Eşimle gerçek bir tatil istedik, Türkiye gündemini dondurmak üzere, 13 katlı bir İtalyan gemisiyle Norveç fiyortlarına doğru yola çıktık.
Fiyort “gitmek” demekmiş. Buzulların kara parçalarını aşındırarak, yüksek tepelerin arasında oluşturduğu vadilerde, derinliği 400 metreye varan su birikintileri meydana getirdiği bu doğa olayını “buzul aşındırması” olarak tarif etmeyi uygun görürüm.
Norveç’in başkenti Oslo’ya vardığımızda denizin üzerinde sıralanan rüzgâr santrallarını görür görmez benim gündemim belli oldu: Enerji!
Avrupa’nın kaynak ülkesi
Norveç ve enerji konusunu en iyi anlatan kare, Ankara’da devlet başkanlarının katılımıyla düzenlenen “Nabucco Doğalgaz Boru Hattı Şirketi” imza töreni olabilir.
Avrupa, petrol ve doğalgaz ihtiyacını üç istasyondan karşılıyor: Kuzey Denizi, Kuzey Afrika ve Rusya. Avrupa ülkeleri kaynak ülke çeşitliliğine gitmek ve Rusya’ya bağımlılığı azaltmak için Nabucco ile birlikte ilgilerini Hazar bölgesine kaydırdılar.
Kuzey Denizi’ndeki buzulların altında önemli miktarda petrol bulunduğu saptandı; ABD ve Rusya bu kaynakların kime ait olduğu konusunda itişiyor. Ancak Kuzey Denizi’ne açılan Norveç, dünyanın üçüncü büyük petrol ihracatçısı olmayı sürdürüyor.
Petrol ve su ürünleri ihracatında dünyanın ilk sıralarında olan 4.6 milyon nüfuslu Norveç’in milli geliri 207 milyar euro.
Nobel ve Bakü petrolü
Eğitim seviyesi, teknolojik buluşları, gelişmiş hukuk ve parlamento sistemi, gelir adaletini sağlayan vergi düzeni ve sanata yaptığı yatırımlarla Birleşmiş Milletler Gelişmişlik Endeksi’nin birçok kategorisinde ilk sırada yer alan Norveç, İskandinav refahının önemli bir parçası.
Dünyada Amerika’dan sonra (1859) ilk petrol yatırımını 1870’lerde Rus Çarı’ndan aldıkları imtiyazla, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de, İsveçli Nobel kardeşlerin yaptığı bilinir.
Kardeşlerden bilim adamı olan Alfred Nobel’in kurucusu olduğu “Nobel Akademisi” Oslo’da bulunuyor. Akademi Ödülleri de Oslo Grand Otel’de dağıtılıyor.
Kuzey Irak Kürt bölgesinde ve Yemen’de petrol arama sahaları bulunan Pet Holding’in petrol ve maden mühendisi patronu Güntekin Köksal’ın verdiği bilgilerden yola çıkıyorum.
Köksal, petrolün ilk olarak asfalt malzemesi olarak antik dönemde (MÖ 6’ncı yüzyıl) Asma Bahçeleri ile ünlü Babil’de kullanıldığını anlatıyor. Nabucco projesinin adını Babil Kralı 2. Nabukadnezar’dan aldığını hatırlatmakla yetineceğim.
30 yıl önce buldular
Norveç petrolü, dördüncü büyük şehirleri olan Stavanger’de 1969 yılında denizin altında bulunuyor ve kente 1999’da “Norveç Petrol Müzesi” kuruluyor. Müzede, petrol çıkartılmasının öyküsü üç boyutlu olarak hazırlanan çocuk filmleri, bilgisayar oyunları, sergiler ve kurdukları petrol arama platformu üniteleriyle gösteriliyor.
Müzeden çıkan çocuğun, petrol ihraç gelirlerinden bir kısmını gelecek nesiller hesabına yatıran ülke yöneticilerini daha iyi kavraması sağlanıyor.
Norveç en önemli ihraç kalemi petrolü rezerv olarak tutuyor, kendi tüketimi için rüzgâr ve hidrojen yakıtlarına yatırım yapıyor. 600 kilometrelik Oslo-Stavanger otobanını hidrojen yolu yaptı. Böylece uzay araçlarının yakıtını genel kullanıma açan ilk Avrupa ülkesi oldu. Bu arada Norveç’in iki ayrı dönemde yapılan kamuoyu yoklamasında da AB’ye üyeliği reddettiğini yazmalıyım.
Yeryüzünde bir ülkeyi yönetmeye talip olan her kimse, onun “Norveç” kursu görmesi gerektiğini iddia ediyorum.
Yaz aylarında deniz ve dağ sporlarının yapıldığı fiyortlar ve eşsiz şelaleler de ruhlarına iyi gelecektir. Ondan sonra ister Mekke’yi, ister Paris’i ziyaret ederler!
