13 yıl sonra Libya’ya giden ilk Başbakan Erdoğan’ın uçağı havadayken müteahhitlerin hesabına 700 milyon dolar yattı
Libya hükümeti, Türk müteahhitlerinin biriken “alacaklarını”, henüz Başbakan Tayyip Erdoğan ve 4 bakanını taşıyan uçak havadayken, banka hesaplarına yatıyor.
İstanbul’dan Libya’ya gitmek üzere Atatürk Havalimanı’na gelen müteahhitlere, Tripoli ofislerinden müjdeli haberi vermişler; “Biriken alacaklar banka hesabımıza yattı!”
Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Başkanı Erdal Eren’e, Libya’nın başkenti Tripoli’ye ulaştığında “Biriken 700 milyon dolar tutarındaki hak ediş yatmış mı?” diye soruyorum, “Evet” diyor ve ekliyor:
“Yılbaşından beri ödenmeyen yaklaşık 700 milyon dolar tutarındaki hak edişimizin, uçağımız henüz İstanbul’dan havalanmadan banka hesaplarına yattığını öğrendik. Sorun, Libya hükümetinin yeni uygulamaya geçtiği bütçe uygulamasından kaynaklanıyordu. Bu arada Türk finans sistemi için de teminat verebileceğiz.”
Afrika pazarına açılan ve Libya’da Al Fateh Üniversitesi alt yapı yatırımlarını yapan Yüksel İnşaat’ın Yönetim Kurulu Başkanı Emin Sazak da Libya’daki alacaklarının banka hesaplarına yattığını doğruluyor.
Çantacılara dikkat
Libya’da 540 milyon dolar ile en büyük tutarlı kontratına imza atan Tefken İnşaat’ın Genel Müdürü Ümit Özdemir “Biz Libya’nın DSİ’si sayılan ‘Great Manmade River Ofice‘ten ödemelerimizi alıyoruz. Böyle büyük projelerde ödemeler aksamıyor” diyor.
Libya ile vizenin kalkmasına da işaret eden Özdemir “Çantacıların Libya pazarına girip, imajımızı zedelemesine izin vermememiz gerekir” diyerek de uyarıyor.
Yalnızca vize ve teminat meselesinin çözümü bile, Türk müteahhitlerinin Libya pazarındaki paylarının yüzde 50 oranında büyümesine yol açacağını söyleyenler az değil.
Son 5 yılda 10 milyar dolarlık projeye imza atan Türk müteahhitlerinin Libya’daki en karanlık günleri 1970’lerde kaldı ve öylece de duruyor.
Başbakan Erdoğan’ın Libya gezine konu edilmeyen ve 1970-95 yıllarını kapsayan teminat mektubu alacaklarının 80-150 milyon dolar, müteahhit alcaklarının ise 200 milyon dolar civarıonda olduğu tahmin ediliyor.
Bu dönemde kapanan Hisarbank, Öğretmenler Bankası, İstanbul Bankası gibi batık bankalardan alınan teminatlar Hazine tarafından nakde çevrilmemişti.
Karşılıksız çıkan teminat mektupları bahane edilerek, aynı dönemde kendisine iş yapan müteahhitlerin paralarını ödemedi.
Batıklar temizlenecek
İlk Libya müteahhitlerinden Cevahir Holding’in yöneticisi Yusuf Cevahir, “Libya ve Türkiye tarafı ortak bir komisyon kurup, alacak ve teminatların tutarını tespit çalışmaları başlattı. Biz de en geç şubat ayında bu sorunun çözüleceğini umut ediyoruz” diyor.
Libya’da Türk müteahhitliğinin ilk yapı taşlarını oluşturanlar gibi, batık müteahhit öykülerine de tanık olabilirsiniz. O yıllarda merhum komedyen Öztürk Serengil bile Libya’da inşaat yapmaya gitmiş, arkasında enkaz bırakmıştı.
Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin (TİM) organizasyonu ile yola çıkan işadamları heyetinin, Libya’nın başkenti Tripoli’ye varmadan önce hakikaten hayırlı bir habere çok ihtiyaçları vardı.
Bundan 13 yıl önce Libya lideri Muammer Kaddafi’nin, çadırda görüştüğü 54. Hükümet Başbakanı Necmettin Erbakan’a verdiği “PKK notası”, iki ülke arasında yalnızca diplomatik skandala yol açmakla kalmamış, iki ülke ilişkilerinde onarılması güç bir gedik de açmıştı.
Ortak tarım yatırımı
Başbakan Erdoğan davetli olduğu halde, bazı çekincelerle geçtiğimiz 1 Eylül’de kutlanan Libya Sosyalist Halk Cumhuriyeti 40. yıldönümü etkinliklerine katılmadı. Başbakan’ın yerine yardımcısı Bülent Arınç ve Kaddafi’nin kızı Ayşe’nin davetlisi olarak eşi Emine Erdoğan Libya’ya gitti.
Libya ile yeni dönemde, yalnızca müteahhitlik sektöründeki atılımlar dikkat çekmiyor. İki ülke, ilk kez tarım yatırımlarında ortaklık kararı aldı. Ayrıca Libya ve Türkiye Arap dünyasındaki yatırımlarda da birlikte hareket edecek. Başbakan Libya’dan çantasında 7 önemli ticari anlaşma ile dönmeyi başaracağı zamanlamayı yapmış oldu.
Erdoğan uçağa binmeden ikinci kez görüşen Kaddafi, Türkiye dosyasını şimdi açıyor.
