Borsanın değerine uzun vadeli bakın!
Borsada pandemi sonrası emeklilik fonları ile yatırım fonları portföylerindeki hisse senedi miktarını artırdı. Yabancı payı gerilerken boşluğu yerliler doldurdu. Yatırımcılar aşırı iyimserlik taşıyan kısa süreli kazanç beklentisinden uzak durmalı.
Borsa İstanbul’da pandemi sonrasında yatırım fonları portföylerindeki yüzde 4 olan hisse oranlarını yüzde 17,4’e çıkardı. Emeklilik fonları da benzer şekilde portföylerindeki hisse senedi paylarını yüzde 13,1’den yüzde 19,5’e yükseltti. Geride kalan sürede fonların portföylerindeki hisse oranı yaklaşık 20 puan artış kaydetti. Fonların borsada paylarını artırdığı süreçte yabancılar ise satış yaptı. Geçen süre zarfında yabancı payları yüzde 60’tan yüzde 29,35’e geriledi. Borsada yerlilerin payı ise Ocak 2020 ile Kasım 2022 arasında yüzde 39’dan yüzde 70’e çıktı. Yabancı çıkışının yerini yerli kurumsal ve bireysel yatırımcılar aldı. Halihazırda borsaya yönelik bireysel yatırımcı ilgisi sürüyor. Ancak yeni gelenler kısa sürede yüksek kazançlar için değil uzun vadede yatırım için gelmesi gerektiğini göz ardı etmemeli. Aksi taktirde yatırım bakış açısıyla değil spekülatör mantığı ile hareket etmiş olur ki o böylesi bir durumda kazançtan çok kayıp olasılığını artıracaktır.
Şimdilerde hisse senedi piyasası hiç olmadığı kadar canlı. Bunun nedeni borsaya gelen yeni nakit girişi. Yatırımcı sayısı 3,1 milyona çıkarken borsadaki şirketlerin toplam piyasa değeri 5 trilyon liraya yükseldi. Son durum itibariyle borsada 504 şirket işlem görüyor ve bu şirketlerin toplam piyasa değeri 272 milyar dolara denk geliyor.
Cazibe dönemi
İçerisinde bulunduğumuz dönem, hisse senetlerini yatırım açısından cazip hale getiren bir süreç. Politika faizinin yüzde 10,50 ve enflasyonun yüzde 85,5 olduğu bir ortamda yatırımcı alternatif getiri arayışıyla borsaya yöneliyor.
Öte yandan kripto varlıklarda getiri arayışında olan büyükçe bir kesimin kripto varlıklardaki değer kayıplarından kaçarak borsayı alternatif bir seçenek olarak değerlendirdiği gözleniyor. Ancak bu kesimin daha çok borsanın spekülatif tarafıyla ilgili olması ister istemez üstlendikleri riski de yükseltiyor. Borsanın birikimlerin değerlendirildiği ve uzun vadede gelir ve kârını büyüten şirketlere yatırım yapılan bir mecra olduğu bakış açısı kaybedilmemeli. Aksi yaklaşımla spekülatif işlemler ana paranın dahi riske olmasına yol açabilecektir.
Yeni girişler borsanın canlılığını korumada önemli bir etken. Son bir yılda BIST 100 Endeksi yüzde 160 oranında yükselirken BIST 30
yüzde 157 ve BIST Tüm-100 Endeksi yüzde 167 yükseldi.
Aynı sürede sektör bazında endeksin üzerinde çıkışlar yaşandığı da görülüyor. Son bir yılda ulaştırma sektörü yüzde 398, enerji sektörü yüzde 385 ve kimya, petrol, plastik sektörü yüzde 277 oranında değer kazandı.
Halka Arz Endeksi
Son bir yılda endeksten hızlı yükselen sektörler arasında Halka Arz Endeksi’nin de olduğu görülmekte. Halka Arz Endeksi yüzde 276
oranında yükseldi.
Ayrışan hisseler
Borsada son bir yılda yüzde 160 oranında çıkış yaşanırken borsada tüm hisseler baz alındığında 10 hisse senedinde yüzde 790 ile yüzde 1.872 arasında primler oluştu. Bu hisseler: Atlantis Yatırım Holding, İhlas Haber Ajansı, Hektaş, Kontrolmatik Teknoloji Enerji, Çan2 Termik, Anadolu Isuzu, Alkim Kağıt, Cosmos Yat. Holding, Sasa Polyester, Girişim Elektrik Sanayi.
Ulusal 30’da iki hisse
Yüksek getiriler sermayesi küçük ve sığ hisselerde olduğu kadar daha yüksek sermayeli hisselerde de gözlendi. BIST 30 Endeksi’nde yer alan Hektaş ve Sasa Polyester de yüksek getiriler oluşan iki hisse. Hektaş son bir yılda yüzde 1.225 oranında yükselirken Sasa yüzde 794 prim yaptı. Bu iki şirket yatırımları ile yatırımcısının ilgisini çekerken son dönemdeki yüksek çıkış ivmesi beraberinde kâr realizasyonunu getirdi.
Hisse senetlerindeki hızlı fiyat yükselişlerinde uyarıcı mahiyetli bazen büyük ortaklar satış yapabilmekte. Böylece aşırı çıkışların normalleşme sürecine girmesine destek verebilmekteler. Bunun son örneği banka hisselerindeki sert çıkışın ardından Akbank hisselerinde gözlenmişti. Benzer şekilde Hektaş’ta da Oyak Gıda’nın gerçekleştirdiği satış, hem Sasa hem de Hektaş hisselerinde sert satışlara neden oldu.
Oyak Gıda, 16 Kasım 2022 günü Hektaş’ta 50,40- 51,25 TL fiyat aralığından 33,2 milyon adet hisse sattı. Bu miktar sermayenin yüzde 1,31’ine denk geliyor. Satış sonrasında Oyak Gıda’nın payı yüzde 1,39’dan yüzde 0,08’e düştü. Satış sonrası OYAK’ın Hektaş’taki yüzde 58,82 olan doğrudan payı değişmezken, yüzde 60,21 olan dolaylı payı yüzde 58,90’a geriledi.
Hektaş’tan ortak satışı sonrasında gelen son haber ise Özbekistan yatırımı ile ilgili oldu. Şirket bu yatırımla kapasitesini yüzde 111 artacağını belirtti. Şirketin KAP’a yaptığı açıklamaya göre Özbekistan Taşkent’te hisselerin tamamına sahip olacağı “Hektas Asıa LLC” unvanlı bir şirket kurulacak. Yapılacak yatırımla Hektaş’ın Özbekistan toplam kapasitesi yüzde 111 artacak. Bunun da ciro ve kârlılığa yansıması hedefleniyor.
Yatırım hikâyesi süren hisseler 10 yıllık süre içerisinde dalgalanmalara rağmen bir trend oluşturabilirler. Ancak uzun vadeli perspektifle bakmayanlar, kısa sürede kazanç sağlamak isteyenler dalgalanmaların arasında sıkışıp kalabilmekte.
Alım yaparken dikkat!
1 Yatırımcılar bilgilenmeden sadece duyumlarla hisse senedi almamalı.
2 Şirketin faaliyet gösterdiği alan, kârlılığı, büyümesi ve değerleme oranları göz önünde bulundurulmalı.
3 Hisse senetlerinde oluşan getiriler göz ardı edilmemeli. Hisse senetlerindeki yüksek getiriler her zaman spekülasyonların konusudur. Bu durum şirketin reel gelişmelerinden bağımsızdır.
4 Hisselerde yüksek getiriler oluşmaya başlamışsa, kısa vadede bunun ticaretini yapanların da odak noktasında olacaklardır.
5 Yatırımcı büyüme hisselerinde şirketin kâr ve satış büyümesi ile Piyasa Değeri/Yıllık Kârı arasında ilişki kurar. Kârlılıktaki büyümenin Piyasa Değeri/Yıllık Kâr’ın üzerinde olması beklenir.
6 Eğer (a) hisselerde çok yüksek hacimler oluşmaya başlamışsa, (b) aşırı bir oynaklık başlamışsa, (c) aşırı iyimserlik veya aşırı karamsarlık havası varsa, burada mutlaka beklenmedik dalgalanmaların yaşanma ihtimali de yükselmiş demektir.
7 Borsaya birikimler getirilir. Kısa sürede ihtiyaç duyulan bir para sabit getirili enstrümanlarda (mevduat, likit fon gibi) tutulmalı.
