Bazen bir şey olur ve her şey değişir.
Dünya tarihine baktığınızda zaten hep öyle olmuştur. Mesela 400 yıl önce dünyanın evrende ne tek başına olduğunun ne de evrenin merkezi olduğunun keşfedilmesi gibi. İtalyan astronom ve matematikçi Galileo’nun bunu ispat etmesi bilim, sanat, siyaset, her şeyi yeniden şekillendirmiş. İnsanın evrendeki yerini yeniden düşünmesine, kendini koyduğu yeri yeniden gözden geçirmesine sebep olmuş. Yani her şeye yeni bir gözle bakmasına.
İşte şimdi de “öyle bir şey” oldu. Sanki korona, Galileo’nun insanlara gösterdiği gerçekliği bir daha hatırlatmaya geldi. Farkında olsak da olmasak da bizi yeni bir döneme soktu. Ama bizler kabul etmiyoruz. Her şey korona öncesindeki gibi devam edecek yanılsamasına düşüyoruz.
Aslında böyle olmamız anlaşılabilir çünkü bugüne kadar tüm dünyayı dönüştürecek bir kırılmayı biz hiç yaşamadık. Dahası, şu kısa ömrümüzde zaten sürekli bir şeyler oldu ve bir şeyler değişti. Düşünün ki televizyonun olmadığı yıllardan, bugün “Televizyon devri bitti, artık Youtube var” noktasına ışık hızıyla geldik. Yani mütemadiyen o kadar çok şey değişti ki değişimi kanıksar olduk. O yüzden şu an yaşadığımız süreci de öyle bir şey sanıyoruz.
İnsan-dünya ilişkisi
Ama değil! Zira bu sefer olan şey, herkese değdi ve herkesi aynı şekilde etkiledi.
Her şeyden önce bırakın bizim yaşamlarımızın süresini, insanlık tarihinde böyle bir şey daha önce görülmedi. Tüm yerküre aynı anda aynı şeyi hiçbir zaman yaşamadı. Dünya savaşları bile sadece belli bir coğrafyayı kapsadı. Kaldı ki o zamanlar iletişim araçları bu kadar yaygın olmadığı için, dünya üzerinde birçok ülkenin bu savaşlardan haberi bile yoktu. Daha önceki küresel salgınlar da aynı şekilde. Dünya bugünkü kadar küreselleşmemiş olduğu için, önceki salgınlar korona gibi tüm dünyayı aynı anda sarıp sarmalamamıştı.
Dolayısıyla bu çok derin bir kırılma çünkü aslında bugün olmakta olan şu: Modern insan doğayı, dünyayı, evreni, kendi yaşamını kontrol edebileceği sanısı üzerine yaşadı bugüne kadar. Doğadan üstün olduğunu, iklimi bile kontrol edebileceğini sandı. Doğanın bir parçası olduğunu, yani kendi doğasını unutup tamamen ekonomiyi merkez alan bir düzen kurdu. Bu yüzden çevresine ve kendi canına verdiği zararı umursamadı.
İşte şimdi dank etti. “İnsanın doğa üzerindeki egemenliği” zannı sona erdi. Bir virüsü kontrol edemedik. Sağlığımız mevzubahis olunca, o çok önemsediğimiz ekonomik düzeni tüm dünya bir anda durdurmak zorunda kaldık Diğer her şey aniden önemsizleşti. Hepimiz bugün bir maskeye muhtacız. Hayatlarımızda şu an en değerli, en vazgeçilmez şey o. Olmasa, sokağa bile çıkamazsınız. Çıksanız da kendi hayatınızı ateşe atarsınız. Kim derdi ki tüm insanoğlu için 1 liralık bir maske her şeyden önemli olacak?
Devrim
Kısacası, uyanıyoruz. Gerçekliğe uyanıyoruz. Kendimizi kandırdığımız o yapay gerçeklik bitiyor. Bundan böyle daha az yıkıcı olmak zorundayız. Bu bir tercih ya da seçenek değil. Şu an olan bitenler, bizlere bunu dayatıyor. Kendi çevremizle, doğayla, diğer canlılarla, dünyayla ilişkimizi mecburen gözden geçiriyoruz.
En azından şunu fark ettik: Ne kadar çok kişi bizim için bir sürü şey yaptı değil mi bu dönemde? Sağlık çalışanları başta olmak üzere, apartman görevlileri, kuryeler, bekçiler, market-bakkal çalışanları, polisler... Bizler evlerimizde sağlıkla kalabilelim diye, onlar arı gibi çalıştılar. Sayelerinde ne aç kaldık, ne susuz. Sırf bu yüzden bile birbirimizle, çevremizle, dünyayla ne kadar bağlantılı olduğumuzu biraz olsun anladık. Kendi canımızın ve diğer canlıların canının kıymetini ilk kez fark ettik.
Kısacası, aynı anlayışla ilerleyemeyeceğimizi biliyoruz artık. Yeni bir dünyaya uyanıyoruz. Bakın Çin; GSMH odaklı büyümeden, insan-odaklı büyümeye geçtiğini ilan etti bile. Birçok ülke şimdilerde benzer şekilde sosyal yanını güçlendiriyor. İnsana hizmet eden sağlık, eğitim gibi alanlar öne çıkıyor. Paranın değil, insan canının merkezde olduğu bir döneme giriyoruz. İlk kez tüm insanlar maskelerin ardında zar zor nefes alıyor. Kendi nefesimizin her şeyden önemli olduğu yeni bir gündeyiz...
