Soğuk savaş, İkinci Dünya Savaşı sonrasında tam bir barış sağlanamaması sonucu başladı ve Sovyetler Birliği’nin dağılması ile sona erdi. Soğuk savaş sonrası ABD, Sovyetler Birliği’ni iyice küçültme olanağı elde etmişken, bu yola gitmedi ve “Terörizmle Savaş”a başladı. Bu sloganla, Irak’ı işgal etti. Bu hareket giderek, ABD’nin İsrail’in güdümüne girdiği ve asıl savaşı Müslümanlara karşı yapmak istediği algısına neden oldu.
1980’de ABD Başkanı Ronald Reagan’ın başlattığı “Yeni Soğuk Savaş” politikası, zamanla Sovyetler Birliği’ni çökertti. Reagan, savunma harcamalarını çok artırdı. Sovyetler, buna karşılık vermek isteyince, gittikçe artan savunma harcamaları, Sovyet ekonomisinin iflası ile sonuçlandı. ABD’nin başlattığı Yıldız Savaşları (Star Wars) savunma sistemi, ABD topraklarına hiçbir biçimde yabancı roket girememesi prensibine dayanıyordu. Sovyetler de benzer bir sistemi hayata geçirmek istediklerinde, ne bunu yapacak parasal güçleri ne de yeterli bilgisayar teknolojileri olmadığını anladılar.
Soğuk Savaş konsepti içinde sayılmamasına rağmen, İngiltere’nin Arjantin’e karşı kazandığı Falkland adaları Savaşı, Batı’nın elini güçlendirdi. NATO ülkelerine Pershing ve Cruise füzeleri yerleştirildi. Savaş uçaklarına yerleştirilen bilgisayar sistemleri, ABD’nin gücünü pekiştirirken; Sovyet Lideri Gorbachev, ABD ile “Nükleer Silahları Sınırlandırma ve Orta menzilli Füzeleri İmha” anlaşması yapmak durumunda kaldı. Şimdi ise Trump, bu anlaşmayı artık tanımadığını açıkladı.
‘Güçlü para’nın rolü
ABD Doları’nın “Her şeyi satın alan para (Hard Currency)” olması nedeniyle, ABD Merkez Bankası enflasyona bile neden olmadan para basabiliyordu. Sovyetler’in ise böyle bir gücü yoktu. Sovyet uydusu komünist ülkeler, ekonomik durumlarını sürdürebilmek için, ABD Doları (veya Alman Markı gibi Avrupa paraları) ile borç almak zorunda kaldıklarından, kendilerine yardım edemeyecek durumda olan Sovyetler’den koptular.
Gerçek haberin gücü
Komünist rejimde, medya tamamen kontrol altında olduğundan Sovyetler Birliği halkı, Chernobyl atom reaktörü faciasını, Batılı kaynaklardan öğrendi. Bu olay, halkın iktidara karşı kinlenmesine neden olduğu gibi, Sovyetler’den ayrılmak isteyen ülkelerin eline koz verdi.
Gorbachev, artık Sovyetler Birliği’ni güç kullanarak bir arada tutamayacağını anlamıştı. Sonradan bu harekete “Sinatra Doktrini” adı verildi. Frank Sinatra’nın “I’ll do it my way (Kendi yolumdan yaparım)” şarkısından esinlenilmişti.
1989 yılı, Sovyetler’in dağılma yılı oldu. 2 Mayıs’ta Macarlar, Avusturya sınırını açtı. 11 Eylül’de 10.000 Doğu Alman, Macaristan yolu ile Batı Almanya’ya sığındı. 4 Kasım’da bir milyon Doğu Berlinli, hükümet karşıtı gösteri yaptı. 9 Kasım’da Berlin Duvarı yıkıldı; Doğu - Batı Berlin sınırı kalktı. 24 Kasım’da Çekoslavakya’da komünist hükümet çekildi. 25 Aralık’ta Romanya’da Başkan Ceauşescu ve eşi öldürüldü. 16 Kasım 1988’de Estonya, 11 Mart 1999’da Litvanya ve 4 Mayıs’ta Latvia bağımsızlığını ilan etti. 1 Aralık 1990’da Ukraynalılar, bağımsızlıklarını oyladılar.
Soğuk savaşın kazananı Almanya oldu.
