23 yıl sonra sırrı çözüldü! 246 milyon yaşında, kafatası insan boyunda…
İlk defa 1998'de fark edilen, tamamına ise ancak 2015 yılında ulaşılan fosil üzerindeki incelemeler tamamlandı. Bundan tam 246 milyon yıl önce yaşadığı tahmin edilen, kafası insan boyunda olan deniz canlısının keşfi bilim dünyasında heyecan yaratmış durumda.
Derleyen: Can Şişman / milliyet.com.tr - Dünyanın ilk dev yaratığı ortaya çıkmış olabilir... ABD'de bundan tam 246 milyon yıl önce yaşamış olan bir deniz sürüngenine ait kafatası bulundu. Yapılan keşif bilim dünyasını heyecanlandırdı. Uzmanlar, bu keşif ile birlikte uygun çevresel koşullar altında evrimin ne kadar hızlı gerçekleşebileceği konusunda önemli bir yol kat edildiğini duyurdu. Yapılan keşif, evrimin hızı ve sürecin ne kadar çeşitlilik üretebileceği hakkında yeni teoriler ortaya çıkardı.
'KAFATASININ AĞIRLIĞI TAM 45 TON'
ABD'nin Nevada eyaletindeki bilim insanlarının keşfettiği 'deniz canavarı' fosili görenleri hayrete düşürüyor. Nevada eyaletinde yapılan çalışmalarda dev bir deniz sürüngenine ait fosilleşmiş kafatasıyla karşılaşıldı.
Yapılan inceleme sonucunda bu fosilin, köpekbalıklarına benzerlikleriyle dikkat çeken ihtiyozorlara ait olduğu ve Mezozoik dönemde yaşamış oldukları tespit edildi. Sadece kafatası yaklaşık iki metre uzunluğundaki bu fosilin tahmini vücut uzunluğunun 17 metreden fazla olduğu duyuruldu. Fosilin insan boyutundaki kafatasının ağırlığı ise tam 45 ton.
HER ŞEY 1998 YILINDA BAŞLADI
Bilim dünyasını heyecanlandıran bu fosil nasıl keşfedildi? Her şey araştırmacıların 1998 yılında Nevada'nın kuzeybatısındaki Augusta Dağları'nda yaptığı araştırmalarla başladı. Bonn Üniversitesi araştırmacıları ilk olarak yaratığın omurgasının parçalarına ulaştı.
Araştırma ekibinden Profesör Martin Sander, canlıya ait ilk olarak sadece birkaç omurun açığa çıktığını söyledi. Omurlar üzerinde yapılan incelemeler sonucunda hayvana ait diğer kalıntıların kayalıklarda gizlenmiş olabileceği düşünüldü.
DENİZ EJDERHASINA BENZETİLDİ
Kayalıklarda yapılan araştırmalar uzun bir dönem devam etti. Takvimler 2011'in eylül ayını gösterdiğinde araştırmacılar çalışmalarını kayalık bölgesinde yürütme kararı almalarında yanılmadıklarını fark ettiler. Bu tarihte uzmanlar fosilin kafatasını, ön ayaklarını ve göğüs kemiklerini açığa çıkardılar. Hayvanın tüm bedenine ait fosillerin kayalıklardan ayrılabilmesi ancak bir helikopter yardımıyla 2015 yılında başarılabildi. Hayvan ilk olarak deniz ejderhasına benzetildi.
BALİNALARDAN DAHA HIZLI BÜYÜMÜŞLER
Yapılan incelemeler sonucunda keşfedilen ihtiyozor fosili yepyeni bir türü ortaya çıkarmış oldu. Bilim insanları bu türe 'cymbospondylus youngorum' adını verdi. Hayvanın boyutu ve diş yapısını inceleyen araştırmacılar, ihtiyozorun balık ve kalamalarla beslendiğini açığa çıkardı.
Yapılan kafatası analizinde ihtiyozorların vücut büyüklüğünün balinalarınkiyle karşılaştırıldı. İhtiyozorların vücutlarının balinalara göre çok daha hızlı bir gelişim ve büyüme gösterdikleri saptandı. Hayvanın Kuzey Amerika'nın batısında yer alan ve kıtaların henüz bitişik olduğu dönemde kara kütlesini çevreleyen süper okyanus Panthalassa'da yaşadığı aktarıldı.
'BÜYÜK ÖLÜM'DEN YALNIZCA 5 MİLYON YIL SONRA
Gelelim en heyecanlı kısma... Bilim insanlarının son keşfi, bu türün 'Büyük Ölüm'den yalnızca 5 milyon yıl sonra yaşamış olduğunu ortaya koydu. 'Büyük Ölüm', deniz canlılarının yüzde 96'sının, karadaki omurgalıların da yüzde 70'inin yok olmasına yol açmıştı.
Dünyanın 'Büyük Ölüm'den sonra toparlanmasının yaklaşık 9 milyon sürdüğünü düşünürsek bu canlının 'Büyük Ölüm' sonrası 'erken' sayılabilecek bir zamanda irileşmesi ve gelişim göstermesi bilim çevrelerini oldukça heyecanlandırdı. İhtiyozorların bu denli gelişim göstermelerindeki sebebin kitlesel yok oluş sonrası boşluğu dolduran çenesiz yılan balığı benzeri konodontları yemeleri olduğu düşünülüyor.
ARADAKİ FARK TAM 15 KAT!
Profesör Martin Sander, hayvana dair "Bildiğimiz kadarıyla Dünya'da yaşayan ilk dev yaratık. Kısa bir zaman içinde bu kadar gelişmiş olması inanılmaz" yorumunda bulundu. İhtiyozorların okyanusları dolduran ilk büyük canlılar olduğunu vurgulayan Profesör Sander, bu canlıların daha az rekabete maruz kaldıkları için bu kadar hızlı evrimleşebildiklerini düşündüklerini söyledi.
Araştırmacı Lars Schmitz ise ihtiyozorların balinalara göre hızlı bir gelişim gösterdiğine dikkat çekti. Schmitz, "Evrimsel olarak konuşursak ihtiyozorlar, yaklaşık 3 milyon yıl içinde devasa vücut boyutlarına ulaştılar. Karşılaştırıldığında, balinaların en büyük vücut boyuna ulaşmaları ise tam 45 milyon yıl sürdü" diye konuştu. Schmitz, bu fosilin keşfedilmesiyle birlikte doğru ekolojik koşullar altında evrimin oldukça hızlı ilerleyebildiğinin ortaya konduğunu açıkladı.
'OLDUKÇA HEYECAN VERİCİ'
Keşfedilen deniz sürüngeninin yaşadığı dönemde okyanusların şu anki halinden oldukça farklı olduğuna dikkat çeken Lars Schmitz, "Dünyanın yıkıcı bir yok oluştan çıkıp toparlandığı dönemde, ihtiyozorların devasa boyutlara balinalardan çok daha hızlı ulaştığını keşfettik. Okyanusların bu büyüklükteki hayvanları besleyemeyeceğinin düşünüldüğü bir çağda devasa bir ihtiyozor ile karşılaşmak oldukça heyecan verici" diye konuştu.
Araştırma ekibine göre bu keşif ile birlikte evrimin ne kadar hızlı gerçekleşebileceği konusunda önemli bir yol kat edildi. Schmitz, "Bu fosil, evrimin ne kadar hızlı çeşitlilik üretebileceğinin bir örneğidir. Birkaç milyon yıl içinde sıfırdan 100'e kadar ilerleyebilirsiniz. Ki bu evrimsel anlamda oldukça hızlıdır" yorumunda bulundu. Bu dev yaratık, uzmanların incelemelerinin tamamlanmasının ardından Los Angeles County Doğa Tarihi Müzesi'nde sergilenmeye başlandı.
