Türkiye’nin en iyi roze şarapları

Ben özellikle Fransız Provence rozelerinden büyük keyif alıyorum. Fransız Rivyearası’nda, deniz kenarında güzel bir salata ile canlı, diri ve meyvemsi hoş bir roze sarap içmek harika oluyor.” Bu sözler Esat Temimhan Bey’e ait.

Ben de kendisine aynen katılıyorum.

Esat Temimhan Bey’le ilk kez tanışıyorum.

Şarap konusunda tecrübeli ve kendisi de amatör üreten Erdal Darcan Bey ile bu konuda son derece hevesli olan çiçeği burnunda Onur ve Esra Daylan çifti ile ve de, genç arkadaşlar Volkan Yücesoy ile Ceren İnce ile de ilk kez tanışıyorum.

Sıcak bir yaz gününde, üstelik pazar günü hepimizi bir araya getiren gerekçe benim düzenlediğim Roze şarap paneli.

Panele ricamı kırmayan Ankaralı mimar Umay Çeviker Bey başkanlık ediyor. Şarap tadımcılığı bir bilim değil, bir sanat dalı. Bilgi başka, damak başka. Her ikisinin birlikte olması tabii en ideali. Damak artı tecrübe sonucu çok iyi bir tadımcı olunabiliyor. Benim nacizane kanımca Umay Bey Türkiye’de tanıdığım en iyi damaklardan. Hugh Johnson ve Jancis Robinson’un World Atlas of Wine kitabının 7’inci baskısı için Türkiye üzümleri bölümünü yazması da çok önemli bir başarı.

Tadım formatını Umay Bey belirliyor.

Kör tadım yapacağız. Yani ne şarap içtiğimizi bilmiyoruz çünkü şişelerin üstü kapalı. 16 farklı şarap deneyeceğiz ama 17 şişe var. Umay bey bir şarabı iki ayrı “flightta” denemek istiyor. Acaba aynı puanı verecek miyiz? Flight demem tadımda önünüze kaç şarap geldigi ile ilgili. Biz 4 flight yapıyoruz. Şarapları 4+4+5+4 olarak tadacağız. Toplam 17. Uluslararası düzeyde kabul gören birçok değerlendirme sistemi var. Biz 100 puanlık sistemi kullanıyoruz.

100 deniyor ama aslında 50’inci şişeye giren her şarap maden suyu gibi patlayıp kimsenin gözünü kör etmedikçe 50 puanı garanti ediyor. 50-74 puan vasat altı, 75-79 vasat, 80-84 iyi, 85-89 çok iyi, 90-94 üstün ve 95-100 klasik.

Panellere profesyonel değil hevesli tüketiciler katılmalı

Kör tadım şaraba ne içtiğini bilerek not vermeye göre daha güvenilir bir sistem çünkü işin içine duygular ve ön yargılar girmiyor. Umay Bey tadıma başlamadan önce gruba kullanacağımız yöntemi açıklıyor ve ilk dört şarabı birlikte tadıyor ve (elbette ne içtiğimizi bilmeden) her birinin üzerine teker teker konuşuyoruz. Görünüme 5, burun ya da aromaya 20, damak ve bitime ise 25 puan veriyoruz. Bunun üstüne 50 eklenip son puan belirleniyor. Bundan sonraki üç “flight” için ise grup üyeleri arasında diyalog olmuyor. Sessizliğe gömülüyor ve önümüzdeki şaraplara konsantre oluyoruz. Sonra herkes kendi puanını açıklıyor ve bir sonraki “flight”a geçiliyor.

Panel üyeleri benim web sitemin okuyucuları arasından Umay Bey tarafından seçiliyor. Bu tip kendilerinin “ben şarap uzmanıyım” diye iddiası olmayan ama hepsi şarap sever bir grubun değerlendirmesinin güvenilirliği konusunda sizin sorularınız olabilir. Hemen cevaplayayım.

Panellerde profesyonel değil, o sektörde menfaati olmayan ama hevesli tüketicilerin katılmasına özen gösteriyorum. Ortaya çıkan sonuçlar uzmanların görüşünü değil, paneli yapılan ürünü seven ve kıyaslama yeteneği olan tüketicinin görüşünü yansıtsın istiyorum.

İkincisi şarap konusunda, adının önünde “master” terimi olan profesyonellerin katıldığı panellerden çıkacak sonuçların bilgili amatörlere göre daha güvenilir sonuçlar vereceğine inanmıyorum. Bunun bir kanıtı bizde yapılan ‘master of wine’ tadımlarında aynı şaraba bir uzman 90 veya üstü puan verirken diğerinin 70 veya altı vermesi. (cellar tracker sitesine girerseniz burada ilginizi çeken şaraplara amatör okuyucuların verdiği puanlara teker teker bakıp ortalamayı görebilirsiniz. Bence bu ortalamalar güvenilirlik ve doğruluk açısından tek tek şarap uzmanları ve dergilerin değerlendirmelerinden çok daha üstün).

Bu bir olgu. Şimdi daha kuvvetli bir iddiada bulunayım. Bazen Wine Spectator gibi dergilerin ya da Robert Parker gibi uzmanların değerlendirmelerini görünce kanım donuyor ve sinirden her tarafım kaşınıyor. Grup tadımlarında bu ve bilimum uzmanların hantal, yüksek alkollu, beyaz ise fıçı fermantasyonlu ve tortusunda dinlenmiş, marangoz atölyesinden çıkmış şarapları öne çıkardığını görüyorum. Elegan ve kompleks birçok şarap da düşük puanlar alıyor.

En iyi değerlendirme yöntemi yemek boyunca önünüzde şarabın açık durması ve üç saat azar azar şarabı tatmanız. O zaman bardakta nasıl değiştiğini görüyorsunuz, nüansların farkına varıyorsunuz. Dünyada arka arkaya 100 şarap içip 1 dakikada hepsinin hakkını teslim edecek ve iyi tanımlayabilecek bir babayiğit yok. Sadece az hata yapan uzmanlar var. Gerçek bu.

Roze şarapları değerlendirmek kırmızı ve beyazlara göre hem daha kolay hem daha zor.

Daha kolay çünkü roze ya da pembe şarap hiçbir zaman çok kompleks olmuyor. Bundan dolayı Fransa’nın en iyi lokantalarında roze şampanya bulursunuz ama roze şarap bulamazsınız. Hem rafine mutfak ile uyumlu değillerdir, hem de gerekli derinliğe sahip değillerdir.

Rozeler Sancerre dışında kesinlikle yıllanmıyor

Bu yüzden damağınız felce uğramadan arka arkaya roze sarap içmek mümkün. Aynı zamanda da bu değerlendirmeyi zorlaştırıyor çünkü roze şaraplar arasındaki nitelik farkları kırmızı ve beyaz şaraplara göre çok daha az.

Ülkemizde roze şarap üretme geleneği pek yok. Aslında dünyada da pek yok. Dünyanın en iyi roze şarapları açık fark ile Fransa’da üretiliyor. Bu öyle bir gelenek ki sadece roze şarap imal eden üreticiler ve rozesi ile ünlü bölgeler var. Ülkemizde Cote de Provence rozeleri biliniyor. Bunun dışında Tavel ve Bandol da çok iyi roze şarap yapan bölgeler. Ama ben kendi adıma Korsika rozelerini tercih ediyorum.

Pinot Noir üzümünden yapılan Sancerre rozeleri ise ayrı bir kategoriye koymak gerekir. Dünyada yıllanılabilen yani şişede durdukça birkaç senede daha kompleks hale gelen tek rozeler bunlar. Benim sevdiğim üreticiler Pascal Cotat ve Bailly-Reverdy. Bu ikincisini ben şeçip Türkiye’ye getirdiğim için panele sokmadım. Bunun yerine “benchmark” olarak Umay Bey’in seçimi ile iki yabancı roze şarabı soktuk panele: Lübnan’dan Mania’nın getirdiği Ksara ve Adco’nun getirdiği Provence roze Chateau d’Esclans Whispering Angel (bu chateau’nun en temel segmentteki şarabı bu. Daha iyileri var ama bu şarap bile rahatlıkla bizim rozeler arasında dördüncü sıraya oturdu).

Rozeler Sancerre dışında kesinlikle yıllanmıyor. Piyasada halen 2007 ve 2008 ürünlerini görüyor ve deliriyorum. Yıllanmış roze tazeliğini kaybeder ve içince keyif vermez. 2010 şu anda içilebilecek en eski milezim. Biz bu panele sadece 2011’leri almak istedik ama üç üreticinin yeni milezimi piyasada olmadığı için mecburi 2010’ları aldık. Bunlardan Büyülübağ çok başarılı olarak 3’üncü sıraya oturdu. Herhalde geçen sene tadılsa ya da yeni milezim çıksa daha da yukarıda olurdu.

Maalesef hiçbir Türk rozesi şu anda Esat Bey’in aradığı “canlı, diri, meyvemsi ve keyif verici” deyimini hak edecek düzeyde değil. Genellikle şaraplar tekdüze, asiditeleri düşük ve bitimleri acı. Acılığın o kadar farklı türlerini tattık ki panel üyelerinden birinin deyimi ile meyvemsiliğin türlerini tartışmak yerine burada farklı ama hepsi itici acılık çeşitleri için farklı deyimler bulmaya çalışıyoruz.

Bütün bunlara rağmen ilk dört şarabımız benim her zaman soframda bulundurmak isteyeceğim şaraplar.

Bunların dışında benim beğendiğim ama panel üyeleri arasında tek kaldığım şarap Chamlica roze 2011. Alışılmışın dışı bir roze olduğu için her zevke hitap etmeyebilir. Aromatik yapısı zengin, burunda özellikle kayısı ve olgun şeftali kokulu, ipeksi dokulu, narenciye ve Malatya kayısısı nuansları damakta hissedilen, meyvesi şaraba iyi entegre olmuş ve azıcık volatile asiditesi bana göre kusur olmayan bu şarap gerçekten hoşuma gitti ve ben 86 puan verdim.

İste sonuçlar

1. 2011 Vinkara Quattro Pembe. 83.9
2. 2011 Kavaklıdere Egeo. 82
3. 2010 Büyülübağ İris. 80
4. 2011 Chateau d’Esclans whispering angel. 79.4
5. 2011 Likya Isinda. 79.4
6. 2011 Vinolus Rose. 79.3
7. 2010 Pamukkale Anfora Trio Rose. 79
8. 2011 Urla Serendias. 78.8
9. 2011 Kayra Terra Rose. 78.6
10. 2011 Chateau Ksara. Sunset Roze. 78.3
11. 2011 Turasan Rose. 76
12. 2011 Sevilen R Rose 75.8
13. 2011 Chamlija Pembe 75.1
14. 2011 Doluca Verano Blush. 74
15. 2010 Arcadia Cabernet Franc Rose. 73.3
16. 2011 Suvla Cabernet Sauvignon-Cabernet Franc Rose. 67.3