Investor’s Business Daily’nin kurucusu William J. O’Neil “Yatırımda Başarı için 24 Temel Ders (24 Essential Lessons for Investment Success)” isimli bir kitap yazdı. 2000 yılında ilk baskısı yapılan kitap, kısa sürede konusunda en çok satan kitaplar arasına girdi. Yatırdığınız parayı en az riskle nasıl katlayacağınızı anlatan kitapta bakın hangi prensipler öneriliyor:
- Borsada kazanmak için oynanır. Dolayısıyla, anaparanızdan yüzde 7-8 civarında zarar ettiyseniz, hemen zararı kabul edip hisselerinizi satın. Çünkü, koyduğunuz para yüzde 50 değer yitirirse, koyduğunuz miktarı yakalayıncaya kadar yüzde 100 kazanmanız gerekecektir.
- Borsada oynayan küçük zararlar etmeyi göze alır. Borsada kararlı biçimde oynamaya devam eden yatırımcı sonunda kazanacaktır. Yeter ki, büyük zararlar doğacağı belli olduğunda çıkış yapılsın.
- Borsaya girmek için şimdiki zamandan daha iyi bir zaman yoktur. Yatırımınız yüksekse, 6 hisse senedine kadar yatırım yapabilirsiniz. 10.000 TL’ye kadar yatırımlarda, en fazla 2 hisse senedi seçilir.
- Borsaya yeni giren yatırımcı, yabancı senetler, opsiyonlar, hedge fonlar gibi çok dalgalanmaya açık senet ve yatırım biçimlerinden kaçınmalı; borsaların ilk 30 sırasındaki yeterince likit olan hisselerle ilgilenmelidir. Ucuz hisseler, bazen kazancı bol olsa da riski yüksek hisselerdir.
- Hislerinize göre davranmaktansa, bir sistem dahilinde hareket edin. Mümkünse öncelikle, borsa endeksinin ve yatırım yapacağınız senedin geçmiş yıllardaki performansını çıkarın.
- “Temel analiz” ve “teknik analiz” yöntemlerinin ikisi de faydalıdır. Yatırımı düşündüğünüz hissenin son 3 yıldaki “hisse başına karlılık analizi (return on equity)”, en önemli göstergelerden biridir. Teknik analiz ise, işin içine işlem hacmini de katar ve yatırım zamanlamanızı sağlar.
- Büyük kârlar, en iyi hisselerin en iyi alma zamanını yakalayarak yapılır. Satış ve kazançların ciddi biçimde artma eğilimi bu konuda en önemli göstergedir.
- Ekonominin ve sektörün büyüme göstergeleri de önemlidir. Bu inceleme size, hangi sektördeki hangi hisseyi seçeceğinizi gösterir. Yani önce sektörü sonra da hisseyi belirleyin. Seçtiğiniz sektördeki göstergeleri en iyi hisseye yatırım yapın. Seçtiğiniz sektördeki şirketlerin hisselerinin gidişatı, aracınızın yaptığı “al-sat-tut” analizleri ile de bir ölçüde belirlenebilir. İlaç, bilgisayar, haberleşme, bankacılık, ihtisaslaşmış perakendecilik ve eğlence sektörleri geçmişte iyi paralar kazandırdı.
- Hissenin borsada açıklık oranı ve değeri ile, büyük hissedarların hisselerinin arkasında durma hassasiyeti de önem taşır. Ancak, hisse fiyatları yabancı fonlar gibi büyük yatırımcıların sizin yatırım yaptığınız hisseleri satın alması ile artar. Yatırım yapacağınız hissenin, büyük fonların listesinde olup olmadığına bakın.
Yukarıda belirttiğim tüm veriler, gelişmiş borsalarda karşılaştırmalı olarak bir dereceleme (rating) sistemi içinde sunuluyor. Bizde de, bu derecelemeler mutlak bir ihtiyaç.
