Rekor fiyatlı resmi oğul Artam satacak

Turgay Artam ve Olgaç Artam, baba-oğul müzayedeciler. Turgay Artam meslekte 29 seneyi geride bırakmış. Çocukluğunu müzayede salonlarında babasını izleyerek geçiren Olgaç Artam ise 2002’den beri işin içinde. Müzayede evleri Antik A.Ş’de çağdaş sanat müzayadelerini Olgaç Artam, klasik müzayedeleri Turgay Artam yönetiyor. Yani yarın Swissotel’de gerçekleştirilecek “Çağdaş Sanat Eserleri” müzayedesini baba yine oğluna emanet edecek.
Turgay Artam müzayededeki Anish Kapoor ve Damien Hirst’ün eserlerinin Türkiye’de ilk kez satışa çıkacağını söylüyor: “Yalnzca yabancı sanatçılara değil, Türklere de yer veriyoruz. Müzayedenin en değerli eseri, aynı zamanda 1,500,000 TL ile çağdaş Türk sanatının rekor açılış fiyatına sahip olan, Erol Akyavaş’ın ‘Kuşatma’ tablosu.”


“Kuşatma”nın açılış fiyatını bu kadar yüksek kılan ne? Hangi özelliği ile öne çıkıyor?
Olgaç Artam: Erol Akyavaş’ın eseri tam anlamıyla bir başyapıt. Sanat uzmanları tarafından Türk resminin en önemli resimlerinden sayılıyor. Nasıl ki şu anda Osman Hamdi Bey’in “Kaplumbağa Terbiyecisi” klasik Türk resminin başyapıtları arasındaysa “Kuşatma” da gelecekte 1950 sonrası Türk resminin başyapıtları arasında yerini alacak.
Turgay Artam: Erol Akyavaş’ın “Kuşatma” tablosunu görmeye Ankara, İzmir’den otobüsle gelenler oldu. Eğer bir müzenin değil de koleksiyonerlerin eline geçerse bir daha göremeyiz diye o kadar yolu tepiyorlar.

“O gün skorborddaki rakamlar ‘Kaplumbağa Terbiyecisi’ne yetmedi”

Son dönemdeki rekor satışlarla çağdaş sanat piyasası kızıştı mı?
Turgay A.: Türkiye’deki koleksiyonerler son 10 yıldır çağdaş sanata ilgi göstermeye başladı. Çünkü piyasası yükseldi. “Mavi Senfoni” rekor fiyata satıldıktan sonra Çağdaş Sanat Fuarı patlama yaptı. Daha fuar açılmadan Türk çağdaş sanatçıların eserlerinin yarısı satıldı.
Olgaç A.: Çağdaş sanat eseri sayısı ve koleksiyoneri sayısı arttı. Müzayedeciler sadece çağdaş sanat eserlerinden oluşan müzayedeler düzenlemeye başladı. Ama hâlâ çağdaş sanat piyasasındaki fiyatlar konusunda Amerika’nın 40, Avrupa’nın 20 yıl kadar gerisindeyiz.

Müzayedede dünya çağdaş sanatının önemli isimlerinden Anish Kapoor, Damien Hirst, Armand Fernandez’in (Arman) eserleri de olacak. Bu eserler nasıl elinize geçti?
Olgaç A.: Bu eserleri yurtdışından alıp koleksiyonlarına katan koleksiyonerler getirdi.
Turgay A.: Yabancı tablolar koleksiyonerliği artacak Türkiye’de, çünkü Türk resmi adedi çok az. Her müzayedede gitgide azalıyor.

Müzayedeciliğe nasıl başladınız?
Turgay A.: Filateli ve nümizmatik ile ilgili koleksiyonlarım vardı. Koleksiyonerlikle birlikte bunların ticaretini de yapmaya başladım. Sonra da antika ve sanat eserlerine ilişkin müzayedeler düzenlemek üzere eşimle 1981’de Ankara’da kurduk Antik A.Ş’yi.
Olgaç A.: Ailece seyahatlere gittiğimizde müzeleri, antikacaları, antika pazarlarını gezerdik. Ben yönetim okudum, üzerine sanat yönetimi mastırı yaptım. Christie’s Müzayede Evi’nde staj yaptım. Babamın tecrübelerinden faydalanarak, onun salon hakimiyetini izleyerek pişmeye çalışıyorum.

Bunca yılda en kıran kırana geçen müzayede hangisi oldu?
Turgay A.: Osman Hamdi Bey’in “Kaplumbağa Terbiyecisi”ni 5 milyon TL’ye sattığımız müzayede. Pera Müzesi ve Eczacıbaşı çarpışmıştı. Her fiyat artışında salonda alkış kopuyordu. Tablonun bu kadar yüksek rakama çıkacağını tahmin etmiyorduk. Skorbordlarımızı en son 4 trilyona kadar hazırlatmıştık. Rakam 5 trilyona çıktığında görevli arkadaş beş rakamını eliyle yaparak bordun üzerinde göstermişti.

“500 bin TL’ye Kuran satılınca evinde Kuran bulan kapıda kuyruğa giriyor”

Olgaç bey siz “Çağdaş sanat geleceğe yatırım yapmak” diyorsunuz. Koleksiyon yapmaya yeni başlayan biri çağdaş sanat eserlerine mi yönelmeli?
Olgaç A.: Evet. Burhan Doğançay’ın “Mavi Senfoni”sini ben satmıştım. Türk çağdaş sanatı açısından bir dönüm noktasıydı
2 milyon 200 bin TL’lik satış. Türkiye’de çağdaş sanatta çıta yavaş yavaş yükseliyor. Çok nadir bulunacak, başyapıt sayılabilecek eserlerin rakamları medyaya yansıyor. Bunlar koleksiyonerleri korkutmasın. Türkiye’de çağdaş sanat eserlerinde fiyatlar şu an koleksiyon yapmak için uygun. Mesela Doğançay’ın 8-10 bin TL’ye eserleri var.

Bir çağdaş sanat eseri alındıktan sonra satışa çıkarılmadan önce ne kadar süre beklemeli ki kâr edilsin?
Olgaç A.: En az üç yıl beklenildiği taktirde bazen yüzde 300, bazen yüzde 500-600’lük bir artış gösterebilir.

Evine sizden ekspertiz isteyip aslında çok değerli bir eserle birlikte yaşadığını geç fark edenlerin sayısı çok mu?
Turgay A.: Evet. Mesela bizi çağırıyor ve diyor ki “Evdeki tarihi halıyı 5-10 bin liraya satmak istiyorum”. Ekspertiz eve gittiğinde duvarda asılı Hilye-i Şerif’i görüyor. O
Hilye-i Şerif müzayedeye 50-60 bin TL ile giriyor, 150 bin TL’ye satılıyor. Ya da ancak
5 bin TL edeceğini düşündüğü tombağın satış rakamı müzayedede 500 bin TL’yi bulduğunda çok şaşırıyorlar. Tam tersi durumlar yaşadığımız da oluyor. Mesela medyada bir Kuran’ın 500 bin TL’ye satıldığı haberi çıkınca ertesi gün Antik Palace’ın önünde elinde Kuran-ı Kerim’le kuyruğa girenler bekliyor. Her Kuran’ın 500 bin TL edebileceğini sanıyorlar.

Turgay bey 28 yılda koleksiyonerlik nasıl bir değişime uğradı?
Turgay A.: Bundan 28 yıl önce Türkiye’de koleksiyoncu yoktu ki. Herkes duvarının rengine göre tablo ve antika seçiyordu. Hoca Ali Rıza, İbrahim Çallı satın alsınlar diye yalvarırdık. İyi eserler elde kalır, Uzakdoğu işleri ve Avrupa porselenleri satılırdı. Çünkü ev dekorasyonunda kullanacakları şeyleri almayı yeğliyorlardı. Koleksiyonculuk daha çok Özallı yıllardan sonra arttı. Çünkü insanlar yurtdışına çıkmaya, sergi, müze gezmeye başladı.


“Erol Akyavaş’ın açılış rakamını düşük buldum”
Haldun Dostoğlu (Galeri Nev yöneticisi)
Erol Akyavaş’ın “Kuşatma” adlı eseri 1950 sonrası Türk resmindeki en önemli beş eserden biri. Akyavaş’ın en müthiş eseri bu. Bu yüzden müzayededeki 1,500,000 TL’lik açılış rakamını düşük buldum. Birkaç yıl öncesine kadar Türk koleksiyonerleri Türk olmayan sanatçılara pek ilgi göstermiyordu. Bir-iki istisna dışında... Fakat son yıllarda Türk koleksiyonerleri koleksiyonlarına uluslararası isimlerden de eserler katmaya başladı. Sanıyorum ki Türk koleksiyonerleri Kapoor ve Hirst’ün satışa çıkan eserlerini koleksiyonlarına katmak isteyeceklerdir.