Cenazesi doldu taştı! Peş peşe ölümlerin ardından uzmanlar açıkladı: 90'lar...
18.01.2022 - 06:53 | Son Güncellenme:
90'lı yıllarda kucakladığımız televizyon şovları ve dizilerinin yıldızlarını peş peşe kaybederken içimizi bir hüzün kaplıyor. Geçmişimize ait simgeler bir bir zamana yenik düşerken, aslında bir yandan onları kucaklamaya da devam ediyoruz. Altın Kızlar'ın Betty'sini ve Bizim Ev'in Danny Tanner'ını art arda kaybettiğimiz bu günlerde, içimizi kaplayan nostalji hissini masaya yatırdık.
Nazlı Erdol Akar / Milliyet.com.tr - "Nostalji, geri dönmenin garip bir şekilde rahatlatıcı hissettirdiği güçlü bir duygudur çünkü insanların çocukluk eğlenceleriyle ilişkilendirdiği hatıralar, genellikle dünya görüşlerini şekillendirir." Bu sözler UCLA'de 15 yıl boyunca kıdemli psikoloji profesörü olan Yalda T. Uhls'a ait. Nostalji kelimesinin Yunanca "nostos-" (ev) ve "-algia" (acı) sözcüklerinden türediğini düşünürsek, bu son derece mantıklı. Daha mutlu zamanlarımızı geçirdiğimiz çocukluk evimizin hasretini çektiğimiz, daha mutlu çağrışımlara sahip olan bir zaman ve yere geri dönmek için hissedilen özlem ve acı...
ALTIN KIZLAR'IN BETTY'SİNE VEDA
Son yıllarda kendimizi tam da böyle hissediyoruz: Nostaljik. Özellikle de geçtiğimiz günlerde aldığımız peş peşe kötü haberler bu hissiyatı tetikledi. Önce 80'ler ve 90'ların sevilen dizisi, yedi sezon boyunca devam eden Altın Kızlar'ın Betty'sinin ölüm haberini aldık. Amerikalı oyuncuyu o kadar çok sevdik ki, neredeyse onu ailemizden biri olarak gördük. O zamanlar televizyon dizilerine ya da filmlere ulaşmak hiç kolay olmadığı için, ekrana geleceği günü ve saati heyecanla bekledik. Günün o saati geldiğinde ise belki de bizden mutlusu yoktu. Doğum günü 17 Ocak olan oyuncu, yaşasaydı dün itibarı ile 100'üncü yaşını kutlayacaktı.
BİZİM EV BABASINI KAYBETTİ
Bir diğer üzücü haber ise yine 90'ların çok sevilen dizilerinden biri olan Bizim Ev yani Full House oyuncusundan geldi. Geçen hafta aldığımız haberle, ABD'li komedyen ve aktör Bob Saget'in hayatını kaybettiğini öğrendik. Bizim Ev'in Danny Tanner'ı, 65 yaşında hayata gözlerini yumdu ve gözyaşları içinde son yolculuğuna uğurlandı. Hal böyle olunca istemsiz olarak geçmişimizin, gençliğimizin ya da çocukluğumuzun ellerimizden kayıp gittiğini hissettik.
90'LARA DÖNÜŞ
Ancak aslında durum tam olarak böyle sayılmaz. 90'lar geri döndü... En azından Hollywood'a! Milyonların sevgilisi Prenses Diana hakkında bir kez daha filmler, diziler ve podcast'ler yapılıyor. HBO Max, Mayıs ayında 90'ların en sevilen dizilerinden Friends ekibini yeniden bir araya getiren ve büyük bir hit olan "The One Where They Get Back Together"ı ekranlara getirdi.
'90'lı yıllarda izlemeye doyamadığımız ve "Cilala... Parlat" repliğiyle hafızalara kazınan Karete Kid, Cobra Kai olarak yıllar sonra geri döndü. "Sex and the City" dizisinin ekibi bir araya geldi ve "And Just Like That..." adıyla devam bölümleri izleyici ile buluştu. 1990'larda sevilen yapımlardan biri olan "That '70s Show" da “That 90's Show” adıyla geri dönüyor.
Bunlar, Hollywood'un 90'lar merkezli pop kültürüne bağlı kalarak bizlere sunduğu yapımlardan yalnızca birkaç tanesi. Bazı popüler kültür uzmanlarına göre eski Hollywood materyallerini canlandırmak yeni bir şey değil. Ancak pandemi nedeniyle kısıtlanan hayatlarımızda bu geri dönüş daha belirgin bir şekilde kendini hissettiriyor. Uzmanlar, insanların 15 yıl öncesinden 40 yıl sonrasına kadar nostaljik yaşayabileceğini söylüyor. Bu, esasen bazı ebeveynlerin reşit olmasıyla başlayan ve çocuklarının doğumuyla biten bir yaşam döngüsünü kapsıyor. Bu, geri dönüştürülmüş içeriğin daha genç izleyiciye yeniden sunulmasına ve nostalji duygularıyla cezbedilen daha yaşlı izleyicilerin ilgisini çekmesine olanak tanıyor.
BİR NEVİ GERİ DÖNÜŞÜM
Geçmişte çok sevilen ve milyonlarca insanı ekran başına kilitleyen bu ikonik televizyon şovları ile diziler, neden şimdi sevilmesin ki? Villanova Üniversitesi'nde iletişim profesörü olan ve popüler kültür ile film analizi uzmanı Susan Mackey-Kallis, "Hem ebeveynlere gençlik yıllarındaki, hem de çocuklara ve gençlere geçmişteki hikayeleri ve karakterleri geri dönüştürmek için bir fırsat sunuyor" diyor.
31 yaşındaki Raj Mayadunne, 90'ların favorileri şovlarının, o dönemin ruhuyla geri dönmelerinden memnun olduğunu söyledi. Mayadunne, "Prenses Diana ve Sex and The City'deki Carrie Bradshaw benimle büyümüş gibi" diyor ve ekliyor: "Bana daha az endişe duyduğum ve sorumluluğumun az olduğu, daha mutlu, daha masum bir zamanı hatırlatıyor."
Öte yandan 90'ların sahte arzuları, özellikle 2000'lerde doğan Z kuşağı çocukları için de geçerli. 21 yaşındaki Kelly Tan, o on yıl boyunca hayatta olup olmamasının önemli olmadığını söylüyor: "1990'larda fiziksel olarak bu gezegende olmasam da bunun önemli olduğunu düşünmüyorum. Bu arşiv benim gibi insanların onu yeniden keşfetmesi için var."
90'LAR VE Z KUŞAĞI
Geçmişe dönüş sadece eğlenceyle de sınırlı değil. Z kuşağı insanlarının ilk kez deneyimlemek veya hatırlamak için çok genç olduğu 90'lı yılların sonundaki ve 2000'lerin başındaki moda trendleri hızla geri dönüyor. 2000'lerin başındaki ikonik moda trendleri genç tüketiciler arasına hızlı bir geri dönüş yaptı.
PANDEMİNİN ETKİSİ BÜYÜK
Uzmanlara göre, güçlü bir kayıp ve keder anında, hayatın daha basit ve kolay olduğu zamanlara duyulan özlem artıyor. Pandemi nedeniyle dünyanın dört bir yanında çok fazla kayıp verildi ve insanların hayatlarında geri dönülemez milatlar yaşandı. Buna çözüm ararken insan acıdan kaçmak istiyor ve doğal olarak "evlerimize" gidiyoruz... Nostaljik olarak "daha iyi" olan geçmişe dönüyoruz.
Uzmanlar, film ve televizyon stüdyolarının da geçmişin favori dizilerini ve karakterlerini canlandırmak için finansal bir teşvike sahip olduğunu söylüyor. Stüdyolar yeni içerik için risk almaktan korkuyorlar, bu yüzden geçmişte tutmuş hikayeler yeniden hayata geçiriliyor. Eskiden sevilen karakterler yeniden izleyici ile buluşturuluyor. Bu da şirketlerin daha fazla gelir elde etmesine katkıda bulunuyor.
"NOSTALJİ TAKINTISI NEREDE BİTİYOR?"
Örneğin, “Ghostbusters: Afterlife”, yani Hayalet Avcıları serisinin devam filmi, büyük kalabalıkları sinemalara çekmeyi başardı. Ancak bazı eleştirmenler, 1984'te ilk kez izleyici ile buluşan ve çok sevilen bir serinin dönüşüne yine de sıcak bakmıyor.
Yazar Jack King, BBC için kaleme aldığı "Ghostbusters Afterlife: Nostalji sinemayı öldürüyor mu?" başlıklı yazıda tam da bu konuyu masaya yatırdı. "Nostalji takıntısı nerede bitiyor?" diye soran King ekliyor: "Hayranlara sevdikleri şeyleri hatırlatma arzusunda alçakgönüllü bir taraf gerçekten var mı? Yoksa bu sadece gişe hasılatına mı hizmet ediyor?"
Yine de bazı uzmanlar, izleyicilerin kendilerine sunulan bu içerikleri neredeyse anında tüketeceği için, sevilen eski yapımlar yeniden kullanmanın başarılı olmaya devam edebileceğini söylüyor. İletişim profesörü olan ve popüler kültür ile film analizi uzmanı Susan Mackey-Kallis, "Pandemi kesinlikle acımızı ve geçmişe dönme, acı veren şeylerden uzaklaşıp güvende hissetme arzumuzu yoğunlaştırdı" diyor.
