Zeynep Aktaş

Tarihin en dalgalı ilk yarılarından birini geride bırakmaya hazırlanan piyasaları yaz heyecanı sarmaya başladı. Ekonomik hayatın yeniden açılması ile birlikte şimdi gözler tekrar şirketlerde olacak.

Açılan üretim hatlarıyla birlikte ihracat bağlantıları, küçülen ve büyüyen pazarlar, dijitalleşme süreçleri, yeni iş modelleri, müşteri tanımları, hareket alanları yeniden çizilecek. Hiç şüphe yok ki, yılın ilk yarısındaki olumsuz piyasa dalgalanmalarının yerini daha olumlu ve daha az oynak hareketler izleyecek.

Dövizin maliyeti

Hayat hemen normale dönmeyecek elbette ancak beklentisi borsada önceden satın alınacak. İlk etkileri döviz kurlarında ve Türkiye’nin 5 yıllık kredi risk priminde gözlenecek. 10 Mayıs’ta 643’e kadar yükselen kredi risk primi şimdilerde 525.96 seviyesinde. Piyasalarda bir normalleşmeden bahsedebilmek için 300’ün altına inmesi önemli.

Dolar/TL, altın ve bunlara dayalı tasarruf enstrümanları pandemi döneminin baş tacı olarak görüldü. Güvenli limana sığınma ihtiyacı dolar/TL

Koronavirüs, yatırım ikliminde yeni bir döneme yol açıyor. Düşük faiz, alternatif yeni ürünleri çoğaltırken ülkeler kendi dinamikleriyle ekonomik çıtayı yükseltmeye çalışacak

Koronavirüs salgınının günlük hayata olduğu kadar yatırım dünyasına da yansıması oldu. Tedbirlerin gevşetilmeye başlandığı bu günlerde anlaşılıyor ki artık yatırım ikliminde de farklılaşmalar meydana gelecek.

ABD’de Fed faizleri sıfıra yakın seviyelere indirdi. 2023 yılına kadar da değişmesi beklenmiyor. TCMB, 2018 Ağustos kur krizi sonrasında yüzde 24’lere kadar çıkan faizi yüzde 8.25’e indirdi ve düşüş eğilimi devam ediyor.

Faizler dip seviyede

Küresel bazda Satın Alma Gücü Paritesi düşüyor. IMF tahminlerine göre, 2020’de dünya ekonomisi, Satın Alma Gücü Paritesi’ne göre GSYH olarak yaklaşık 3.7 trilyon dolar daralacak. .

Dünyanın hemen tüm ülkelerinde faiz indirimleri sürüyor ya da dip seviyelerde. Küresel sistemde ülkeler ekonomileri canlı tutmak için faiz getirisinden

Ekonomi yönetimi koronavirüs salgınıyla birlikte artan risk primi ve döviz kurlarındaki yükselişi durdurmak için girişimlerini sürdürüyor.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), Türk Lirası (TL) işlemler için sınırlamadan iki kurumu muaf tutarken Merkez Bankası (TCMB) Katar ile swap anlaşması yaptı.

Dolar 6.7958, Borsa 102.414 seviyesinde. Şimdi gözler faiz toplantısında.

Para piyasalarında gözlenen yüksek volatil seyri normalleştirmek için ekonomi yönetiminin girişimleri sürüyor.

BDDK, TL kur işlemlerindeki yapay dalgalanmalara yol açacak işlemlere karşı tavizsiz olduğu mesajını net bir şekilde veriyor.

Gerektiğinde kurum ya da banka bazında sınırlama getirirken iki yabancı merkezi saklama kuruluşunu TL işlemler sınırlamasından muaf tuttu.

Kurumdan gelen açıklamada, Euroclear Bank ve Clearstream Banking isimli kuruluşların getirilen sınırlamadan muaf tutulduğu belirtildi. BDDK, TL’nin değerindeki yapay hareketlenmelere müsaade etmezken TCMB de swap anlaşması ile döviz likiditesini artırma girişimi ile piyasaları rahatlatacak girişimlerini

Yatırım fonları özelde de emtia fonları ve altın yeniden yatırımcının ilgi odağına girdi. Mevduattan fona geçiş var. ABD-Çin gerilimi de altını öne çıkarıyor.

Faizlerin ve dolar kurunun yüksek seyri nedeniyle yatırımcıların gündeminde en alt sıralarda yer alan yatırım fonları yeniden yatırımcının radarına girmeye başladı. Yatırım fonlarının farklı enstrümanları portföylerine alması ve yatırımcılara değişik risk gruplarına göre avantajlar sunması ilgi odağı olmalarına neden oluyor. Şimdilerde mevduat ve dövize alternatif seçenekler sunması nedeniyle tercih ediliyor. Yatırım fonlarının toplam portföy değeri 101 milyar 417 milyon TL. Fon piyasasında 3 milyon 709 bin 77 yatırımcı var. Geçtiğimiz yılın aynı döneminde fon portföyü 62 milyar 445 milyon TL, yatırımcı sayısı ise 3 milyon 412 bin 871 idi. Son bir yıl içerisinde hem fonlardaki yatırımcı sayısı hem de fon piyasasına yönelen meblağın miktarı arttı.

Mevduat faizlerindeki istikrarlı düşüş yatırımcının borsaya ilgisini yükseltti. 2000 yılındaki krizin ardından hisse senetlerinden uzaklaşan bireysel yatırımcı sayısı son beş ayda hızla artarak 1.4 milyonu geçti. Yabancı çıkarken boşluğu yerliler dolduruyor 

Borsa İstanbul’da yerli yatırımcı sayısı Kasım 2019’da 1.171.399 iken Nisan 2020’de 1.420.333’e yükseldi. Beş ayda borsaya 248.934 yeni yatırımcı geldi. Aynı dönemde yüzde 61 olan yabancı payı hızla düşerek yüzde 55,36’ya geriledi. Yabancı payının azalmasına karşın endeksin 99.768 seviyesinde kalması ise boşluğun yerliler tarafından doldurulduğu anlamına geliyor. Bu süre içinde emeklilik fonlarındaki hisse oranının ise inişli çıkışlı olduğunu görmekteyiz. Geçtiğimiz mayıs ayında emeklilik fonlarının portföyündeki hisse oranı yüzde 9,89 seviyesindeyken kasımda 11,59’a, 2020 Şubat’ta ise yüzde 13,26’ya çıktı. Sonrasında koronavirüs salgınıyla birlikte yüzde 11,29’a geriledi. Ancak hala 2019 Mayıs’ının üzerinde. Yatırım fonlarındaki hisse

Faizlerin düşüşü yerli yatırımcıyı borsaya yöneltiyor. Ancak yabancıların BIST 50 hisselerindeki satış baskısı borsanın yukarı hareketini sınırlıyor. Yukarı ivmenin güçlenebilmesi yabancıların panik halinin durulması ya da yerli yatırımcının güçlü alımlarda bulunabilmesiyle mümkün.

Para piyasalarında en dalgalı dönemlerden birini yaşıyoruz. Ayın ilk haftasında dolar/TL kurunun Ağustos 2018’deki atağının da üzerinde bir yukarı hareket yaşandı. Borsa İstanbul’da BIST 50 Endeksindeki hisselerde yabancıların satışları devam ediyor. 12 Mayıs itibariyle borsadaki yabancı payı yüzde 55.63’e geriledi. Bu oran Endeksin 124.537 ile zirve yaptığı 22 Ocak günü ise yüzde 65,79 idi. Endeks hisselerinde yabancıların satışları devam ettiği sürece borsanın yukarı atakları zayıf kalıyor. Bu durumda yerli bireysel yatırımcılar kadar kurumsal yatırımcıların davranışları da önemli. Daha önce yabancılar satarken borsayı taşıyan yerli kurumsal yatırımcılar olmuştu. Şimdi ise bireysel tarafta talep artmasına rağmen alımların güçlü olmadığı gözleniyor.

15 hissenin

Riskten kaçan ve parasının değerini enflasyon karşısında korumak isteyenler dolar ve altına yöneldi. Her iki enstrüman da yatırımcıların gösterdiği yoğun talep ile zirve seviyelerinde seyrediyor. Dolar/TL kuru 7.0765 seviyesinde bulunurken BIST 100 endeksi 98.200 sınırında. Kur zirve seviyelerinde bulunuyor ve aşağıya inmemesi halinde hem enflasyon hem de faiz üzerinde baskıya yol açacak. Gözlendiği kadarıyla uzun vadede mevcut  seviyeler dolar için zirve olarak kalacaktır. Ancak önümüzdeki iki ay boyunca yüksek volatil seyrin devam ettiği gözlenecek.

Koronavirüs salgınına ilişkin yapılan bütün açıklamalar gösteriyor ki kademeli şekilde normal yaşama geçilecek. Bunun reel sektöre yansımasıysa ancak eylül ayını bulabilecek. Fakat para piyasalarının bundan çok daha önce, en geç temmuzda olumlu tepki vermesi beklenmeli.

Kredi faizleri cazip

Kredi almayı düşünenler açısından faizler oldukça cazip seviyelerde bulunuyor. İşletmeleriyle ilgili yatırımda bulunacakların kredi başvurularında mevcut avantajı değerlendirmeleri yerinde

Küresel anlamda korku endeksi gerilerken, bireysel yatırımcılar, güvenli yatırım araçlarına yöneliyor

Piyasalarda para korunaklı limanlara park etti ve bekleyişe geçti. Bunun en önemli nedeni küresel gelişmelerle birlikte spekülatif fiyat hareketlerinin yükselmesi. Bireysel yatırımcılar anlamlı görmedikleri yüksek dalgalanmalarda geri çekilirken bildikleri güvenli yatırım araçlarına yöneliyor.

Kurumsal yatırımcılar ise mevcut ticaret pozisyonlarına göre kur ve faiz riski almıyor. En fazla merak edilen konu ise ne zaman normale dönüleceği.

İyileşme başladı

Piyasalardaki anormaliteleri önemli bir risk göstergesi ile takip ediyoruz. Bu da küresel anlamda Korku Endeksi (VIX). Bu endeks, 28.98 seviyesine geriledi. 16 Mart’ta 82.69 seviyesindeydi. Yani küresel anlamda korkuda yatışma söz konusu.

Gelinen aşamada beş yıllık Kredi Risk Primi (CDS) göstergesi önemli. Yabancılar ve yerli kurumsal yatırımcılar değerlendirme yaparken veri olarak artık CDS’i takip ediyor.

Sürdürülebilir mi?

Dolar/TL’nin 7 lirayı aşmasının bir nedeni de bu