Merkez Bankası ile siyasetçiler ve ihracatçılar arasındaki kur savaşı yeniden ateşlendi. Merkez Bankası, kur fiyatının kontrolünün neredeyse imkânsız olduğunu söylerken, ihracatçılar ve Bakan Çağlayan, Türk Lirası’nın değerli tutulmasının ihracata ve üretime zararlı olduğunu söylüyor.
Önceki yıllarda, Merkez Bankası değerli Türk Lirası’nı desteklerken faizleri de yüksek tutuyordu. Şimdi hiç olmazsa faizleri tek hanede tutacağını söylüyor. Döviz fiyatlarını yüksek tutmak için Merkez Bankası’nın ilave döviz alması gerekli. İlave döviz almak ise ‘para basmak’ anlamına geliyor. Para basılırsa, seçim öncesi siyasetçiler daha rahat edecekleri için Merkez Bankası’nın daha çok döviz almasını istiyorlar. İhracatçılar ise, sattıkları malın karşılığında daha çok Türk Lirası almak peşindeler. Yani, bir kısır döngü ile karşı karşıyayız.
Bu işin çözümü, şimdiki faiz politikasının sürdürülmesinde. Faizleri tek hanede tutan bu faiz politikası devam ettikçe, krediler gittikçe ucuzlar ve kredi bulmak kolaylaşır. İşte o zaman üretim de artar. Faizler yükseltilmeye başlanmadıkça, Merkez Bankası’nı suçlamanın yersiz olduğunu düşünüyorum. Zaten, bu nedenle de Merkez Bankası ‘kuru bırak verimliliğe bak’ diyor.
Reel efektif döviz kuru
Merkez Bankası, temmuz başında Reel Efektif Döviz Kuru hesaplamasını değiştirdi. Eski hesaplamalara göre Türk Lirası yaklaşık % 50 değerli durumda iken, şimdi bu değerli olma durumu yaklaşık % 25’e düştü. Yani, bir anda Türk Lirası sanki yaklaşık % 25 değer kaybetmiş gibi gösterildi. Böylece, ihracatçıların dayandıkları veriler de ortadan kaldırılmış oldu.
Yeni Reel Efektif Döviz Kuru Endeksi’nin özellikleri şöyle:
- Endekste 2003 yılı ortalama döviz kuru 100 kabul edilerek endeks hesaplanıyor. Yani artık, döviz kurunun 2003 yılından önceki durumu unutuluyor.
- Yeni endekste, ülke kapsamı genişletildi ve ülke ağırlıkları değiştirildi. 19 ülke yerine, TÜFE bazlı endekste 36 ve ÜFE bazlı endekste 31 ülke kullanılıyor.
- Birim işgücü bazlı, yeni bir reel efektif döviz kuru endeksi üretildi.
- Yeni endeks üretilirken, 2006-2008 yılları ticaret verileri kullanıldı.
- Yeni endekse göre, 10 Haziran itibariyle Türk Lirası sadece % 27.57 oranında değerli. Yani endeks, 127.57 (geçici verilerle.)
- Gelişmiş ülkeler TÜFE’leri baz alınırsa, aynı tarihte endeks 137.73 (geçici verilerle) oluyor. Yani, Avrupa ülkelerine göre Türk Lirası 2003’ten beri sadece % 37.73 değer kazanmış durumda.
Reel Efektif Döviz Kuru Endeksi’ni yenilemek gerekliydi; doğrusu yapılmıştır.
