Fırat’ın doğusuna harekât için geri sayım sürerken Trump’tan gelen “DAEŞ bitti, Amerikan askeri eve dönüyor” açıklaması tam anlamıyla şapkadan tavşan çıkarma durumu. Çünkü ortaya çıkan görüntü şu. ABD diyor ki: Ben Türkiye’nin kararlılığını gördüm ve PYD/PKK yüzünden müttefikimle kavga etmek istemiyorum. Bundan sonra Suriye’de belirleyici olmayacağım...
Ancak her ne kadar buna dönük hafiften kıpırdanmalar olsa da o zaman şimdiye kadar bu teröristleri neden korudun kolladın, binlerce TIR silahı neden verdin; dahası, Menbiç’te niye bu kadar oyaladın ya da son dakikaya dek niçin direttin diye kafa karıştıran noktalar da söz konusu... Özellikle de söz sahibinin yalan konusundaki sabıka kaydı dikkate alındığında. Dolayısıyla da Trump’ın bu sözlerine de fazlasıyla ihtiyatlı yaklaşmakta yarar var. Ki Ankara’nın havası da öyle ve buna bağlı olarak da her türlü olasılığa ilişkin hazırlıklarını yapıyor. Dün bu durumu MİT eski Müsteşar Yardımcısı Cevat Öneş’e sordum. Özellikle de ABD’nin çekilme sözlerinin inandırıcılığını. Yanıtı şuydu:
“ABD’nin çekilmesinin niteliği henüz belli değil. Nerede, nasıl çekecek? ABD’nin 20 den fazla üssü var. Üsler boşaltılacak mı, PKK silahsızlandırılacak mı, Fırat’ın doğusundaki yapı ne olacak? Bunları bilmiyoruz daha. Çok karmaşık bir yapı ama siyasi çözüme yönelik ABD’nin yeni bir taktiksel ve stratejik bir adımı var karşımızda.”
Çekilmek bölgeden gitmek değil o zaman?
Tabii. Ben bu sahayı boşaltıyorum, bu sahayla ilgim yok demiyor. Hatta Pentagon’dan çalışmalarımız devam ediyor diye farklı bir ses de geldi. Bir kısım askerini çektiği kesin ancak bu çekme karşılığında ABD’nin pozisyonu nedir? James Jeffrey’in ifade ettiği gibi, bu çekildiği bölgeler peşmergeler tarafından mı doldurulacaktır? Bu peşmergelerin yapısı ne olacaktır? Suriye’de federal veya özerk bir yapı hedefinden vazgeçmiş midir? Yoksa peşmergelerle Irak’ta olduğu gibi Suriye’de de özerk bir Kürdistan yapısı mı istemektedir? Bu isteniyorsa ileride bölgede bir Kürdistan birleşmesini de ortaya çıkaran yeni bir gelişmedir. Bu konularda bir cevap, açıklık yok.”
Tabii bu noktada asıl kritik bir başka soru da PYD/PKK’nın durumu ve peşmerge ile arasındaki güç kavgası? Öneş, devam ediyor:
“Irak’taki yeni yapıda KYB mensubu bir şahıs Cumhurbaşkanı. Irak’taki Kürt siyasetinde muhalefetin ve yapının da şu anda PKK’ya karşı olmadığını biliyoruz. PYD yani PKK’nın perde arkasında bunlarla iş birliğinin de oluşabileceğini ve Irak-Suriye Kürdistanı’nın ortaya çıkarılabilmesi için ortak hareket edeceklerini varsayabiliriz.”
Barzani ile PKK ortak hareket edebilirler mi?
“Edebilirler. Zaten Irak Kürt siyasetinde Goran hareketi KYB ile PKK ilişkileri biliniyor. Artık siyasi bir devreye, çözüm devresine, meşruiyet devresine giriyoruz. Bunun oluşturulabilmesi için PKK’yı isim olarak da ortadan kaldırırlar. Hatta PKK kendisini lağvedebilir de ama başka isimler altında, başka görüntülerde ittifakları, iş birlikleri karşımıza çıkar. Zaten PKK liderlerini bize teslim edişleriyle bir adım attılar, hatta PYD ile PKK’yı çatıştırabiliriz dediler. Bunlar hep yeni siyasi yapılanmanın arayışlarıydı. Siyasi gelişmelerin önünü açma meselesi bunlar. Sonunda ABD vekâlet yoluyla irtibat kurduğu, ittifak yaptığı güçlerle Suriye’deki, Irak’taki yerini, bölgedeki yerini koruyacaktır.
ABD askeri çekiyor ama bayrak duruyor yani?
Şüphesiz. ABD bayrağı küresel bir güç olarak her yerde duruyor ve bayrağın dalgalanması için de yeni taktikler, yeni stratejiler devreye giriyor...