Çorap kaçar film kaçmaz

Kadın çorabında liderliği elinde bırakmayan Penti’nin patronu Sami Kariyo ve eşinin kurduğu vakfın gecesi gündüzü sinema... Salonlarda yer bulamayan sanat filmlerini popüler sinemalarda üste para vererek oynatıyorlar. Kariyo, şiddete karşı kampanyalar ve kadınlara verdiği mikrokrediyle de ön planda

Penti kadın çorabında yüzde 45 pazar payıyla sektör lideri. 250 farklı cins çorabı tüketiciye doğrudan sunduğu 212 mağazası var. Çorap gibi ucuz bir üründe 400 milyon TL gibi bir satış geliri yaratıyorlar. Ancak bundan fazlası var. Penti’nin sahibi Sami Kariyo, gerçek bir sinemasever... Salonlarda yer bulamayan sanat filmlerinin gösterimi için çeşitli sinemalarla anlaştı. Sadece İstanbul değil, Ankara, Eskişehir gibi illerde de bu filmler haftanın belli günlerinde izlenebiliyor. ‘Başka Sinema’ adı altında... Aralarında Akmerkez, Beyoğlu Beyoğlu, Beyoğlu Pera, Kadıköy Rexx, Metro City sinemalarının bulunduğu Başka Sinema seanslarına ilgi büyük...
Sami Kariyo sadece sinema konusunda değil, pek çok farklı başlıkta ‘başka bir patron’ tipi çiziyor. Üretim bölümünde çalışanlarının kız çocuklarının okuması için burs veriyor. Çalışanlara kitap, sinema bileti hediye ediyor. ‘Şiddetin başına çorap örüyoruz’ kampanyaları geliştiriyor.

Sanat merkezi kuruyor
Sinemaya destek vermeyle başlayan ve sanat merkezi projesi ile devam eden faaliyetler yürüten vakfının adı da kendisi ve eşinin soyadlarından oluşuyor. Kariyo-Ababay Vakfı. Eşi Dürin Hanım yeni çıkan soyadı kanunu nedeniyle sadece kendi soyadını taşımak için dava da açmış. Bırakın soyadını, kadının daha adının olmadığı Ortadoğu kültürüne yatkınlığımız düşünüldüğünde, Sami Kariyo’nun ‘başkalığı’ bir kez daha ortaya çıkıyor. Penti Yönetim Kurulu Başkanı Sami Kariyo ile şirketinin merkezi Güneşli’de konuştuk.

Geçen yıldan bu yana hem miktar olarak hem de birim fiyat olarak çorap ihracatı epeyce yükseldi. Üstelik Avrupa’ya. Bu sıçramayı nasıl yaptık?
Düşünün ki İtalya, çorap makinelerinin üretildiği ülke. Ve Türkiye adet olarak İtalya’dan daha fazla miktarda çorap üretiyor. Ama İtalyanların birim fiyatları bizden yüzde 25 - 30 daha yüksek. İnce kadın çorabı Türkiye’de 1950’lerde oluşan bir sektör... Öğretmen Çorapları olarak bizim kuruluşumuz da bu döneme rastlıyor.
Türkiye çoraptaki asıl büyümesini soket pamuklu çoraplar dediğimiz kategoride gerçekleştirdi. Soket çorapların üretimi, imalatı çok daha kolay. İnce çorap daha sermaye yoğun bir üretimken, soket çoraplar çok daha emek yoğun bir iştir. O yüzden soket çorap sektörü Türkiye’de hızlı büyüdü. Türkiye, dünyadaki 3. büyük üretici durumuna geldi. Şu anda İtalya ile yarışır durumdayız. İnce kadın çorabında İtalyanlarla fiyatımız aynı. Türkiye’nin çorap ihracatı yaklaşık 1.2 milyar dolar. Toplam hazır giyim ihracatımızın yaklaşık 15 milyar dolar olduğu düşünüldüğünde, sektör bunun 1/15’ni gerçekleştiriyor.

Fileli çoraplar moda

Bazı insanlar gece yatarken çorap giyer. Bu sakıncalı mı?
Çorap ülkeden ülkeye, kültürden kültüre ciddi farklılıklar gösteren bir kategori. Ben tıp da okudum, insanların en fazla üşüyen bölümleri el ve ayak uçlarıdır. Ama yorganın altında hala üşüme varsa bu kansızlıkla ilgili olabilir. Kadınlarda çok yaygın meselelerden birisidir anemi... Çorap kültürü olarak baktığınızda Japonya’da özellikle gece yatmak için kullanılan çoraplar var. Sıcak tutma anlamında bir de zayıflatıcı etkisi olduğunu düşündükleri çorapları var, yatarken kullanıyorlar.

Zayıflatıcı çoraplardan siz de üretemez misiniz?
Sektörde kremin yedirildiği zayıflatan çoraplar, serinleten çoraplar, ısıtan çoraplar denendi. Ama bizim sektör tüketiciye bu vaadi pek inandıramadı. Bu konuda kozmetik sektörü gibi başarılı olamadık. Yurtdışında da çok tutmadı.

Çorapta yılın modası ne?
Fileli, triko, termal çoraplar çok moda. İstanbul temalı çoraplarımız çok talep gördü. Renklere gelince mint yeşili, sarılar, petrol mavisi var bu sezon. İç giyimde yüzde 5, plaj giyiminde ise yüzde 11 pazar payımız var.

‘Eşime lütuf değil, doğal hakkıydı’

Vakfınızın adı Kariyo- Ababay Vakfı... Anladığım kadarıyla siz ve eşinizin soyadlarından oluşuyor. Bu ilerici bakış açısını nasıl elde ettiniz?
Penti Allah’a şükür çok iyi bir noktada. 2012 yılında dünyanın en büyük fon şirketlerinden Carly ile ortaklık yaptık. Yılın en başarılı işlemlerinden birisi olarak kabul gördü. Penti’nin başarısında herhalde en az benim kadar eşimin de payı var diye düşünüyorum. Bir değer oluşturabilmişsek, bunun sadece benim payım ve hakkım olduğunu düşünmüyorum. Vakıfta eşim Dürin’nin de isminin geçmesi oldukça doğal. Öyle düşünerek veya bir lütuf olarak soyadını buraya koymadım.

Penti’de mi çalışıyor eşiniz?
Hayır Penti’de hiç çalışmadı. Medya ve reklam sektöründe çalıştı. Şu anda da vakfın başında.

‘Şiddetin başına çorap örüyoruz’

Pentilerde görüyoruz kadına yönelik çok fazla sosyal sorumluluk projesi var. En son şiddete karşı yapılmıştı. Kadınla ilgili konularda, kadın kadar bilinçlisiniz...
Kadın, Türkiye’de şiddet görüyor. Kadının ekonomik, toplumsal ve sosyal alanda güçlenmesine destek olacak sosyal sorumluluk projelerini hayata geçirmeye çalışıyoruz. ‘Şiddetin başına çorap örüyoruz’ böyle doğdu.
Her yıl Dünya Kadınlar gününe özel, ünlülerin tasarladığı çoraplar ile özel bir koleksiyon oluşturuyoruz. Penti mağazalarında satışa sunulan çorapların gelirini “Aile İçi Şiddet Yardım Hattı”na bağışlıyoruz. Bu yıl da Gonca Vuslateri, Can Bonomo, Kadir Doğulu, Engin Hepileri ve Model grubuyla yeni bir koleksiyon hazırladık. Gelirinin, “Aile İçi Şiddet Yardım Hattı”na bağışlandığı, 4 İtalyan sopranonun verdiği Le Div4S konserinin ana sponsoru bizdik.
Yoksul kadınların kendilerine gelir getirici faaliyette bulunmalarına imkan sağlayan bir sosyal işletme modeli olan mikrokredi sistemi içindeki kadınlara Penti olarak destek veriyoruz. Üretim bölümünde çalışanlarımızdan ihtiyacı olanların kız çocuklarına burs veriyoruz.

Yurtdışında 60 mağazası var

Vakıf ne yapacak?
Sinemaya çok meraklıyım. Türkiye’nin herhalde kültürel koşullarından dolayı, İstanbul film festivali gibi istisnaların dışında salonlarda, Holywood filmi olmayan filmleri oynatmak çok zor. Türkiye’de sanat filmi gösterimi yapacak mekanlar yaratmak için ‘Başka Sinema’ projesini geliştirdik.
İstanbul, Ankara, Eskişehir’de 12 - 13 salonla anlaştık. Bu salonlarda sadece bizim tespit ettiğimiz filmler oynuyor. Büyük bir açlık olduğunu gördük.

400 milyon TL ciro

Türkiye’de iyisiniz, dünyada neredesiniz?
Balkanlar ve Ortadoğu’da bir numaralı markayız. Rusya’ya yeni girdik. Gürcistan, Azerbaycan, İran’da Penti birinci markadır. Suudi Arabistan’da 15 mağazamız var. Şu anda Türkiye’de 212 mağazamız var. Yurtdışında ise 60 mağazamız bulunuyor.
Ukrayna’da bu yıl içinde 10 mağaza açacağız. Moskova’da yakında açıyoruz. Kazakistan ile anlaşmamızı yapmak üzereyiz. Şimdi Dubai, Lübnan ve Mısır’da açacağız. İki yıl içinde, bu bölgenin tamamında birinci ya da ikinci marka olarak var olacağız. 2017’de yurtdışı mağaza sayımız 220’ye ulaşacak.

Çalışan sayısı, ciro, ihracat?
2 bin 200. Yüzde 90 çalışanımız kadın. 2013 ciromuz 400 milyon TL oldu. İhracat ise toplam satışlarımızın yüzde 35’i.

KAÇMAYAN ÇORAP MÜMKÜN

Hiç kaçmayan ince çorap yapılamaz mı?
Tabii ki yapılabilir ama çok pahalıya mal olur. Bu çoraplar çok ince iplikten yapılıyor. Bizim 5 - 6 den gibi gerçekten çok ince çoraplarımız var. Şimdi burada son 10 yıla baktığınızda ürünün çok ucuzladığını görüyoruz. Kaçtığı zaman aşağı doğru inmeyen çoraplar bu ihtiyacı karşılıyor.