Önceki yazımda, karşılaştırma yapmadan en iyisini bulamayacağınızı anlatmaya çalışmıştım. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu(BDDK)’nun nihayet, bankaların müşterilerinden aldığı masrafları yayınlamaya başladığından bahsetmiştim.
Her türlü ürünün özelliklerini karşılaştırmak ve tüketiciye ulaştırmak, tüketiciyi korumanın en iyi yoludur. Karşılaştırma yaptıktan sonra da, bir rapor hazırlamak ve not vermek gerekiyor. Yalnız ürünler için değil, ticari kuruluş ve kişiler için de “kredi raporu” hazırlanması ve “not” verilmesi gerekli.
Üretilen kredi raporları ve notlar, ticari kuruluş veya kişilerin borç ödeme güçlerini ve borçlarını zamanında ödeme alışkanlıklarını gösteriyor. Temel olarak, kuruluşun ya da kişinin borcuna olan sadakati ve bunun zaman içindeki değişimi izleniyor.
Notunuz arttıkça, alınan veya alınacak işletme, gayrimenkul, oto v.s. kredilerine veya kredi kartları borçlarına ödediğiniz faiz oranı düşüyor. Notlara göre değişen kredi faiz oranlarında, büyük farklılıklar var.
Notlar, 300-850 arasında değişen 6 kademede veriliyor. Örneğin, notunuz 720-850 arasında ise en iyi faiz oranlarından yararlanabiliyorsunuz. 675’in altındaki notlar büyüyen bir mali riski ifade ediyor. ABD’de, küresel esaslar kullanarak bu notu belirleyen şirketin adı “Fair Isaac Company” olduğu için, verilen notlara halk arasında, “Fico Score” deniliyor.
Kredi servisleri
Kredi notunu yükseltmek isteyen kişi veya kurumlara, yardım etmek üzere teşkilatlanmış olan kuruluşlara “kredi danışmanları” denir. Kredi danışmanları, yalnız kredi notunu yükseltmek için değil, borç ödeme planlarının düzenlenmesi ve bu konudaki seçeneklerin gözden geçirilmesi hizmetini de veriyor. Kişilere verilen basit hizmetler birçok durumda ücretsiz olurken, aynı amaçla ticari kuruluşlara verilen hizmetin fiyatı, hizmetin cinsine göre artabiliyor. Bu konuda çalışan şirketlerin bazıları, kendilerini “kredi doktorları” veya “kredi tamircileri” olarak da tanımlıyorlar.
Ödemelerinizin zamanında yapılabilmesi için, gecikmeleri önleyen ve gerektiğinde sizin yerinize ödeme yapan, “pay-pal” denilen bir çeşit sigorta sistemi de devreye girebiliyor. Sigortanın cüzi bir ücreti var. Bu durumda, örneğin hesabınızda para olmasa bile, otomatik ödemeleriniz geciktirilmiyor.
BDDK, bu konuda aldığı tedbirleri artırarak sürdürmeli.
