Edelmanın bundan önceki ziyaretlerinin Bodrumda düzenlenen bir ekonomik forum ile Çorumda antik kent Hattuşa gezisi olduğu söyleniyordu.Edelman Iraka asker oylamasının öncesinde yaptığı kritik konuşmada, ABD Kongresindeki eğilimin 50 yıllık "dost ülke" Türkiyeyi cezalandırma yönünde olmadığını belirtiyor.Vurgu tabii ki, 8.5 milyar dolar kredi beklentisi için de geçerli.Edelman, ekonomideki düzelmeye dikkat çekiyor, demokrasimizi övmeyi ihmal etmiyor. Amerikan Büyükelçisi Eric Edelmanın İstanbuldaki ilk konuşmasına Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Türk - Amerikan İş Konseyi ev sahipliği yaptı. Irakta altyapı yatırım maliyetlerinin beklentilerinin üzerinde çıktığının altını çizen Edelman, işadamları ile Amerikan ticaret engellerinin kalkması ve Irak pastasından pay alınmasına odaklı bir yemek yiyor.Edelman, Afganistanda açılan 400 milyon dolarlık ihalenin, 300 milyon dolarını Türk şirketlerinin aldığını vurguluyor. Bu örnekten hareketle Irakta yapılacak işlerde Türkiyenin önünün açık olduğunu söylüyor.Türkiyenin Iraktan istediği miktarda iş alamaması önündeki engeli, altyapı eksiklikleri ve güvenlik sorunu olarak sunuyor.ABD, Irakın yeniden yapılandırılması için bütçeden 20 milyar dolarlık bir ödenek çıkartmaya çalışıyor. Afganistan da oldu Türk - Irak İş Konseyi Başkanı Ercüment Aksoyun, Edelmana "sürpriz kayıplar" konusunda katıldığı pek söylenemez."BM programında yer alan yatırımlara göre Irakın durumu belliydi. Bu savaşta Kuveytte olduğu gibi sanayi tesisleri önemli ölçüde zarar görmedi. Irak zaten harabeydi." Örnek, petrol rafinerilerinin eski haline gelmesi için 5 milyar dolarlık yatırım gerekiyor. Doğuş Grubu da, bunlardan 500 milyon dolarlık ihaleye teklif veren konsorsiyumun içinde.Aksoya ortada dolaşan "Iraktan Türkiyeye dolar geliyor. Saddamın parası burada aklanıyor" söylentilerini aktarıyorum, büyük oranda katılmıyor, "Küçük miktarda olabilir" diyor.Aksoyun bu yıl için Irak ticaretinden beklentisi savaş öncesine göre bir miktar artıyor ve 1 milyar dolara çıkıyor.Eğer savaş olmasaydı diyoruz, Aksoy "2 milyar dolar olurdu" diyor.Her şeye rağmen Irakta ekenomik hayatta canlanma işaretleri alınıyor ve Aksoy da diğer Türk sanayici ve işadamları gibi bu ülkeye yatırıma karar veriyor.Çukurova, Doğuş, Alarko, Oyak, Turkcell gibi büyüklerin yanı sıra gıda ticareti başta olmak üzere, her türlü tüketim malı yatırımına Türkiyeden ilgi artıyor. Saddamın doları Türkiye Iraka asker gönderme konusunda BM kararlarından destek bulabilir mi?DEİK yönetiminden Yavuz Zeytinoğlu, Yılmaz Argüden, Oktay Varlıer ve TABA Başkanı Zeynel Abidin Erdem ile aynı masada yemek yiyen Edelman kendisine yöneltilen sorular çerçevesinde, BM kararını Fransızların belirleyeceği yolunda izlenimini iletiyor. Türk işadamları, Amerikan hükümetinin Ruslar ile birlikte hareket eden Fransızların gönlünü almak için ihalelerde öncelik verdiği görüşü hâkim. Iraka uygulanan BM programından Ruslar ve Fransızlar; Çin ve Almanya ile birlikte 10.1 milyar dolar fon alıyor.Türkler, 1 milyar dolar civarında iş alan Amerikan müteahhitleriyle, ciddi oranda (beklenen 500 milyon dolar ve üstü kontratlar) bir iş bağlantısı içinde olamadılar.Varlıer, Edelmana Amerikan işadamlarıyla birlikte Afganistan ve Iraka gitmeyi önerdi. Benzeri bir ziyaret 1992 yılında Orta Asyaya yapılmıştı. Rus ve Fransız Iraktaki ABD varlığının destek gördüğü yolunda bilgiler aktarmaya özen gösteren Edelman; "Irakta anketler yaptırdık. Nüfusun önemli bir kısmı Amerikalıların orada kalmasını istiyorlar. Hükümetin laik olmasını isteyenlerin oranı fazla, eski rejim yanlılarının cezalandırılmasını isteyenlerin oranı yüksek" diyor.Mevcut tabalonun ABDnin Irakta bir süre daha kalmasını öngördüğünü ileri süren Edelman, kesin çözüm için ise süre veremiyor. Bir - iki yıl, belki daha fazla... syilmaz@milliyet.com.tr Bizi istiyorlar