Türkiye’nin 4. büyük şehri Bodrum olacak

Yatırımcılar, Bodrum’un yeni yatırımlarla St. Tropez kıyaslamasını aşıp Cannes gibi, Nice gibi 12 ay turist ağırlayan bir destinasyon olmasını bekliyor.

TAV Havalimanları yıllık 900 milyon euro’yu aşan cirosu, 54 bin çalışanı ile Türkiye’nin büyüklerinden... Başında yönetim sihirbazı Sani Şener var. İşi gücü verimlilik, istihdam yaratma... Yılın ilk altı ayında yüzde 60 kar artışıyla dikkat çeken TAV’ın sırrını CEO Sani Şener açıkladı: İnovasyon yaptık! Daha çok uçağı köprüye yanaştırdık. Baktık lokum yok satıyor, kendimiz üretmeye başladık. İşlettiğimiz havalimanlarını aynı zamanda birer enerji santralı gibi dizayn ettik. Başta Havaş olmak üzere iştiraklerimiz yurtdışında iş yapmaya başladı. Şener’in önceliği karlılığı artırmak ancak istihdam boyutunu da en az o kadar önemsiyor. Şener aynı zamanda TAV’ın ortağı. Kudretli dediğimiz CEO’lardan... Bir taraftan da hayatı kolaylaştıracak “zihni sinir projelerine” kafa yoruyor. Örneğin evdeki 5 kumandadan şikayetçi! Şener’in ufku küçük bir coğrafyayla da sınırlı değil üstelik... Yedi ülkede 14 havalimanı işleten TAV, geçen aylarda büyük bir özgüvenle ABD’nin New York kentindeki LaGuardia Havalimanı’nı işletmeye talip oldu.

Servetin sadece % 5’i lükse
Önünüze bir proje geldiğinde nasıl değerlendiriyorsunuz?
Bana bazen arkadaşlar iş geliştirme ile ilgili proje getiriyorlar. TAV Pasaport kartları mesela... Bakıyorum, inceliyorum, kâr yok fakat kesinlikte zarar da yok. Ama baktım 350 kişi çalışacak. ‘Hemen başlatın’ dedim. Bu kartlarla hem müşteri memnuniyeti arttı, hem de 350 kişiye istihdam yarattık. Genç işsizliği çok fazla. Projelere bu gözle de bakmak zorundasınız. Sosyal faydaları göz önüne almak zorundasınız.
Servetin bana göre ancak yüzde 5’i lükse ayrılmalı. Geri kalanı yatırıma harcamalı, istihdam yaratmalısınız.

Fala inanma falsız da kalma
Eşiniz Türk Kahvesi Kültürü ve Araştırmaları Derneği’nin kurucuları arasında. Sizin kahve ile aranız nasıl? Fal baktırır mısınız?
Öğle yemeğinden sonra mutlaka bir kahve içerim. Şirketimizde bir kızımız var çok iyi fal bakıyor. Söylediği her şey de tutuyor! Kahvenin bu ritüelleri güzel zaten. Fala inanma falsız da kalma. Asuman Türk kahvesinin tanıtılmasına çok önem veriyor. Eşim bir ömür boyunca bana her konuda destek oldu, ben de ona bu konuda destek oluyorum. Müteahhit kökenli mühendis bir işadamının eşi olmak zordur, bedel ödüyorsunuz.
O, bu bedeli fazlasıyla ödedi. Eşim TAV’da sergiler açılması içinde zaman zaman baskı yapıyor! Sergiler açtık, kahve için de yaptık.

‘Kumanda basit olmalı’
Evde de maliyetleri minimize eden tasarruf tedbirleri uyguluyor musunuz?
Tasarruf yapıyorsa eşim yapar, evle ilgili benim pek bir şeyim yok. TV’yi bile açamam. Ki, teknoloji ile aram çok iyidir. Ama hakikaten yeni nesil TV’leri açmak çok zor. Masanın üstünde 5 tane kumanda cihazı var. Hangisi açar, hangisi kapar? Eşim Asuman bana bir not hazırladı, akış yazdı, ‘HD 1 olursa bunu yap’ gibi. Asuman evde yoksa kumandalar karşısında zorlanıyorum, açıyorum ipad’den izliyorum haberleri. Yeni teknolojilere çok yatkınım, ama bu 5 kumanda karşında aciz kalıyorum! Intel’in CEO’su bir gün demişti ki, ‘Dünyada bu kumandalar ne zaman bir taneye düşer, işte o zaman ancak başarılı olmuş sayılırız.’ Basitlik çok önemli, ama hala kumandalarda yapılamadı.

Önce çalışanı memnun et!
CEO’nun şirkete ortak olması iyi bir model midir?
Aile şirketimiz Sera’nın TAV Holding’de yüzde 2, TAV İnşaat’ta da yüzde 5 de hissesi var. Yurtdışında büyük şirketlerin yöneticilerine hisse verirler. Yönetimde olduğunuzda ortaklar biliyor ki, siz de kendi kazancınızı düşünüyorsunuz, işe daha sahip çıkıyorsunuz. Benim ortak CEO olarak formülüm şu, önce çalışanları memnun etmemiz lazım. Öyle olunca otomatikman müşteri memnun oluyor. Müşteriler memnun olunca ortaklar da para kazanıyor. En büyük motivasyonum çalışan sayımız. Bana ciroyu sorduklarında, ‘54 bin çalışanımız var’ diyorum. TAV İnşaat’ta 2 bin Türk mühendisi yurt dışında çalışıyor. Bunu para ile ölçemezsiniz.

Lokumla kârı patlattı
Ciro artışındaki yavaşlamaya rağmen, 2014’ün ilk yarısında kârınız yüzde 60 artmış.
Yolcu sayısı belli bir limitte artar, terminali de sınırsız büyütemezsiniz. Ama yolcu artışı ile birlikte o yolcudan elde ettiğiniz ticari gelirleri artırabilirsiniz.
İlk altı ayda 435 milyon euro ciro yapmışız, ciromuz yüzde 3 artmış. Net karımız ise yüzde 60 artışla 85 milyon euro olmuş. Buna inovasyon diyoruz.
Çözümler neler peki?
Çok basit bir şey anlatayım. Uçak yere değdikten sonra apron kulesi uçağı alır, ya köprülere ya da açığa park ettirir. Açığa park ettirirse parayı DHMİ, köprüye park ederse TAV alır.
IT bölümündeki arkadaşlarımızın yazdığı bir programla köprülere otomatik yerleştirme yapmaya başladık. Günde 6 - 7 açağın yanaştığı köprülere şimdi 10 uçak almaya başladık. Uçak köprüde bir saat kalırsa bize ortalama 200 dolar ödüyor. Basit bir şey daha: Lokumu dışarıdan alıp satıyorduk. BTA, fabrikasında çok kaliteli lokum üretmeye başladı. ATÜ de satıyor.

Bodrum’da hesap 12 ay
Lokumdaki yıllık ciromuz 18 milyon dolara geldi. Tunus, Suudi Arabistan, Gürcistan’a lokum satıyoruz şimdi. Havaş Almanya’da 6 havalimanında çeşitli uçak şirketlerine hizmet veriyor. Türkiye’de inovasyonu yepyeni bir teknolojinin yaratılması olarak algılıyorlar. Newton’un başına illa taş düşecek.
Milas-Bodrum Havalimanı’na 717 milyon euro verdiniz? Geri dönüşü beklediğiniz ölçüde karlı olacak m?
20 yıl biz işleteceğiz. Dış hatlar terminalini de 2015’te devralacağız. Bu işe girerken çok ciddi araştırma yaptık. Aydın’a bağlı Didim, Kuşadası, Söke gibi turizm merkezlerinin de ulaşımında çok önemli bir yer tutuyor. Bu bölgelerde 130 bin yataklık teşvikler hazırlanmış. Mandarin gibi dünyanın en büyük markaları gelmeye başladı.
Bodrum hala St. Tropez gibi üç ay yaşıyor. Oysa Cannes ve Nice gibi bir kongre merkezi olursa sezon 12 aya çıkacaktır. Orada bir iş adamının çıkıp kongre merkezi yapacağına inanıyoruz. Biri yapmaz ise biz yapabiliriz.
Öyle yapacaksınız ki Bodrum Nice, Cannes gibi olacak, Türkbükü, St. Tropez olacak. Çok iddialı söylüyorum 2025’li yıllarda Bodrum, Türkiye’nin dördüncü büyük kenti olacaktır. Bodrum’a da direkt uçuşlar başlayacaktır. İngiliz, Londra’dan uçağa binip direkt gelecek. TAV olarak 300 civarında havayolu şirketinin CEO’suyla direkt konuşabiliyoruz. Bunu hepsiyle paylaşacağız. Doğuş Grubu oraya iki büyük golf sahası yapıyor. Futbol sahaları yapıyor. Doğuş Grubu’nun buraya Chealse, Barselona gibi çok büyük futbol kulüplerini kış aylarında idmana getireceğine inanıyorum. Bodrum’un da 9 ayı mutlaka dolacaktır.