Hayırseverlik kavramı zaman içinde gelişti, değişti. Önceki hafta, Sabancı Vakfı’nın düzenlediği seminerde bu konuyu The Economist dergisinin Amerikan İş Dünyası Editörü Matthew Bishop ile Belçika’da yerleşik King Baudouin Vakfı Direktörü Luc Tayart De Borms tartıştılar. Rahmetli Sakıp Sabancı, vefatından birkaç ay önce “toplum için daha neler yapabilirim, bir düşün bana fikirlerini getir” demişti. İşte o zamandan beri, hayırseverlik konusu beni her zaman heyecanlandırmıştır.
Bishop, “girişimci hayırseverler daha mükemmeline ulaş ilkesine göre çalışmalarını sürdürmeliler” derken, Borms “hayırsever kurumlar etki yaratmak için işbirliği yapmak zorundadırlar” diyor. Güler Sabancı’nın dediği gibi, günümüzde, sivil toplum kuruluşlarının, sosyal adaletin sağlanması, küresel fakirlikle mücadele, eğitim, sağlık ve diğer toplumsal sorunlara çözüm üretmenin yanında, bu sorunların dünya gündemine taşınması ve karar alma mekanizmalarının etkilenmesi gibi önemli sorumlulukları da bulunuyor.
Bishop ve Borms’un konuşmalarından, dünyanın en yardımsever kişilerinin Microsoft’un sahibi Bill Gates ile Berkshire Hathaway şirketinin sahibi Warren Buffet olduğunu öğrendim. Bu kişilerin her biri, muhtaç insanlara yardım amacıyla yılda 4 milyar dolara yakın para harcıyor.
Hayırseverliğin de piyasası var
ABD’de bir lise (high school) öğretmeni, okulların ve öğrencilerin ihtiyaçlarını karşılamak üzere bir hayırseverlik piyasası geliştirdi. İnternet üzerinden çalışan piyasada, okulların öğretmen ve öğrencileri, ihtiyaçları olan kitap, dergi, kalem, masa, bilgisayar gibi şeyleri “istek” olarak sisteme giriyor; bu “istek”ler ihtiyaçları karşılamak isteyen öğrenci, öğretmen ve kişiler tarafından karşılanıyordu.
Okul ihtiyaçlarını karşılamak ve eski ders kitaplarını değerlendirmek amacıyla geliştirilen bu piyasa, çok kısa zamanda büyük bir gelişme göstererek ulusal çapta bir yardım sitesine dönüştü. Siteyi kuran öğretmen de ödüllere boğuldu. Site halen, aylık 2 milyar dolara yakın yardımın, muhtaç kişilere ulaşmasını sağlıyor.
Benzer bir yapıyı kolaylıkla biz de kurabiliriz.
