Merkez Bankası’nın yapmak istediğinin döviz kurunu yükseltmeden, cari açığı düşürmek olduğu anlaşılıyor.
Mevduatlar üzerindeki kanuni karşılıkların yükseltilmesi sonucu, bankacılık sektörünün toplam kredileri düştü. Bu tedbirin alınmasından önce zaman zaman ayda % 10’un üzerinde gerçekleşen toplam kredilerdeki artış neredeyse durdu.
Kanuni karşılıklara faiz verilmemesi nedeniyle, bankalar artık krediye dönüştüremeyecekleri mevduatı toplamak istemiyor. Tedbirlerden önce aylık % 8’lere varan artış gösteren toplam banka mevduatı artık artmıyor.
Bankalar artık, şirketler yerine kişilere daha fazla kredi veriyorlar. Kişilere verilen krediler mevcut düzeyini korurken, şirketlere verilen krediler düşüyor. Geçen yılın son çeyreğinde % 11 artan şirketlere verilen krediler, yerini “eksi” büyümelere bıraktı.
Kişiler de artık, kredi kartları üzerinden kredi kullanmayı kestiler. Geçen yıl ayda % 7’ye varan ölçüde artan kredi kartı kredilerindeki artış tamamen durdu.
Artık, sadece mevduatta değil, bankaların fonlarına yapılan yatırımlardaki artış da durma noktasına geldi.
İstenildiği gibi, büyüme durdu. Büyüme durunca da dış cari açıktaki artış durdu; hatta cari açıkta bir gerileme görülebilecek.
Bütün bu tedbirler ihracatçıların çok aleyhine. Buna rağmen, Euro’nun Dolar karşısında değer kazanması, ihracatçıların feryatlarını biraz olsun dindiriyor. İhracatçı birlikleri seçim öncesi Hükümet’le ters düşmemek için feryatları dile getirmiyorlar. İhracatçı, kaçak işçi çalıştırarak ve vergi kaçırarak giderlerini azaltmaya çalışıyor. Ayrıca, otomobil sanayi gibi ithalata dayalı ihracat durmadı. Düşük kurdaki istikrar, otomobil sanayini destekliyor.
Öte yandan, Merkez Bankası’nın düşük kur politikasına rağmen borsa endeksinde ciddi artışlar gözlenmiyor. Çünkü, gelişmiş ülke borsa endekslerinde artışlar yaşanıyor. Kaynaklar da şimdilik bu borsalara yönelmiş vaziyette. İbre bir süre sonra yine bize dönecek. Yani, Merkez Bankası’nın tedbirleri borsaya gelen sıcak para karşısında fazla etkili olamayacak.
Cari dış açığın aylık büyüklüğü, artan petrol fiyatlarından da negatif etkileniyor. Ancak, Karadeniz’de yapılan petrol aramaları başarılı sonuçlanacak gibi. Çevremizdeki ülke ekonomilerinin önemli ölçüde petrole bağlı ve petrol fiyatlarındaki artıştan onların pozitif etkilenecek olması da ihracatımız bakımından artı bir gelir kaynağı.
Politika sürdürülemez
Merkez Bankası’nın politikası sürdürülebilir değil. Büyümeyi durdurmakla, cari dış açığın büyümesini durdurabilir ama açığı tamamen yok edemezsiniz. Hala, kapanması gereken bir açık var; bu açık da kapanamıyor. Sorun, Hükümet ile birlikte alınacak kararlar gerektiriyor. O da, seçimden sonra mümkün.
