Uzaktan ameliyatlar yaygınlaştıkça sağlıkta 5G devrimi gerçeğe dönüşüyor

5G sağlık konusunda, uzaktan ameliyatlardan giyilebilir sensörlere kadar inovasyon konusunda ciddi bir itici güç. Sadece sağlık sorunlarının daha hızlı ve etkili çözülmesi açısından değil, personel verimliliği açısından da önemli bir yardımcı. Ama 5G’nin sağlık konusunda getireceği en önemli artı herkesin hem fikir olacağı üzere uzaktan gerçekleştirebilecek çevrim içi ameliyatlar olacak. 2019 verilerine göre her yıl yeterince uzman cerrah olmadığı için dünya çapında yaklaşık 143 milyon ameliyat gerçekleşmiyor. 5G teknolojisi bu sayının düşürülmesinde önemli bir rol oynayacak. 5G bağlantısı kullanılarak gerçekleştirilecek ameliyatlar ile gecikmesiz görüntü aktarımı sayesinde mesafeler aradan kalkıyor. Bu teknoloji sayesinde cerrahların operasyonları daha iyi takip etmeleri ve interaktif bilgi paylaşımı mümkün hale gelirken, bunun cerrahi eğitime katkısı çok büyük. 

5G bağlantısı üzerinden ilk uzaktan ameliyat Çin’de yapıldı

5G teknolojisinin kullanıldığı uzaktan ameliyatların sayısı son 2 yıldır giderek artıyor. İlk örneği ise 2019 yılında Çin’de gerçekleştirildi. Çinli bir doktor, 5G teknolojisiyle çalışan dünyanın ilk uzaktan cerrahi ekipmanını kullanarak bulunduğu şehirden çok uzak başka bir şehirde bir hayvana cerrahi operasyon yaptı. Fujian Çin Unicom Güneydoğu Araştırma Enstitüsü'nde 5G bağlantısı kullanılarak gerçekleştirilen operasyon sadece 60 dakika sürdü. Ensitütü’den 50 km uzaklıktaki Mengchao Hepatobiliyer Hastanesi’ndeki deney hayvanına uzaktan karaciğer lobektomisi yapmak için operasyon sinyali 5G teknolojisi ile gerçek zamanlı olarak iletildi. Ve sadece 0.1 saniyelik gecikme süresi ile operasyon sorunsuz olarak yapıldı.  Dünyanın ilk uzaktan beyin ameliyatı da yine 2019 yılında Çin’de yapıld. Çin Halk Kurtuluş Ordusu Genel Hastanesi’nde 3 saatlik süren bir operasyon ile bir hastanın beynine bir nörostimülatör yerleştirildi.

Bir diğer örnek ise İtalya’dan.  İtalyan Teknoloji Enstitüsü (IIT) ve IRCSS Hastanesi, 5G bağlantısı üzerinden geçtiğimiz aylarda ilk kez bir uzaktan ameliyat gerçekleştirildi. Ameliyat, Profesör Matteo Trimarchi'nin şehrin diğer ucunda yer alan San Raffaele hastanesinde ses tellerini etkileyen hastalıkları tedavi etmek için kullanılan bir prosedürü sentetik bir gırtlak modeli üzerinde gerçekleştirdiği Vodafone Köyü'nün tiyatro sahnesinde yapıldı. 5G'nin sağladığı son derece düşük gecikme süresi ve yüksek derecede güvenilirlik sayesinde, cerrah lazeri ve robotun mikro manipülatör tutucularını gerçek zamanlı olarak uzaktan çalıştırabildi ve aynı zamanda ne olduğunu stereoskopik bir video aracılığıyla izleyebildi.

Türkiye’den 5G adına gurur veren bir örnek

Çok yakın bir zamanda bir başarılı örnek de Türkiye’den geldi.  Üroloji uzmanı Prof. Dr. Lütfi Tunç, Ankara Acıbadem Hastanesi’nde düşük komplikasyon oranı sağlamak ve ameliyattan daha iyi sonuç almak için kendilerinin geliştirdiği özel cerrahi bir teknik olan “Thuflep Omega” adı verilen bir prostat ameliyatını, 5G bağlantılı akıllı gözlükler kullanılarak farklı şehirlerde bulunan doktorların da anlık takibi ile başarılı bir şekilde gerçekleştirdi. 5G üzerinden çalışan interaktif platform ve akıllı gözlükler kullanıldığı çevrim içi uzaktan ameliyatta, 5G bağlantılı akıllı gözlük sayesinde çok düşük gecikmeli ve yüksek kaliteli görüntü aktarımı sağlandı. Gerçekleştirilen ameliyatta, yeni nesil yayıncılık çözümleri sunan yerli firma Mediatriple’ın, yerli ve milli olarak geliştirdiği interaktif platformu Türk Telekom’un 5G altyapısına entegre edilerek kullanıldı.

Hasta verilerini hareket halinde iken görüntüleme imkanı

Ve 5G'nin getirdiği gelişmelerden yararlananlar sadece cerrahlar değil. Örneğin, Milano'da 5G bağlantılı ambulans, sağlık personelinin sürekli olarak acil durum yönetim merkezine ve hastane doktorlarına bağlanmasına imkan vererek hasta ayrıntılarını ve semptomlarını daha hastaneye ulaşmadan paylaşmalarını sağlıyor. 5G ile radyolojik tetkikler sırasında ve sonrasında farklı lokasyonlardan uzman teknisyenler ve doktorlar birlikte çalışabiliyor.

Yüksek çözünürlüklü video ve görüntüleri paylaşarak, hastalar hareket halindeyken ve gerçek zamanlı olarak muayene edilebiliyor. Ayrıca 5G kullanarak doktorlar, radyoloji cihazlarının ekranını uzaktan görüntüleyebiliyor, ayrıca CT veya MRI tarayıcıları da muayeneleri gözlemleyip destekleyebiliyor. 5G özetle, sağlık görevlilerine hareket halindeyken radyolojik verileri görme yeteneği veriyor ve teşhisleri daha hızlı, daha doğru ve daha ucuz hale getiriyor.

Giyilebilir sensörler ile hasta takibi

Bununla birlikte 5G bağlantısı ile hastalar uzaktan izlenerek, gereksiz hastanede kalmaları önlenebiliyor ve bu da sağlık personelinin zamanını verimli kullanmasını sağlayarak sağlık uzmanları üzerindeki baskıyı hafifletmeye yardımcı oluyor. Örneğin nesnelerin İnterneti (IoT) ve 5G'yi kullanarak, kalp hastalığı olan hassas hastaların, nerede olurlarsa olsunlar giyilebilir sensörler kullanarak verileri toplanabiliyor. Bu veriler daha sonra, günlük aktiviteleri sırasında hastanın sağlık durumunu gerçek zamanlı olarak izlemek için yapay zeka kullanan bir sisteme gönderiliyor. Bu sayede herhangi bir anormallik durumunda sağlık personeli anında müdahale edebiliyor.

5G’nin sağlıkta başta çevrim içi ameliyatlar üzere kullanım alanı çeşitlendikçe tüm sağlık sektörü için işler çok daha kolaylaşacak. Tabii bu durum en fazla hastaları memnun edecek.