Yüzyılın ortalarında İngiliz gezgin Charles MacFarlane İstanbul ziyaretine ilişkin gözlemlerini yazarken, “Türkler kahvesiz yaşayamaz” notunu düşüyor. O günden bugüne, köprünün altından çok sular aktı. Bugün bazı şık restoranlarımızda dahi Türk kahvesi ikram edilmiyor maalesef. Üstelik demode bir şey istemişsiniz gibi ‘biz de espresso var’ edasıyla veriliyor ‘yok’ cevabı.
Geçtiğimiz günlerde UNESCO’nun Somut olmayan Kültürel Miras Listesi’ne giren Türk kahvesi yeniden popüler bir içecek haline gelebilir mi? Soruyu Türk Kahvesi Kültürü ve Araştırmaları Derneği Başkanı Merve Gürsel’e sordum. “Bundan 10 yıl öncesine kıyasla işimiz çok daha kolay. Kahve makineleri yapıldı. Selamlique’nin kapsül kahve üretimi çalışmaları var” diyor.
Sanal müze...
Merve Gürsel’in ajandası dünyada bir Türk kahvesi rüzgârı estirmeye yönelik notlarla dolu. Bazıları:
- Dünyanın her yerinden ulaşılacak enternasyonel bir müze kuruyorlar. Siteyi Tabanlıoğlu mimarlık tasarladı. Gerçek sergi ve arşivin bulunduğu her gün güncellenen bir müze olacak.
- Kahve ile ilgili bir belgesel çekiliyor. Belgesel, THY uçuşlarında yayınlanacak. Birkaç dile çevrilecek.
- 16. yy’dan günümüze tarihsel süreci kapsayan büyük bir sergi yapılacak. 5 ay sürecek sergi dünyaya bir açılım olacak.
Kahve kültürümüz, 400 yıllık bir yaşam ve keyif geleneği. Merve Gürsel, gündelik hayatımız ve popüler kültürümüzün bu önemli unsurunun korunması ve geliştirilmesi yolunda her Türk’ün üzerine düşeni yapması gerektiğine dikkat çekiyor.
Dernek’in çabalarıyla ‘’Türk Kahvesi Sergisi”, geçen yıl İstanbul Atatürk Havalimanı - TAV Galeri’de ziyarete açıldı. Havalimanında geçen milyonlarca yolcu, Türk kahvesi ve kültürünü daha yakından tanıma fırsatı buldu. Derneğin Danışma Kurulu Üyesi Asuman Şener, sergiyi TAV’ın olduğu Gürcistan, Makedonya gibi ülkelere götürme fikri üzerinde çalıştıklarını söyledi.
Diziye, kitaba girdi
Bu arada derneğin danışma kurulu üyesi Nuri Çolakoğlu’ndan öğrendik ki geçen aralık sonunda ‘Muhteşem Yüzyıl’da izlediğimiz Türk kahvesi sahneleriyle ilgili olarak Türk Kahvesi Kültürü ve Araştırmaları Derneği’nin birçok önerisi olmuş. Aralık sonundaki bölümde Hürrem Sultan, Sümbül Ağa’yı ziyaretinde tanıştığı kahveyi, izleyen bölümde Sultan Süleyman’a tattırıyordu. Türk kahvesi Osmanlı Sarayı’na dizinin senaryosundaki yöntemle olmasa da gerçekten de Kanuni Sultan Süleyman döneminde girdi.
Makedonya’dan, Rusya’ya dizinin yayınlandığı ülkeleri düşününce sahnelerin ulaşacağı kitlenin büyüklüğü ortada. Bu arada derneğin çıkardığı ‘Türk Kahvesi Kitabı’nı edinin mutlaka, kahveden fazlası var içinde...
Sezen Aksu ‘pencereyi’ açtı
Türk deyince yabancıların kolektif hafızasında iki ürün canlanıyor: Lokum ve kahve... Kahve Derneği’nin oturumunda konuşan Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Derneği Genel Müdürü Doç. Dr. Ahmet Arı üçüncü turistik ürün olarak zeytinyağını da hafızalara kazımamız gerektiğini söyledi.
Türk kahvesi kültürü gönüllü desteği ve sponsorluklarla faaliyetlerini sürdürüyor. TAV, Marmara Collection, Selamlique, Arzum, BKG gibi kurumsal sponsorluklar yanı sıra Sezen Aksu “Karşı Pencere” isimli eserinin kullanım haklarını derneğin gönüllü destekçisi olarak kendilerine bağışlamış.