2022'de ilk kez gerçekleşen dokuz olay! Çıplak gözle görüldü
25.12.2022 - 16:27 | Son Güncellenme:
BBC Türkçe
Messi'li Arjantin'in Dünya Kupası'na uzanmasından rotası değiştirilen astroide, yeryüzündeki nüfusun 8 milyarı aşmasından insan kirpiğiyle aynı boyuttaki Thiomargarita magnifica'ya... Hepsi geride bırakmaya hazırlandığımız yılda yaşandı.
2022'de benzeri görülmemiş olaylar yaşandı ve bunların bazıları gezegenimizin dışındaydı. Bir nüfus rekorundan geçmişimize derin bir yolculuğa hafızlarda yer eden bazı dönüm noktaları şunlardı:
NASA bir astreoidin yönünü değiştirdi
Amerikan uzay ajansı, 28 Eylül'de planlı bir şekilde çarptığı bir astroidin rotasını başarılı bir şekilde değiştirdi. Çarpışma, göktaşlarının Dünya'yı tehdit etmesi durumunda yörüngelerinin değiştirilip değiştirilemeyeceğini anlamak için bir test niteliğindeydi. Ve bunun mümkün olduğu bulundu.
İNSAN KANINDA MİKROPLASTİKLER BULUNDU
Geçen Mart ayında Environment International dergisinde yayımlanan bir araştırmaya göre, çalışmaya katılan insanların yüzde 80'inin kan örneklerinde mikroplastikler buldu.
Mikroplastikler, 5 mm'den daha kısa olan küçük plastik parçaları ve daha büyük plastik parçalarının toprakta veya denizde parçalanıp çevreyi kirletmesiyle oluşuyorlar.
Mikroplastiklerin vücuttaki etkileri bilinmiyor ancak araştırmacılar yeni sonuçların endişe verici olduğunu ve mikroplastiklerin insan hücrelerine zarar verebileceğini söylüyorlar.
İLKLERİN DÜNYA KUPASI
2022 FIFA Erkekler Dünya Kupası, bazı dönüm noktalarıyla tarihe geçecek bir turnuva oldu. Turnuva, Katar gibi Arap veya Müslüman bir ülkenin ev sahipliği yaptığı ilk Dünya Kupasıydı.
Aynı zamanda, bir kadın hakemin yönettiği bir karşılaşmanın olduğu ilk Dünya Kupası'ydı. Turnuvada Fransa'dan Stephanie Frappart, Almanya ile Kosta Rika arasındaki maçı yönetti.
Frappart'ın baş hakem olduğu maçta, yardımcı hakemler Brezilya'dan Neuza Back ve Meksika'dan Karen Medina ile tamamı kadınlardan oluşan bir hakem ekibi görev yaptı.
Diğer bir ilk de, Fas'ın Afrika (ve Arap) ülkeleri arasında bugüne kadarki en başarılı mücadeleyi vererek yarı finale yükselmesiydi.
Katar 2022, Lionel Messi'nin beş turnuvadan sonra ilk kez Dünya Kupası'nı kaldırdığı etkinlik oldu.
8 MİLYAR İNSAN... VE ARTIYOR
15 Kasım 2022 tarihinde dünyadaki insan nüfusu 8 milyarı geçti.
Bunun bir ilk olduğunu söyleyen Birleşmiş Milletler (BM), "İnsan yaşam süresindeki bu benzeri artış kamu sağlığı, beslenme, kişisel hijyen ve tıp alanlarındaki ilerlemeler sayesinde gerçekleşti. Bazı ülkelerdeki yüksek ve kalıcı doğurganlık oranları da bunda etkiliydi." dedi.
Ancak BM nüfusun 7 milyardan 8 milyara çıkmasının 12 yıl aldığını ve bir milyar daha yükselmesi için 15 yıla ihtiyaç olduğunu belirtti.
Ajansa göre, sürenin uzaması kolektif doğum oranlarının azalmasıyla bağlantılı.
'DÜNYAYI DEĞİŞTİREN' SITMA AŞISI
Oxford Üniversitesi bilim insanları Eylül ayında "dünyayı değiştirme" potansiyeli olan bir sıtma aşısı geliştirdiklerini duyurdular.
Önümüzdeki yıl piyasaya sunulması beklenen yeni aşının deneylerinde ölümcül hastalığa karşı yüzde 80 etkili olduğu bulunmuştu. Sıtma her yıl ortalama 400 bin kişinin ölümüne neden oluyor.
Bilim insanları aşının ucuz olduğunu da vurguladı.
Sıtma, dünyadaki çocuk ölümlerinin en yaygın nedenlerinden biri. Sıtmaya neden olan parazit karmaşık bir yapıda olduğundan, buna karşı aşı geliştirmek son derece zor.
Parazit vücutta sürekli hareket eder, form değiştirir ve bu da ona karşı bağışıklık kazanmayı zorlaştırır.
LEDUC OLİMPİYAT VE CİNSİYET TARİHİNDE BİR İLKE İMZA ATTI
Amerikalı artistik patinajcı Timothy LeDuc, Kış Olimpiyatlarında yarışan ilk cinsiyet ikiliği olmayan kişi olarak kayıtlara geçti.
Şubat'ta Pekin'de düzenlenen turnuvada çiftlerde Ashley Cain ile birlikte yedinci oldu. Bir madalya kazanamadı ama dünya çapında önemli bir etki yaptı.
ZAMANDA DAHA ÖTELERE SEYAHAT
James Webb teleskobu 2022'de çok sayıda haberle adından söz ettirdi. Teleskop Temmuz'da çalışmaya başlamasından itibaren evrenin büyüleyici fotoğraflarını çekti.
Bunlardan biri 13 milyar yaşındaki JADES-GS-z13-0 galaksisinin fotoğrafıydı. Büyük Patlama'dan sonraki "çok erken" dönemlere ait bu fotoğraf evrenin bugüne kadar çekilmiş en derin görseli olarak kayıtlara geçti.
Fotoğrafta soluk bir leke gibi görünen nokta, altın standart ölçümlere göre "en uzak gökada" olduğu doğrulandı.
ÇIPLAK GÖZLE GÖRÜLEBİLEN İLK BAKTERİ
Bilim insanları Haziran ayında dünyanın en büyük bakterisini keşfetti. Thiomargarita magnifica adlı bakteriyi görmek için bir mikroskoba ihtiyaç yok çünkü yeni keşfedilen organizma insan kirpiğiyle aynı boyda ve aynı biçimde.
1 cm uzunluğunda ve bilinen bir diğer devasa bakterinin 50 katı büyüklüğündeki bakteri, çıplak gözle görülebilen ilk bakteri olma özelliğinde.
İNGİLTERE BAŞBAKANLIK OFİSİ'NE İLK KEZ BEYAZ OLMAYAN BİR LİDER TAŞINDI
İngiltere, 2022'de başbakanlarıyla ilgili bir dizi rekor kırdı: Liz Truss, 45 günlük iktidar süresiyle en kısa görev yapan başbakan oldu.
Halefi Rishi Sunak, 25 Ekim'de göreve geldi ve İngiltere'nin ilk beyaz olmayan Başbakanı oldu.
Kaynak: BBC Türkçe
