“Hayat gibi bir sanat”

zellikle Van Gogh’un “Yıldızlı Gece” tablosunu ebruyla yeniden yorumladığı videosuyla gündeme gelen ebru sanatçısı Garip Ay son olarak Netflix Türkiye ile ortak bir projede karşımıza çıktı. Netflix Türkiye’nin Twitter sayfasında #EbruOriginals hashtag’i ile paylaşılan videolarda Ay, kanalın orijinal yapımlarını ebru sanatıyla buluşturuyor. Çalışmaları için “Kendi deneysel metotlarımı uyguluyorum” diyen Ay’la ebru sanatını ve projelerini konuştuk.

Ne zamandır ebru sanatıyla ilgileniyorsunuz?

Sanat eğitimim liseden itibaren başladı. Sonra Marmara Üniversitesi Resim Bölümü’ne girdim, eğitimimi yarım bırakıp Mimar Sinan Geleneksel Türk Sanatları Bölümü’ne başladım. Hat sanatı öğrenmeye niyetliydim. Bir tesadüf eseri, ebru yapan birinin ebrularına resim yaptırmak istemesiyle karşılaştım bu sanatla. Sizin yarı yarıya müdahil olabildiğiniz bir sanat, geri kalanına rıza gösteriyorsunuz. Hayat gibi yani. Huzurun temel kaynaklarından biri olduğunu düşünüyorum.

“Ebru yapmaksatranca benziyor”

Sizden bağımsız da bir şey ortaya çıkabiliyor yani...

Kesinlikle. Zaten rastlantısal denetim dediğim bu rastlantısallık ve sonradan evrilebilirliği ilginç geliyor. Cazibesi çok yönlü ebrunun. Yüzyıllardır bir sandıkta gizlenmiş, kendince özgün bir kulvarda kalmış bir duruşu var. Dünyaya çoktan açılması gereken bir sanat. Yeni kuşağın bu konuda evrensel, ortak bir dil oluşturma kabiliyetinin olduğunu düşünüyorum.

Ebrularınızın videolarını çekmeye nasıl başladınız?

2009’dan sonra videonun gücünü keşfettim. Heyecanlandıran ebrunun oluşum anının videoda animasyonu hatırlatması ve videoya uyarlanabilirliği oldu. 2010’larda yaptığım ilk video 5 milyon kişiye ulaşmıştı. Yurt dışından projeler geldi ve kendimi geliştirdiğim bir fikir yolculuğu oldu bana. Cirque Du Soleil için Hindistan’da bir proje yaptım. Burada bir yayın kuruluşu için 180’den fazla video çekerek yılın önemli günlerini ebrularla anlattım, bir program için önemli düşünürlerin portrelerini yaptım ve animasyon projelerim oldu.

Teknik anlamda nasıl bir süreç gerektiyor ebru çalışmalarınız?

Ebru sanatının bütün klasik öğelerini kullanıyorum. Sadece videoya uyarlanabilmesi için bitirdiğimde onu kağıda almak yerine, bir sonraki resmin olabileceği en iyi arka planını oluşturabilmesi için onu bozabiliyorum. Kağıtta ölümsüzleştirmek değil videoda kalıcı hale getirmek hedefim. Bir demir çubuk, at kuyruğundan elde edilmiş bir fırça ve klasik ebru boyalarını kullanıyorum. Vaktim varsa bir resimli taslak hazırlıyorum öncesinde. Hangi renkleri, hangi zamanlarda ve su üzerindeki boşluğun nerelerine bırakmalıyım üzerine bir hesaplama yapıyorum. Satranç oynarken hamleleri önceden hesap etmeye benziyor.

Ne kadar zamanınızı alıyor?

“Yıldızlı Gece” sadece 4 dört dakika sürdü. Ortalama 10 dakikayı geçmiyor. Ebru öğrenilmeye en müsait disiplin bence. Kendi yolculuğunuz için yeterli edinimi üç-dört gün gibi kısa sürede sağlayabilirsiniz. Ebrucuların 15-20 yılda yapacağı bir laleyi, karanfili temel sanat eğitimi olan biri birkaç günde yapabilir.

Netflix Türkiye ile ortak projeniz nasıl gelişti?

Van Gogh retrospektifini sosyal medya hesaplarımda paylaştıktan sonra gelen ulusal ve uluslararası birçok tekliften biriydi Netflix projesi. Projenin ilk aşamasından itibaren üretim içeriğinin büyük bir kısmının nasıl olması gerektiğini bana bıraktılar. Dünya genelinde önemli izleyici kitlesine ulaşmış yapımlarından “Narcos”, “The Crown” ve “Stranger Things” dizilerinin video projesini tamamladık. Ayrıca “The Crown”un lansmanında, video konseptini katılımcılar karşısında performans olarak gerçekleştirdik. Diğer dizilerle ilgili olarak henüz netleşen bir anlaşmamız yok.

Yakında başka ne gibi projeleriniz var?

Videoyla olan uyumu dünya genelinde bir farkındalık oluşturdu. Gelen birçok projeden olabildiğince seçici olmaya gayret ediyorum. Şu sıra üzerinde önemle durduğum iki projeden biri Milano’daki tarihi Franco Parenti Tiyatrosu’nun 60 metrekarelik havuzunda performans projesi ve Çinli müzisyen Chen Chusheng için hazırlanan müzik klibi.

“Sosyal medyada 200 milyonu geçti”

Van Gogh’un “Yıldızlı Gece”sini ebruyla yaptığınız video sosyal medyada çok paylaşıldı.

Beni önceden beri etkileyen bir tablo o. Ebruda olduğu gibi ekspresyonist ressamlarda suya benzeyen o akışkan, hızlı hareketi görebiliyoruz. Bu benzerlik haricinde karakter olarak kendime yakın hissettiğim biri Van Gogh, her insanla olan ortak noktamız var: Acı. Van Gogh Müzesi bir sergisinin Çin’deki ayağı için benimle iletişimi geçti. Videolar hazırladım, fakat teknik durumlardan dolayı gerçekleştiremedik. Sonra videoyu Facebook’tan paylaştım. CNN International, Huffington Post gibi yabancı sitelerde, haberlerde çıktı. Sosyal medyada izlenmeleri toplamda 200 milyonu geçti.

Videoların bu kadar çok paylaşılacağını tahmin etmiş miydiniz?

Kendinize malum olan bir huzuru başkasının da izlerken yaşadığını hissedebiliyorsunuz. Dolayısıyla paylaşmaktan mutlu oluyorsunuz. “Yıldızlı Gece” tablosunu birçok insanın bu videoyla tanıyacağını tahmin etmiştim. Çok güzel yorumlar aldım. Dünyanın öbür ucundan telefonla arayanlar oldu.