KARATAŞ’I GÖREN VAR MI?

İzmir’e 70 km. uzaklıktaki Foça’yı, daha çok Akdeniz foklarının korunduğu bölge veya 12 özel çevre koruma alanından biri olarak tanırız. Oysa Foça, bütün bu özelliklerinin yanı sıra, 12 İon kentinden biri olan Phokaia’nın kalıntıları üzerine kurulmuş, yeraltında birçok tarihi döneme ait eserlerin bulunduğu önemli bir kent. Bütün Ege’de eski dokusunu nispeten koruyabilmiş az sayıdaki sahil yerleşimlerinden biri... Eski ve Yeni Foça olarak iki bölgeye ayrılmış. Korunmuş olanı Eski Foça.
Eski, yani ‘Asıl Foça’, ilk görüşte insanı çarpıyor. Eski Foça antik dönemde ‘Phokaia’ ismiyle anılmış. Körfezdeki adaların foklara benzemesi bu adı almasına neden olmuş. Foça’yı Fokaililerin kurduğu biliniyor. 12 İon kentinden biri Foça. Bölgede denizcilik tarih boyunca en önemli geçim kaynağı olmuş. Erken Hıristiyanlık döneminde psikoposluk merkezi olan Foça, 1455 yılında Osmanlı topraklarına katılmış.

Karataş efsanesi
Foça’da halk arasında anlatılan bir öykü var; ‘Karataş Efsanesi’... Buna göre Foça’da nerede olduğu bilinmeyen bir taş var ve yerini kimse bilmiyor. Karataş olarak anılan bu taş, herhangi bir sokakta da olabilir, arnavut kaldırımla-
rının arasında da. Efsane, “Her kim ki; Karataş’a basarsa içinde bir yerlerde Foça’ya yerleşme ve hep burada olma isteğini doğar. Yolu nereye giderse gitsin, Karataş’a basan kişi bir gün mutlaka Foça’ya döner” diyor. Söylenene göre Karataş’a basan kişi, çok zorlanıp bir yerlere gitse de mutlaka Foça’ya dönüyor.
Yolu bir kez Foça’ya düşen herkes bu öyküyü duyunca dolaşıp duruyor sokaklarda. ‘Belki Karataş’a basarım da bu güzel yerde kalırım’ umuduyla.

Yeni Foça: Adı üstünde ‘yeni’
Foça -Yeni Foça arası 23 km. Yol boyunca koylar karşınıza çıkıyor. Plajlarıyla ünlü Mersinaki Koyu bunlardan biri. Manzarayı içinize çeke çeke, yavaş yavaş bu yoldan geçip Yeni Foça’ya ulaşabilirsiniz. Yeni Foça’da ise kent dokusu korunmuş ve sahil şeridi plaj yapılıp halkın istediği yerden denize girmesi sağlanmış. Tipik bir sahil beldesi, o kadar.


TADINA BAKMADAN DÖNMEYiN
Foça’da mevsimine göre her türlü balık yemeniz mümkün. Yöresel balık yemekleri de var. Sarmısaklı yoğurt sosu dökülerek yenilen kupa balığı bunlara bir örnek. Una bulanıp, tavada kızartılan balığın üstüne sarmısaklı yoğurt dökülüyor. En üste de eritilmiş pul biberli tereyağı gezdiriliyor. Bir çeşit balık mantısı. Sahilde yan yana pek çok restoran var, biz kaldığımız otelin sahibinin “Hepsi aşağı yukarı aynı kalitede, sonuçta ızgara balık, sadece sunumda fark var” tavsiyesine kulak verdik ve deniz kıyısına atılan masalarda Foça’nın tadını çıkardık.


NASIL GiDiLiR?
Foça, İzmir’e 65 km uzakta. Menemen ile Çandarlı Körfezi arasında. Otobüsle İzmir’e giderseniz, otogardan Eski Foça’ya çok sık araç kalkıyor. Hatta İzmir’de çalışıp Foça’da yaşayan çok kişi var.

NEREDE KALINIR?
Eski Foça’da her keseye uygun kalacak yer bulmak mümkün. İyon Pansiyon, orjinalliği korunmuş eski Rum evi ve yeşillikler içindeki bahçesiyle dikkat çekiyor. (0 232 812 14 15).
Biraz daha hesaplı olsun isterseniz Villa Dedem Hotel’i seçebilirsiniz (0 232 812 12 15). Sempatik Hotel Güneş de dikkate değer (0232 812 21 95).
Konfor istiyorsanız Club Neilson Phokaia‘ya gidin. (0232 812 80 80). Şehir içinde kalabileceğiniz oteller arasında Foça’nın ilk butik oteli Foçantique Boutique Hotel de unutulmamalı. (0232 812 43 13)

NE YAPILIR?
* Adaları da kapsayan bir tekne gezintisine çıkabilirsiniz. Siren Kayalıkları ve İncir Adası görülmeye değer,
* Bol yürüyüş; tarihi kalıntıları, sahili, çarşısıyla her köşesi başka güzel.
* Her yerden girebileceğiniz denizi çok temiz, bir o kadar da soğuk.
* Foça’da yeni yeni bir arkeoloji müzesi oluşturuluyor. Uğramakta fayda var.
* Beş Kapılar ve surlar hemen sahilde. İçerideki antik tiyatro onarılmış.
* Salı günü kurulan Foça pazarındaki tezgahlar dışarıdan gelenin başını döndürüyor. Domates, kiraz, çeşit çeşit otlar, hem ucuz, hem organik, hem de taptaze...

DONDURMAM SAKIZLI!
Foça’nın en hareketli noktalarından biri kuşkusuz Nazmi Usta’nın meşhur Girit sakız dondurmasını sattığı bu küçük dükkanın önü... Bakmayın sakin haline, sabah saatlerinden gece yarısına kadar önünde sürekli kuyruk oluyor. Biz meşhur dondurmayla tanışmak için tam 20 dakika bekledik...

ÇARŞI LOKANTASI
Çarşı Lokantası tatilde ev yemeklerini özleyenler için çölde bir vaha gibi. Sabah 08.00’de çorbayla başlayan servis 22.30’a dek sürüyor. Fatoş ve Mesut Kabukü’nün beş yıldır işlettiği lokantada zeytinyağlılardan etli ev yemeklerine geniş yelpazede bir mönü sunuluyor. Mutfakta emekli öğretmen Fatoş Hanım var. Tezgahta yemek servisini üstlenen Mesut Bey ise 20 yıldır yiyecek- içecek sektöründe. Fatoş Hanım emekliye ayrılınca Çarşı Lokantası’nı açmışlar. (Küçük Deniz Cad. No: 18)