Hamas’ın en büyük kozu ‘yeraltı tünel ağı’
15.10.2023 - 06:56 | Son Güncellenme:
Gazze’deki olası kara harekatında İsrail ordusunu bekleyen en büyük zorluk Hamas’ın kullandığı yeraltı tünelleri olacak. Tüm Gazze Şeridi’ne uzanan ve İsrail sınırları içine de giren tünellerin tespit edilmesi çok zor.
DIŞ HABERLER SERVİSİ - İsrail, Hamas yetkililerini ve altyapısını ortadan kaldırmak için Gazze’yi hava saldırıları düzenlerken, örgütün, şerit boyunca devasa bir yer altı tünelleri ağında faaliyet göstermesinin İsrail ordusunu farklı bir strateji uygulamaya sevk ettiği bildiriliyor. Tünellerin kilometrelerce uzunlukta olması, İsrail’in Gazze’yi istediği kadar bombalasa da, eğer Hamas’ı yok etmek istiyorsa muhtemelen yüzbinlerce askeri sahada konuşlandırması gerekeceği anlamına geliyor. Bu nedenle İsrail’in olası bir kara operasyonunda kullanacağı stratejinin çoğu operasyona benzemeyeceği ifade ediliyor. İsrail’in büyük kara saldırısı öncesinde Hamas’ın bir metro ağı gibi şehrin altını saran Gazze tünellerinin detayları tekrar mercek altına alındı.
Askeri uzmanlar Hamas’ın ‘normal bir düşman’ gibi hareket etmediğini belirterek, militanların İsrail bombalarının yükünü taşıyan Filistinli sivillerin çoğu gibi yer üstü yerleşimlerinde yaşamadığını veya sokaklarda dolaşmadığını söylüyor. Bunun yerine, militanlar, 2007’de Gazze Şeridi’nin kontrolünü ele geçirmesinden sonra kurulan devasa tünel ağında faaliyet gösteriyor.
Aslında 2002 gibi erken bir tarihten beri Gazze’de bazı ilkel yer altı ağları mevcuttu. Bunlardan biri, 2004 yılında bir İsrail karakolunu bombalamak için kullanıldı. Aralık 2004’te bir İsrail karakoluna yönelik ikinci bir bombalı saldırı gerçekleşti ve 5 İsrail askeri öldürüldü.
İlk tüneller, Hamas’ın 2007’de Gazze’de kontrolü ele geçirmesinden sonra Gazze Şeridi ile Mısır arasında inşa edildi ve İsrail ablukasını aşmak amacıyla tüketim malları kaçakçılığı yapmak için tasarlandı. Tüneller, sadece Gazze’de yeraltından geçmekle kalmıyor, aynı zamanda birçoğu İsrail topraklarına da ulaşıyor ve uzun süredir Hamas’ın birçok saldırısı için başlangıç noktası olarak hizmet ediyor.
2013 yılına gelindiğinde ağ kesin olarak Mısır sınırından İsrail’e doğru dönmüştü ve İsrail-Gazze sınırının altında ikisi patlayıcılarla dolu en az üç tünel vardı.
Tüneller, 2014’te İsrail’le yapılan savaşta Hamas’ın en etkili araçları arasındaydı. Militanlar tünelleri silah taşımak, İsrail’e girmek, askerleri pusuya düşürmek ve yer altı geçitlerinden Gazze’ye dönmek için kullanıyordu. Hamas tünelleri ilk kez Temmuz 2014’te İsrail’e saldırı başlatmak için kullanmıştı, 13 savaşçı bu ağı bir kibutz yakınında yüzeye çıkmak için kullanmıştı. O dönemde Hamas lideri İsmail Haniye, tünellerin ‘işgale karşı koymada ve düşmanla yer altından ve yer üstünden çatışmada yeni bir stratejiyi’ temsil ettiğini söylemişti.
Hamas’ın İsrail topraklarına ve İsrail ordusunun Gazze’ye attığı roketler, Temmuz 2014’te resmen yedi hafta süren çatışmayı ateşledi. “Koruyucu Hat Operasyonu” olarak bilinen savaşta İsrail’in başlıca hedeflerinden biri, Hamas’ın tünel ağını yok etmekti. Ordu, İsrail-Gazze sınırı boyunca 14’ü İsrail’e geçen 32 tüneli ‘etkisiz hale getirdiğini’ bildirdi. Ancak, tüneller yeraltı ağını kullanmaya devam eden Hamas tarafından yeniden inşa edildi.
Tünellerin bazıları İsrail sınırları içine giriyor.
Sunday Telegraph’ın o dönemde istihbarat kaynaklarına dayandırdığı haberine göre, yeniden yapılanma büyük oranda İran tarafından finanse ediliyordu. İran ayrıca Hamas’ın cephaneliğini yenilemek için roket ve füzeler de sağladı. Hamas’ın o tarihten bu yana, belki de 7 Ekim saldırılarına hazırlık amacıyla ağı önemli ölçüde genişlettiği düşünülüyor.
Yeraltı ağı artık Gazze Şeridi boyunca onlarca kilometre boyunca uzanarak Han Yunus, Jabalia ve Şati mülteci kampına ulaşıyor. Ayrıca İsrail sınırları içine de uzanıyor.
Tüneller, Hamas ve Filistin’deki İslami Cihad hareketi de dahil olmak üzere Gazze’deki diğer gruplar tarafından kullanılıyor. Bunların hepsi tünellere savunma için ihtiyaç duyulduğunu ve İsrail’in sıkı sınır kontrollerinin getirdiği zorlukları aşmak için kullanıldıklarını söylüyor.
İsrail ordusu devasa tünel ağını uzun süredir yok etmeye çalışıyor ancak bu oldukça zor. Bunun temel nedeni, inşasının 30 milyon dolar ila 90 milyon dolar arasında bir maliyete sahip olduğuna inanılan tünellerin havadan tespit edilmesinin son derece zor olması. Tüneller hava saldırılarından ve çökmelerden korunmak için betonla güçlendiriliyor.
Şehir savaşı ihtimalinde, askerlerin önünde yer alan buldozer, mayın ve patlayıcıları temizliyor.
İsrail ‘oyuncak ayı’yı devreye sokacak
Filistin yerleşim bölgesine yapılacak olası bir kara operasyonu, sınırda toplanan 300 tank ve 173 bin askerin önünü açmak için özel ekipman gerektirecek. İsrail ordusunun dünyanın en yenilmez buldozeri olarak bilinen ve D9R zırhlı buldozerini kullanması bekleniyor. İsrail’de ordu jargonunda buldozerler için ‘oyuncak ayı’ anlamına gelen ‘dubi’ ifadesi kullanılıyor. İsrail yapımı D9R, çatışmanın çıkması durumunda, mayınları ve el yapımı patlayıcıları patlatmak ve yoldaki engelleri yıkmak için kullanılacak. 15 ton ilave zırh ve güçlendirilmiş bıçaklarıyla D9R, silahlara veya patlayıcılara karşı dayanıklı ve askerlerin güvenli bir şekilde ilerlemesine olanak sağlamada önemli bir rol oynayacak.
