Geçtiğimiz günlerde Devlet Bakanı Zafer Çağlayan’ın “terör, ekonomik işbirliğini engellemeyecek” mesajı vermek üzere 200 işadamı ile yaptığı Erbil ziyaretinin en ilginç anı, IKBY eski Başbakanı, yeni medya patronu ve KDP Genel Başkan Yardımcısı Neçirvan Barzani ile buluştuğu toplantıydı.
Neçirvan Barzani, Çağlayan’ın ziyareti sırasında bir araya geldiği Türk işadamları vasıtasıyla, girişimcileri ülkesine enerji yatırımlarına davet etti.
Irak Kürdistan Bölge Yönetimi (IKBY) Başbakanı Berhem Salih, “Bizi Nabucco’ya alın, Avrupa’nın gazını verelim” dediyse de; henüz üretim ve kapasite yönünden sorunlu bir bölgeden söz ediyoruz.
Amerikan işgali ile yakıp yıkılan Irak’ta enerji üretimi, henüz Saddam Hüseyin dönemine bile erişemedi.
O nedenle Irak’ın 2014’te devreye girmesi beklenen Nabucco Doğalgaz Boru Hattı’na, yılda 15 milyar metreküp gaz satabilmesi için, alt yapı yatırımlarını hızlandırması gerekecek.
Başta Shell, Haliburton, Mobil, Exxon projeleri olmak üzere; hem doğalgaz, hem de petrol yatırımlarında nihayet büyük adımlar atılmaya başlanıyor.
TPAO’nun Irak’ta imzaladığı kontratlar devede kulak sayılır.
Türkiye’nin milli petrol şirketi TPAO’nun, dünyanın en büyük ikinci büyük petrol ülkesi Irak’taki varlığı; Missan sahasında Çin firması CNNOCI konsorsiyumunda yüzde 15 ve Badra sahasında Gazprom-Kogas-Petronas konsorsiyumunda yüzde 10 hisseden ibaret.
Botaş ise, 1970’ler ve 1980’lerde inşa edilen Kerkük-Yumurtalık Ham Petrol Boru Hattı’na paralel üçüncü bir hattın inşasını gündemine alıyor.
Erbil’in yeni konuğu: Murphy
IKYB’nin başkenti Erbil’de de petrol sahası kontratları ve enerji sözleşmeleri trafiği hızlandı.
DP’nin 7. Olağanüstü Kongresi’nde Genel Başkan Yardımcısı olan Ahmet Özal’ın Erbil’deki girişimcilik günleri uzun sürmedi, işlerini dostlarına devretti ve aktif siyasete döndü. Özel konuttan sonra enerji projelerine de ilgi göstermişti.
Erbil yönetimi ile ilk petrol sahası kontratı imzalayan Türk şirketleri Genel Enerji ve Pet Oil’in, yeni petrol sahaları üzerindeki yürüttükleri müzakereler sürüyor.
Genel Enerji ile Kuzey Irak’a adımını atan ve Bağdat eski ABD Büyükelçisi Zalmay Halilzad’ın yönetimine girdiği Norveç firması DNO’nun, IKYB yönetiminin önümüzdeki günlerde açıklayacağı yeni petrol sahalarında adı geçiyor.
Kanada merkezli Murphy Oil Compnay ile Samsun-Ceyhan Boru Hattı ve Ceyhan rafinerisi ile gündemde olan Çalık grubu’nun da, Erbil’den kontrat ile dönmeleri bekleniyor.
Remzi Gür, ortaklığı bitirmiş
Çağlayan’ın Erbil’e yaptığı iki ziyarette yer alan işadamlarının arasında bulunan Ramsey Yönetim Kurulu Başkanı Remzi Gür’e, “Siz de Neçirvan Barzani’nin verdiği yemekte var mıydınız?” diye soruyorum, “Hayır, ben davetli değildim” yanıtını veriyor.
Erbil’e mağaza yeri bakmak için gittiğini söyleyen Gür, 8 Temmuz tarihli yazımı hatırlatarak şu üç konuya da açıklık getirmek istiyor.
Birincisini söyledim; yemeğe davet edilmemiş.
İkincisi; Erbil’de kurulan doğalgaz şirketi Pearl (Türkçe karşılığı: İnci) Petroleum’un Türkiye’de kurulan şirketi İnci Doğalgaz’ın, yüzde 50 ortağı olan Türkerler grubu ile yalnızca mağazacılık alanında ortaklığı bulunuyormuş; o da 2008 yılında bitmiş. Türkerler’in sahibi Kazım Türker de yalnızca dostlarından biriymiş.
Üçüncüsü; Enerji ile ilgileniyormuş ama Erbil’e bunun için gitmemiş.
Erbil trafiğinin çok arttığını daha önce söylemiştim; 12-13 Temmuz günü otellerinde yer yok. Erbil, Pyramid Fuarcılık tarafından düzenlenen uluslararası inşaat fuarına ev sahipliği yapıyor. 11 ülkeden, 259 firmanın katıldığı fuara 200’ün üzerinde Türk işadamı gitti. IKYB yetkilileri yatırım projelerinin toplamının 100 milyar doların üzerinde olduğunu açıklıyorlar.
Yapılacak çok iş var; çok!