimi) bunlara belki yüksek sesle tepki göstermedi. Ama Türkiye’nin Suriye’de yaptıklarından memnun değildi. Bu tabloya bakıldığında ABD (seçimlerin sonucundan) neden memnun olmasın ki?” Washington’da dış politika çevrelerinin en deneyimli isimlerinden olan Stephen Larrabee, salı günü Türkiye’de seçimlerin değerlendirildiği bir toplantıda sözlerini bu soruyla bitirdi. Aslında Rand Corporation düşünce kuruluşunun kıdemli uzmanı, hemen herkesin aklındaki soruyu dillendiriyordu.

Rahat nefes aldılar
Nitekim aynı toplantıda Obama yönetimine yakınlığıyla tanınan Center for American Progress (CAP) düşünce kuruluşundan Alan Makovsky, “Söyleyeceğim şey spekülatif. Ama bence (Amerikan yönetimi) mest oldu” dedi. ABD Dışişleri Bakanlığı ve Kongre’de uzun yıllar Ankara’yı takip eden Makovsky, Türkiye’yi bölgeye model ülke olarak sunan Obama yönetiminin seçimler öncesinde artan otoriterleşmeden endişe duyduğunu savundu.
Sonuçlarla ilgili düşünceleri ne olursa Washington’da herkes seçimlerin sağlıklı bir ortamda gerçekleşmiş olmasından memnundu. Council on Foreign Relations düşünce kuruluşunun Türkiye uzmanı Steven Cook pazartesi günü gazetecilerle yaptığı telekonferansta “Bence bu sabah Dışişleri Bakanlığı ve Beyaz Saray’dakiler, bu seçimlerin özgür ve adil bir şekilde geçmiş olmasıyla ilgili rahat bir nefes aldılar” dedi. CAP’ın kıdemli uzmanı Michael Werz, seçimleri “Türk demokrasisinin kanıtı” olarak değerlendirirken ABD’nin eski Ankara Büyükelçisi Frank Ricciardo ne “(Böyle düzenli işleyen seçimler) bölgede Türkiye’nin prestijini artıracaktır” ifadelerini kullandı.

Kilit isim Erdoğan
Washington’da hafta başından itibaren ardı ardına düzenlenen toplantılarda Amerikalı uzmanların gündeminde AKP’nin oy kaybı, HDP’nin yükselişi ve tabii ki koalisyon seçenekleri vardı. Ancak birçok uzman Türkiye’de istikrarla ilgili asıl soru işaretinin koalisyonu kimlerin kuracağı değil, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın bu süreçte nasıl davranacağı olduğunu ifade etti. Steven Cook “Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın partiler üstü olması gerektiği halde süreci nasıl etkilemeye çalıştığını izlemek olağanüstü enteresan olacak” dedi. Stephen Larrabee de “Erdoğan bu olup bitene nasıl bakıyor? ‘Belki çok ileri gittim’ diyerek durumu yeniden mi değerlendirecek? Yoksa birçok insanın düşündüğü gibi intikam peşine mi düşecek? Eğer bunu yaparsa Türkiye’nin istikrarsız bir döneme girme ihtimali yüksek” yorumunu yaptı.

‘İlişkilerde içerik değil tarz değişir’
Türkiye ve ABD’nin Suriye başta olmak üzere Ortadoğu politikalarında yaşadığı fikir ayrılıkları son dönemde iki ülke ilişkilerine büyük zarar vermişti. Ancak uzmanlar seçimlerin ardından Türk dış politikasında, dolayısıyla Türk-Amerikan ilişkilerinde radikal bir değişiklik olmayacağı fikrinde birleşti. Steven Cook “Suriye, Irak, Mısır konusunda Türkiye ya da ABD’nin fikri, ilişkileri müthiş iyileştirecek ya da kötüleştirecek kadar değişmez” yorumunu yaptı. German Marshall Fund düşünce kuruluşundan Ian Lesser da ilişkilerin içeriğinin değişmesinin zor olduğunu ancak anti-Amerikancı söylemin yerini daha ılımlı bir tarzın alabileceğini belirtti.

Alternatif yok
Steven Cook, AKP’nin büyük ortak olduğu bir koalisyonda dışişleri bakanlığını kontrol edeceğini hatırlatarak Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da dış politikadaki görüş ve isteklerini ifade etmek için elindeki tüm araçları kullanmaya devam edeceğini hatırlattı. Ricciardone de “Türkiye’nin bu politikaları yürütme yükünü üstlenen dünya standartlarında bir dışişleri bakanlığı, savunma ve istihbarat teşkilatı var” diyerek özellikle Suriye’ye yönelik politikalarının ana hatlarının devam edeceğini ifade etti. Ricciardone, Türkiye’nin bu konuda “harika başka alternatifleri” olmadığını hatırlattı.

Yeni Türkiye koalisyona hazır
ABD’nin Ankara Büyükelçiliği’nde 1995-99 yılları arasında maslahatgüzar olarak görev yaptıktan sonra 2010-2014 arasında büyükelçilik yapan Frank Ricciardone, Atlantic Council düşünce kuruluşunun düzenlediği telekonferansta “Türkiye koalisyona hazır mı?” sorusuna “Bugünün Türkiye’si 1990’ların çok çok ilerisinde… Sadece ekonomik olarak değil politik olarak da çok daha olgun bir demokrasi ve cumhuriyet” sözleriyle yanıt veri. Ricciardone, koalisyonun Türk politikasının daha da olgunlaşmasını sağlayacağına inandığını, Türkiye ile ilgili eskisinden de iyimser olduğunu söyledi.

‘Yurtta barış dünyada barış’
Seçimleri değerlendiren iki farklı uzmanın, farklı toplantılarda yaptığı yorumlarda ortak bir vurgu vardı: “Yurtta barış, dünyada barış!” Steven Cook, Türkiye’ye seyahatlerinde Mustafa Kemal Atatürk’ün “Yurtta barış, dünyada barış” sözleriyle sık sık karşılaştığını söyledi. Cook “Türkiye’nin ulusal güvenliğini tehlikeye atan aktivist dış politikasının insanları endişelendirdiğini hissettim” yorumunu yaptı. Frank Ricciardone de “Türkiye’nin iç ve dış meselelerde geleneksel olarak sahip olduğu bakış açısına döneceğini umduğunu” ifade ederken bunu “Yurtta barış, dünyada barış” sözleriyle özetledi.

YARIN: ‘DEMİRTAŞ, OBAMA’NIN İLK ZAMANLARI GİBİ!’